izena
- 3. bóla, bólia. (a). izena. Bíceps, tríceps.. Ikutu zelako bolia daukaten./ Ezkerreko boliak ixo dost.. Besoko bola eta ankako bola, zehaztu nahi denean. .
- 4. bola, bolia. (a). izena. Kaikuei lokarrien puntetan adornu gisa jartzen zaizkien artilezko pelotak.. Bai, bolak zian arixa ebagitta, eta borlak arixa txintxilizka. Bolak kaikuanak. Maria. .
- bola-jóku, bola-jokúa. (b). izena. Partida del juego de bolos.. Amar milla pezetako bola-jokua etara najuan./ Bola-joku inportantia dago Elgetan. . Jokoari berari bola-joku baino boleta esaten zaio gehiago.. Ik. bóleta, bolá-prémixo.
- bolá-prémixo, bolá-prémixua(k). (-). izena. Saridun bola-jokoa.. Da gero boletia, Edurdunguan sonaua, da urtian egote zan ba, ekiñaldi baten e, bos duroko urriakin, bola-premixua. Hil. . Bola-joku eta bola-premixo Sin. gisa entzun ohi dira, baina lehenarekin, egiten diren joku guztiak izendatzen dira eta bola-premixokin, ostera, askotan, sari nagusia: txapela, bildotsa, etab. izan ohi duena..
- 2. bolara, bolaría. (b). izena. Epoca, racha.. Bolara baten formal ibilli zan baiña berrido be eranai emonda dago. .
- 3. bolara, bolaría. (b). izena. Torbellino de viento, agua, etc.. Aize-bolariak txapela eruan dost./ Ur-bolaria etorri zanian larri ibilli giñan. .
- 1. boláu, boláua. (b). izena. Urari gozagarri gisa botatzen zaion azukrez eta arrautza-zuringoz egindako ore solidoa. Bolado.. Txokolatiakin batera ura bolauakin artzen zan./ Pozik San Martzialen ura bolauakin eran giñuala ta. Sot. .
- bólea, bóleia. (b). izena. Aidean jotako pelotakada. Volea.. Retegik eun boleatik gora joittu gaur. .
- bóleta, bóletia. (c). izena. El juego de bolos.. Manueli asko gustatze jako boletia./ Makina bat boleta einddakuak gaittuk gaztetan./ Da gero boletia, Edurdunguan sonaua, da urtian egote zan ba, ekiñaldi baten e, bos duroko urriakin, bola-premixua. Hil.. Hiru txirlorekin jokatzen da gure inguruan.. Ik. txírlo, trumóiak jo, azpijan. bóletan, . (b). A los bolos.. Atsalde osua boletan jardun dabe.. Boletan eiñ, jokatu, ibilli, jardun.....
- bolkét, bolkéta. (d). izena. Bolketedun gurdia.. Bolketa guk lelengo ona ekarri gerra ezkero, Apatamonasterixotik, Bixkaittik, ekarri giñuan. Satsetarako ta, areia ta, olako gauza astunak, lurretan da. Jun da blaust uzteko. Partikia erdiko zeretik aurrera. Arasa dobliak eukitze jittuan orrek. Don.. Sin. karaketx (Eib.)..
- 2. bólo, bólua. (d). izena. Bataio ondoren gurasoek eta aitta ponteko-ama pontekoek eliza aurrean txanponak edo karameloak bota ohi zituzten neska-mutikoek harrapa zitzaten; honi deitzen zitzaion bolua. Acción de arrojar monedas o caramelos a voleo delante de la iglesia después de los bautizos. Atzaparrak galdu biarrian ibiltzen giñuztan bolua zanian./ Boloik eitten etzebana mixerabletzat artzen zuan. . Etim.: Apaizak galdetzen zion aita edo ama pontekoari latin garbian: «Vis bautipzare?», nahi duzu bataiatzea?; eta honek erantzuten: «Volo», nahi dut, alegia.. Ik. bátaio.
- boluntarixo, boluntarixua. (a). izena. Voluntario, -a. .
- bonbátxo, bonbátxuak. (b). izena. Bombachos, pantalones que se visten para no ensuciar los que se llevan puestos.. Bonbatxuak jantzizu baezpadabe. .
- 1. bónbilla, bónbillia. (a). izena. Bombilla..
- 2. bónbilla, bónbillia. (d). izena. Botijoa, garrafoia, botila handia.... Oso adinekoek bakarrik oroitzen dute hitza. .
- 3. bónbilla, bónbillia. (d). izena. Hari erroilu edo mataza handia.. Orrek eitte ebenien arixa, olakoxe bombillak izate zien, apropos erak batuta ipintte eben, ta gero ba eun. Hilari. .
- bonbóe, -i, bonbóia. (a). izena. Bombón..
- 1. bordau, bordaua. (a). izena. Bordado.. Ta alde bateti olako bordaua eitte utsen, ari urdiñ batekin. Hilari.. Hemengo bordaduak kotoi urdinez eta kruzetan (puntokruzean) egiten ziren, eta bizigabeen irudi simetrikoak izaten ziren, gehienetan. .
- bórla, bórlia. (c). izena. Ohazalei, kaikuei eta abarri apaingarri bezala jartzen zaizkien hariz egindako mototsak edo bolatxoak. Borla.. Arek eukitzen zittuan puntokruzian einddako bordauak, ta borlak pe bai. Maria./ Borlak, ero narruzkuak badie txipittak pe esate jakue, aurrian ebaitta, borlen moduan ebaitta. Txipittak, narrutxipittak. Don. . Ik. txipítta.
