izena
- 1. zarpa, zárpia, -ak. (c). izena. Zarpa, garras..
- 2. zárpa, zárpak. (c). izena. Esku handi eta heltzerakoan min ematen dutenak. Zarpas.. Jode, orrek jauzkak zarpak; orrek ikutzen bosk azurretaraiño sartukosk.. Horrelako zenbaitek "Zarpas" ezizena du. .
- zarpotzu, zarpotzúa. (d). izena. Antzina korta inguruan egon ohi zen txiza-putzua. .
- 1. zarrámarra, zarrámarria. (c). izena. ZARRÁPARRA, ZIRRIPARRA. Hondakinak, zakarrak. Suciedad acarreada por el rio, residuos, etc.. Soua goldatzen asi aurretik, errekiak ekarrittako zarramarrak kendu ta bedarra ebai biako da. . Pluralean gehiago. Basoa zikintzen duen sasi eta albitzari ere bai. Len garbi zeuan gure basua, baiña oiñ zarramarraz beteta dago..
- 1. zarráparra, zarráparria. (c). izena. ZIRRÍPARRA. Nahaste borrastea, zurrumurru nahasia... Garbiak ez diren gauza edo egoerez esana. Dícese de situaciones confusas.. Santa Luziako ferixan zaldixa, astua, tratoria, ijittua ta zarraparria ugari./ Elizatik etxerakuan andrak auzo guztia astintzen dabe: alakok nobixuai laga ete dotsan, bestia . Azkenengo esaldi hau SASIXAN ZARRAPARRIA esanez bukatzen ere entzun dut. Zenbait saltserori "zarraparras" deitu izan zaio. I aiz i zarraparras..
- zarraskara, zarraskaria. (-). izena. (Antzuola.) "Dentera. Janari garratz edo fruta berde bat jaten denean ahoan sentitzen dena.. Sagar berde bat jan dot pai eta auan daukat zarraskaria.". (Lar Antz).
- 1. zarrastara, zarrastaría. (c). izena. Zaparrada laburra.. Euri-zarrastaratxo bat ederto etorriko litzakixok letxuga-landariai. .
- zartáiñ, zartáiña. (a). izena. Sartén. . Zartaiñak lapikuai: alde ortik beltz ori, . (-). esaera. (Antzuola.) (Lar Antz). .. zartaiñ ipurdixa baiño beltzaua izan, . (-). Hala esan ohi da gauza oso beltzez, pertsonez, batik bat. . Zartaiñ-ipurdixa baiño beltzaua dan kubana batekin ezkondu da...
- zartáiñ-ipúrdi, zartáiñ-ipúrdixa. (c). izena. botanika daucus carota. Zanahoria silvestre.. Millu edo anis bedar deitzen zaion landarearen antzekoa da, unbeliferen familiakoa, baina ez du haren usain berezia. Ona omen da odola garbitzeko, libratzeko eta urdailerako. Baita erreuma dutenentzat ere.. Sin. san juán lora.
- zartaiñéko, zartaiñekúa. (b). izena. Zartaginean prestatutako janaria.. Gabetan beti zartaiñekua afaltzen dou. .
- 1. zartára, zartaría. (a). izena. Zartada. Golpe.. Zartara edarra artu dau arbolatik jausitta.. Sin. zartatéko. zartaría euki, . (c). esapidea. (eufemismoa.) Zoro samartuta egon.. Orrek zartara demasa jaukak.. Ik. arrikara, takaría euki, ikutu.. zartárak bota, . (c). esapidea. Disparateak, gauza sinesgaitzak esan.. Arek pe, muturra puxkat berotutakuan zartara galantak botatze jittuk. ..
- 2. zartara, zartaria. (-). izena. (Eibar.) Grieta, quebradura..
- zartenázo, zartenazúa. (d). izena. (adierazkorra.) Sartenazo, golpe. Lo hemos oído decir sobre todo de las descarga eléctricas.. Entxufia ipintzen nebillela zartenazo edarra artu najuan./ Azelakotxe zartenazua artu zeban buruakin ate-markua jota. .
- zártzaro, zártzarua. (b). izena. ZAARTZARO. Zahartzaroa. Vejez.. Zuek eztakizue zartzarua zelako gogorra dan. . Zartzarua, bigarren umealdixa, . (-). esaera. (Lar Antz). .. zartzaroko papel, zartzaroko papelak. (-). izena. Los papeles de la jubilación. .. zártzarua kobrau, . (b). esapidea. Cobrar la jubilación.. Zartzarua kobratzen asitta dago...
- zartzaroko papel, zartzaroko papelak. (-). izena. Los papeles de la jubilación. .
- 1. zastára, zastaría. (b). izena. ZASTADA, ZISTADA, ZISTARA. Ziztada. Punzada, dolor debido a un objeto punzante.. Guraiza puntiakin zastara edarra artu dot. .
- 2. zastara, zastaría. (b). izena. ZASTADA, ZISTADA, ZISTARA. Min zorrotz eta laburra. Punzada de dolor.. Noizian beiñ zastarak sentitzeittut, emen estomago onduan. .
- 2. zastíau, zastiaúa. (d). izena. Zastiatze ekintza.. Artuik sardia ta zastiau bat emuixok txalai ia ixiltzen dan. . Txorta-jotzeaz jarduterakoan halako esaldiak entzun daitezke tabernazuloko giro bastoan. Dedios, neska orri emungo notsakek zastiaua./ Emuixok zastiau bat eta sosegaukok..
- 6. zatar, zatárra. (d). izena. Hormaren kontra ezkutuan gelditzen den markoaren aldea.. Au pareta kontraa zoiarren, zatarra esaten gontsan guk oni. Jul.. Ez da leuntzen, porlan-masak hobeto ora diezaion. .
