Azkeneko ekarpenak

Honako hauek dituzu bisitariek erantsitako berba berriak, onespen zerrendan daudenak.

úpel, upéla. (d). izena. Hemen barrika edo bukoe berbak erabiltzen dira upel-en lekuan, baina Don.k dio Egiño-ko sagardotegian upel deitzen zitzaiola barrika handiari, estutu berriak ziren zuku guztiak hartzen zituenari.. Sardaotei bastante aundixa Egiñon, oinddio be an jak; eta zeuan lelengo artzeko, dana batera artzeko, zeuan upela, aundi bat, milla litrokua, eta gero andik bukoetara pasatze zaban. Da bukoiak pa bosteun ero seireun litrokuak ero ola zien. Don.. Ik. pípa.
upiñ. (-). Ik. ipúiñ.
1. ur. (-). 1. ur, ura. (a). izena. Agua. . . Ura eta sua belaunez azpittik, . (-). esaera. URA ETA SUA BELAUNETIK BERA. (Lar Antz)... . Eundaka urtietan, ura lengo bidietan, . (-). esaera. (Antzuola.) "Es peligroso estrechar el cauce de los rios." (Izag Antz).. . urak ekarri, . (-). .. . ur zíkiñ, ur zikíña. (a). izena. Agua sucia, turbia... . urústel, urustéla. (c). izena. Ur geldia, jada berdetuta dagoena... . ur maillátu, úr maillatúa. (-). izena. Salto asko egin ondoren mailatuta dagoena... . ur géldi, ur geldíxa. (c). izena. Agua estancada.. Ur geldixan ugaritzen die ugarixuak./ Ur geldixa usteldu eitten da. .. . ur gárbi, ur garbíxa. (a). izena. Agua limpia, clara, transparente. .. . ur géza, ur gezía. (d). . Ura gazixa ta gezia izan leikek. Klem... . ur gázi, ur gazíxa. (b). izena. Agua salada. .. . ur gaiñeko bitsetan, . (-). .. . ur-bizi, ur-bizixak. (-). izena. Ura azkar eta bizi doan erreka tartea... . ur sákon, ur sákonak. (c). Aguas profundas.. Kangrejuak eztie ur sakonetan ibiltzen, ur azalak gustatzen jakue. .. . ur ázal, ur ázalak. (d). izena. Aguas poco profundas. .. . ur aundixetan sartu, . (c). esapidea. Erantzukizun handiko gauzetan sartu.. Fabrikako gerente ein dabe eta ur aundixetan sartuta dabill. .. . ur aundiko arraiña izan, . (c). esapidea. Inportantea, esperientzia handikoa izan.. Ori eztabe kartzelan sartuko, ori ur aundiko arraiña da. .. . ur txiki, ur txikixak. (-). izena. Hankekin hondoa ukitzeko moduko urak. .. . ur aundi, ur aundixak. (-). izena. Sakonera handiko urak. Hankarekin lurra ukitu ezin den lekua. .. . éskutarako ur, éskutarako úra. (d). Edateko balio ez duena, baina beste zereginetarako bai.. Andik eruten giñuan eskutaakua, baiña eratekua itturritik. JJp. .. . beteko urak, . (c). izena. Norbera estaltzeko moduko urak.. Ibaia beian etorrenian be ixa beteko urak izaten ziran ta iñor ez zan atrebitzen islara pasatzen. (SM Zirik) .. . urak euki, . (-). esapidea. (Eibar.) Norbaiten traza edo antzeko nortasuna izan.. Orrek bere aittan urak dakaz. .. . úrak ipiñi, . (c). aditza. ÚRAK JARRI, EKARRI. Ur korrontea jarri etxean. . Oin ddala gutxi jarrittue urak. ... 2. -ura, . (b). izena. Konposatuetan, zumoa, zukua: naranja-ur, limoi-ur, etab.   Zumo, en palabras compuestas.. Oso ona da naranja-ura./ Melokotoi-ura artu giñuan. .. 3. ur, ura. (d). izena. Isurialdea. Etxeak teilatua zenbat aldetara duen adierazteko erabiltzen da.. Au iru aldetara ura daben etxia da. Benito.. Bi ureko etxea, iru urekoa, lau urekoa... esaten da. ..
