adierazkorra
- trote eiñ. (b). du aditza. (adierazkorra.) Escapar corriendo.. Laga poltsia ta trote ein zeban mutikuak eskolatik./ Txakurra!, trote ortik! .
- txantxíkuar, txantxíkuarra. (b). izena. (adierazkorra.) Oñatiarra.. Bajiarduek txantxikuarrak xik eta xok. Bergarako esaera. .
- 1. txarrittu. (c). da-du aditza. (adierazkorra.) Zikin-zikin egin. Ensuciar(se) mucho.. Ziero txarrittuta etorri die ikastolatik. .
- txatxarkeríxa, txatxarkerixía. (c). izena. (adierazkorra.) Gauza ezdeusa, huskeria. Nimiedad, nadería. Txatxarkerixatan ibiliko aiz ba? Erosik Mercedes bat./ Orrek etxaukek txatxarkerixaik, orrek angulak pe aundixak jate jittuek./ Iru milloi tokau jakon loterixan; txatxarkerixa bat.. Gisa honetako esaldi umoretsuetan, batik bat; TXATXARKERIXETAN IBILI, sarri.. Ik. uskeríxa.
- txíma, txímak. (b). izena. (adierazkorra.) Ileak. Cabellera, generalmente cuando ésta esta revuelta o mal compuesta. Greñas.. Jesus, neska orrek daroia tximak. .
- tximáluze, tximáluzia. (c). adjektiboa. (adierazkorra.) Ileluzea. Melenudo, -a, greñudo, -a.. Mutill tximaluze batekin zebillen.. Kutsu peioratiboa du.. Ik. tximoso, -a.
- 2. txixá-érreka, txixá-érrekia. (b). izena. (adierazkorra.) Txixa-arrara.. Azelakotxe txixa-errekia bota doten. .
- urzúlo, urzulúa. (d). adjektiboa. (adierazkorra.) Ur asko edaten duena, urzale amorratua. Gran bebedor de agua.. Gure mutikua urzulo demasa da. .
- 2. zakárrontzi, zakárrontzixa. (c). adjektiboa. (adierazkorra.) Zakarra, takarra. De modales bruscos.. Zakarrontzixa... baldar samarra danian ero, zakarra; biolento samarra danian ero. Klem. . Ik. zakar, -ontzi.
- zapanárru, zapanarrúa. (c). izena. (adierazkorra.) ZAPONARRU. Eguzkitan edo haizetan luzaro egoteagatik zimel eta beltz jartzen den gorputzeko azalari esaten zaio. Dícese de la piel muy morena, reseca y curtida. Lit.: "piel de sapo".. Soldauxkatik zapanarrua eindda etorri nitzuan./ Agromango langilliak zapanarrua eindda eukitzen dabe.. ZAPANARRUA EINDDA, batik bat. .
- zartenázo, zartenazúa. (d). izena. (adierazkorra.) Sartenazo, golpe. Lo hemos oído decir sobre todo de las descarga eléctricas.. Entxufia ipintzen nebillela zartenazo edarra artu najuan./ Azelakotxe zartenazua artu zeban buruakin ate-markua jota. .
- zer dala ta. (b). juntagailua. (adierazkorra.) ZE DALA TA. Zergatik. Por qué, a santo de qué.. Ze dala ta pagau biot multia kulpia beria bada. . ZE DALA TA esan ohi da, batik bat..
- zílbot, zilbóta. (d). izena. (adierazkorra.) ZILBOR, TXILBOR. Pertsonen tripa handia. Barriga humana de consideración.. Obispuan lakotxe zilbota dauka./ Orrek dauka zilborra, orrek. .
- zúrrut eiñ. (b). du aditza. (adierazkorra.) TXURRUT EIÑ. Edan. Arrautza irakinak zurrut egiten dira eta ez edan. Don.ren arabera ura edo ardoa, ostera, edan, ez zurrut.. Ardaua ta orrek gauza orrek eran. Zurrut esnia, ero artu nai eztaben gauza bat ume bati, manzanillia artu erain biar bajako, “ala, zurrut eiñ manzanilla ori”. Don. .
- zúrrut eta zúrrut. (b). esapidea. (adierazkorra.) Edan eta edan.. Atsalde guztia zurrut eta zurrut pasau dou. .
