adierazkorra
- modútan. (c). adberbioa. (adierazkorra.) De qué manera, hay que ver cómo.. Modutan gaiztotu jatzu eskuko heridia./ Modutan azi da aspaldian zuen mutilla. .
- mortála. (b). adjektiboa. (adierazkorra.) Handi-handia, itzela. Enorme.. Sagar pilla mortala daukau ganbaran./ Susto mortala emon dostazu.. Mugatuan beti. . mórtalak eiñ, . (b). esapidea. Kristorenak egin.. Mortalak ein giñuzen Ondarruako jaixetan...
- 1. muturrálde, muturraldía. (c). izena. (adierazkorra.) Usase, referiéndose a personas, siempre con sentido peyorativo: mala cara, mayormente.. Gaur goizian bazeukan muturralde bat. Eztakitt ze ibili zan atzo./ Bueno i, neri ez idak muturralde ori ipiñi. .
- naáste-borráste, naáste-borrástia. (b). izena. (adierazkorra.) Nahastea. Enredo, embrollo.. Frantsesa ta inglesa batera ikasten diardu ta naaste-borraste demasa dauka./ Auzuan naaste-borrastia urten dau urak diela ta eztiela. . Ik. kakánaaste, náaste.
- narruaundi, narrúaundixa. (d). adjektiboa. (adierazkorra.) Jatun handia.. I, narruaundi, oinddio eztok naikua, ala?.
- negárrontzi, negárrontzixa. (c). adjektiboa. (adierazkorra.) Negartia. Llorón, -a.. Ixo ume, ezta izan biar ain negarrontzixa. .
- 2. noizbaitten. (c). adberbioa. (adierazkorra.) Oso berandu, kostata.. Konpondu zoskuen etxeko bidia, baiña noizbaitten. .
- nóiztik nóra. (d). adberbioa. (adierazkorra.) Desde cuando.. Noiztik nora die lagunak Mertxe ta Bixente?.
- nún ero nún. (c). adberbioa. (adierazkorra.) NUN ERO NUNDIK. En alguna parte.. Nun ero nun egongo die kutxak merke erosteko moduan./ Nik ikusi dot neska ori nun ero nun. . Ik. nunbáitten.
- núndik ero ándik. (b). adberbioa. (adierazkorra.) NUN ERO NUNDIK. Nonbaitetik.. Nundik ero andik konsegidu dau nere telefonua./ Ointxe nun ero nundik jirau biot ordenadore zar bat. .
- 2. nundik nora. (b). adberbioa. (adierazkorra.) De dónde.. Eztakitt nundik nora sortu dan foilloi au./ Nundik nora ete dabill orrek ainbeste diru? .
- núndik noráko. (c). adberbioa. (adierazkorra.) De qué procedencia u origen.. Nundik norakuak zittunan zuekin zebitzen mutillak?/ Nundik norakua da Land Rover ori. .
- patrífilio, patrífiliuak. (c). izena. (adierazkorra.) Langintza bat oso azkar burutzen denean Laster ein najittuan ango patrifiliuak esan ohi da. . Retegik orduerdixan ein jittuan patrifiliuak finalian./ Aura zuan pintxazua bizkor konpontzia; utsa denporan ein jittuan patrifiliuak.. Etim.: latinezko "In nomine patri et filio".
- 2. perra-ots, perra-ótsa. (c). izena. (adierazkorra.) Presakako ihesia. Huida precipitada.. Polizia agertu zanian, aura zuan perra-otsa./ Egundoko perra-otsian joian mutikua dendarixa atzetik zebala. .
- pláust eiñ. (c). aditza. (adierazkorra.) PLAUSTA EIÑ. Erori. Caerse, derrumbarse.. Neure aurrian plaust eiñ zeban Santa Maiñako elizpiak. .
- 1. ple eindda. (d). esapidea. (adierazkorra.) PLEN ÉINDDA (IZAG ANTZ). Blai, mela-mela eginda, bustita.. Zaparrariak arrapau nau eta ple eindda etorri naiz.. Sin. mela-mela.
- 2. politt, polítta. (a). adjektiboa. (adierazkorra.) Ederra, handi samarra. Hermoso, -a, bueno, -a.. Zartara politta artu najuan ate-markuan kontra./ Mozkor politta jauken arek pe./ Bei politta erosi jok Pellok. . ardao politta, . (c). esapidea. Ardo ona, bikaina izan gabe.. Leenguan ekarri giñuan Laguardiatik ardaua politta. .. polítta pasáu, . (b). esapidea. Menuda la que (nos, les...) ha sucedido.. Politta pasau jakun Portugalen. ..
- 2. prenda, prendia. (b). izena. (adierazkorra.) Elementua.. I aiz prendia!/ Prenda edarra eindda jaok aura. .
- puntúan-puntúan. (c). adberbioa. (adierazkorra.) Sarri. A menudo.. Errotiak bi arri, bata azpittik, bestia gaiñetik; arek pikau ein biar puntuan-puntuan. Aniz. .
- 2. puxketa, puxketía. (c). posposizioa. (adierazkorra.) Jeneralean NESKA edo MUTIL-en atzean jarrita, ederra, bikaina.. Aura azi da neska puxketia./ Zelako mutill puxketia dagola Karlos. .