1. ur, ura. (a). izena. Agua. . Ura eta sua belaunez azpittik, . (-). esaera. URA ETA SUA BELAUNETIK BERA. (Lar Antz)... Eundaka urtietan, ura lengo bidietan, . (-). esaera. (Antzuola.) "Es peligroso estrechar el cauce de los rios." (Izag Antz).. urak ekarri, . (-). . 1. urak ekarri, . (c). esapidea. Baserrietan ura falta denean, hartzen den lekuraino -errekatxo, deposito, iturri- joan, zer pasatzen den ikustera eta aberia konpontzera.. Gizonak urak ekartzera joanda die Urkitzara. .. 2. urak ekarri, . (c). aditza. URAK IPINI, JARRI. Ur-korrenta etxean sartu.. Gerra-aurretxuan ekarri zittuen urak gurera.... ur ázal, ur ázalak. (d). izena. Aguas poco profundas. .. urak euki, . (-). esapidea. (Eibar.) Norbaiten traza edo antzeko nortasuna izan.. Orrek bere aittan urak dakaz. .. beteko urak, . (c). izena. Norbera estaltzeko moduko urak.. Ibaia beian etorrenian be ixa beteko urak izaten ziran ta iñor ez zan atrebitzen islara pasatzen. (SM Zirik) .. éskutarako ur, éskutarako úra. (d). Edateko balio ez duena, baina beste zereginetarako bai.. Andik eruten giñuan eskutaakua, baiña eratekua itturritik. JJp. .. ur aundi, ur aundixak. (-). izena. Sakonera handiko urak. Hankarekin lurra ukitu ezin den lekua. .. ur txiki, ur txikixak. (-). izena. Hankekin hondoa ukitzeko moduko urak. .. ur aundiko arraiña izan, . (c). esapidea. Inportantea, esperientzia handikoa izan.. Ori eztabe kartzelan sartuko, ori ur aundiko arraiña da. .. ur aundixetan sartu, . (c). esapidea. Erantzukizun handiko gauzetan sartu.. Fabrikako gerente ein dabe eta ur aundixetan sartuta dabill. .. ur sákon, ur sákonak. (c). Aguas profundas.. Kangrejuak eztie ur sakonetan ibiltzen, ur azalak gustatzen jakue. .. ur zíkiñ, ur zikíña. (a). izena. Agua sucia, turbia.. Ik. erderak artu.. ur-bizi, ur-bizixak. (-). izena. Ura azkar eta bizi doan erreka tartea... ur gaiñeko bitsetan, . (-). . Ik. bits.. ur gázi, ur gazíxa. (b). izena. Agua salada. .. ur géza, ur gezía. (d). . Ura gazixa ta gezia izan leikek. Klem... ur gárbi, ur garbíxa. (a). izena. Agua limpia, clara, transparente. .. ur géldi, ur geldíxa. (c). izena. Agua estancada.. Ur geldixan ugaritzen die ugarixuak./ Ur geldixa usteldu eitten da. .. ur maillátu, úr maillatúa. (-). izena. Salto asko egin ondoren mailatuta dagoena... urústel, urustéla. (c). izena. Ur geldia, jada berdetuta dagoena... úrak ipiñi, . (c). aditza. ÚRAK JARRI, EKARRI. Ur korrontea jarri etxean. . Oin ddala gutxi jarrittue urak. ..
Eundaka urtietan, ura lengo bidietan. (-). esaera. (Antzuola.) "Es peligroso estrechar el cauce de los rios." (Izag Antz).
Ura eta sua belaunez azpittik. (-). esaera. URA ETA SUA BELAUNETIK BERA. (Lar Antz)..
untza, untzie. (-). izena. (Aramaio.) Iltzea.. Ik. íltza.
untz, úntza. (b). izena. botanika hedera helix. Yedra.. Paretan nahiz arbolan gora aidoso igotzen da, baina besterik ezean lurrean zehar ere zabaltzen da. .
uno kon otro buztan y potro. (c). esapidea. (arrunkeria.) Azkenean parra, antzera, edo halako zerbait esan nahi duen esaera elebidun umorezkoa. .
untau. (-). 1. untáu, . (a). aditza. Huntar.. Neri lapiko ondarra ogixakin untatzia gustatzen jat.. Ogia «untauta» jatea oso ohikoa zen lehenago. .. 2. untáu, . (c). aditza. Sobornar.. Ta ez al legoke modurik, besterik ezian jueza zerbaitt untau ta lurrak danak ezpadira be erdixak edo nereganatzeko? (SM Ezten). . Sin. busti..
unjentu. (-). Ik. újentu.
úniko. (c). adberbioa. Unicamente, solamente.. Guk eztou xagu-tranpaik saltzen; orrek uniko Erratzunian billaukoittuzu./ Ordu ontan eztaukazu Donostiarako konbinaziñoik; taxisian Zumarrara joaten baza uniko. .
une. (-). Ik. úna, -e.
2. úna, -e, únia. (c). izena. Rato, momento.. Una baten egon nitzuan elizatik urtetzeko be, sermoia etxauan aguantatzeik eta. .
1. untáu. (a). aditza. Huntar.. Neri lapiko ondarra ogixakin untatzia gustatzen jat.. Ogia «untauta» jatea oso ohikoa zen lehenago. .
2. untáu. (c). aditza. Sobornar.. Ta ez al legoke modurik, besterik ezian jueza zerbaitt untau ta lurrak danak ezpadira be erdixak edo nereganatzeko? (SM Ezten). . Sin. busti.
untúra, unturía. (d). izena. Jugo, sustancia.. Garua olakoxe sustarra ero motzauakin ebai biar, an euala unturia ta; lurrakin, onduan. Hil.. Ik. onura.
beteko urak. (c). izena. Norbera estaltzeko moduko urak.. Ibaia beian etorrenian be ixa beteko urak izaten ziran ta iñor ez zan atrebitzen islara pasatzen. (SM Zirik) .
éskutarako ur, éskutarako úra. (d). Edateko balio ez duena, baina beste zereginetarako bai.. Andik eruten giñuan eskutaakua, baiña eratekua itturritik. JJp. .
ur maillátu, úr maillatúa. (-). izena. Salto asko egin ondoren mailatuta dagoena..
urústel, urustéla. (c). izena. Ur geldia, jada berdetuta dagoena..
ur zíkiñ, ur zikíña. (a). izena. Agua sucia, turbia.. Ik. erderak artu.
urak ekarri. (-). 1. urak ekarri, . (c). esapidea. Baserrietan ura falta denean, hartzen den lekuraino -errekatxo, deposito, iturri- joan, zer pasatzen den ikustera eta aberia konpontzera.. Gizonak urak ekartzera joanda die Urkitzara. .. 2. urak ekarri, . (c). aditza. URAK IPINI, JARRI. Ur-korrenta etxean sartu.. Gerra-aurretxuan ekarri zittuen urak gurera...
3. ur, ura. (d). izena. Isurialdea. Etxeak teilatua zenbat aldetara duen adierazteko erabiltzen da.. Au iru aldetara ura daben etxia da. Benito.. Bi ureko etxea, iru urekoa, lau urekoa... esaten da. .