izena
- bixigu-begi, bixigu-begixak. (c). izena. Parranda biharamuneko begi gorri eta handituak.. Zer gaba osuan elektrikiakin sopletatzen ibilli haiz ala? Horrek dittuk bisigu-begixak! (TSE Berb)..
- 1. bizar, bizarra. (a). izena. Barba.. bizarra kendu, . (a). aditza. Afeitarse.. Bizarra kentzeko etxak atxurran modukoik. ..
- bizar-joan, bizar-joána. (d). izena. Bizarra falta den unea. Calva en la barba.. Noiztik daukazu bizar-joan ori? .. Ik. ille-joan.
- bizarkentzáille, bizarkentzaillía. (d). izena. Ilea eta bizarra mozten duena. Peluquero, barbero.. Bizarkentzaillia ero barberua, bizarkentzaillia asko esaten giñuan. Don..
- 2. bizárra(k). (-). izena. Burdinazko piezak lantzerakoan sortzen diren haritxoak. Rebarba. .
- bizi-alárgun, bizi-alargúna. (c). izena. Persona que no convive con su conyugue, hasta la llegada del divorcio. Actualmente también se llama a veces así a divorciados y separados.. —Ze da ezkondua ala solterua? —Bizi-alarguna. . bizi-alárgun égon, . (c). esapidea. Aipaturiko egoeran bizi.. Aspalditxotik bizi-alargun dago Joxe. ..
- bizí-ízate, bizí-ízatia. (c). izena. Bizitza. La existencia, el vivir.. Nere bizi-izate guztian eztot ezautu olako edurteik./ Bizi-izatiak makiña bat lan jaukak. Adinekoek dezente erabilia. . Ik. bizimódu, bízitza.
- bizibíde, bizibidía. (c). izena. Medio de vida.. Beste bizibideik izan ezian itxasora joango nitzakek. .
- bizíeziñ, bizíeziña. (b). izena. Imposibilidad de subsistencia.. Oinddio Euskal Herrira bizieziñak etorri bia dau./ Sueldo bakarrakin be eztauke bizieziñik. . Substantibo gisa erabilia. Harrigarria da hitz hau hiztegi gehienetan ez agertzea..
- bizigárri, bizigarríxa. (c). izena. Pizgarria. Barnea animatzen edo pozten duena. Pattarra, anisa eta halakoengatik esana, batik bat. Lo que levanta el ánimo decaído. Se dice generalmente del coñac, anís, etc.. Goizian alimatzeko bizigarrixa biar izate zeban basarrittarrak eta pattar trago bat legezkua zan. .
- bizíkeleta, bizíkeletia. (c). izena. Bicicleta.. Orain bizikleta entzuten da, adinekoei izan ezik. Lehenengoak azaldu zirenean belozipedo deitzen omen zitzaien. Gure aita zenak zioen anka arteko istribillua esaten ziola zenbaitek, umore giroan. NESKEN BIZIKELETIA eta MUTILEN B. (barraduna) ziren. Baita MANIBEL BAJUA edo KARRERAKUA..
- bizíkleta-karréra, bizíkleta-karrería. (b). izena. Carrera de bicicletas. .
- 1. bizilagun, bizilagúna. (c). izena. Biztanlea. Habitante.. Uberak berreun bat bizilagun izango jittuk. .
- 2. bizilagun, bizilagúna. (c). izena. Etxe berdinean bizi dena. El/la que comparte la misma vivienda.. Zeiñ izango lapurra, ta bizilaguna. .
- bizimódu, bizimodúa. (a). izena. Bizitza. Vida, manera de vivir, existencia.. Bizimodu ederra pasau dau soldauxkan./ Bizimodua trankill artu. . Asko erabilia. Bazen «Bizimodu» esaten zioten gizon oso langile bat Osintxun.. Ik. bizí-ízate, bízitza, bizi.
- bizimoduko, bizimodukua. (-). izena. (Eibar.) BIZIMODUKO ANDRIA. "Puta, emagaldua. . Gazte denporan bizimoduko andria izan zan.” (AAG Eibes)..
- bizínai, bizínaixa. (b). izena. Ansia de vivir, instinto de supervivencia.. Oilluak lepua moztu ondoren be egundoko egakarak joteittu. Ori da bizinaixa, ori. . Toribio Etxebarriak zera dio: «Se dice de las labranzas pobres o de los rudos y humildes trabajos que se pagan mal y denotan el esfuerzo de vivir». Adibidez, ikusi duzu ortutxoa aldapa handi batean eta diozu: Ori dok bizinaixa!.
- bizipíxu, bizipixúa. (c). izena. Peso en vivo de una res.. Bizipixura saldu dabe beixa./ Tratua batzutan eitten dok begira, beste batzutan pixauta, bizipixura. Klem./ Bizipixua jakiñ ezkero, errez jakin leikek kanalian zenbat emongo daben. . BIZIPIXURA SALDU, batik bat. Baita gizen bati norbaitek esaten entzun dut, adar-soinuan: Bizipixura saltzeko obia ago i! . Ant. il-píxu, kanalían.
- bizípoz, bizipóza. (b). izena. Alegría de vivir, aliciente, ilusión.. Domeketan jokuan eittia zan aren bizipoz bakarra./ Koittauak eztauka ezetarako bizipozik. .
