izena
- usaríxo, usarixúa. (c). izena. USADIXO. Usadioa. Costumbre.. San Juan egunian lora-sortia bedeinkatzera eruatia zan emengo usarixua./ Usarixua zuan kantoriai-tta, abadiai-tta emutekua. Klem. . usaríxo zarréra, . (c). esapidea. USARÍXO ZARRÍAN, LEENAOKO USARIXORA. A la antigua usanza.. Usarixo zarrera dauke oinddio sukaldia./ Andra-gizonak demandan zebitzen, usarixo zarrian./ Leenaoko usarixora eittia pentsau zeban itxuria. Klem. ..
- 1. usátortola, usátortolia. (b). izena. USÓTORTOLA. streptotelia turtur. Tórtola.. Len izaten zien paseko usatortolak. .
- 2. usátortola, usátortolia. (d). izena. (eufemismoa.) USÓTORTOLA. Prostituta.. Beste usu-tortolak ez ete ditxuk gaiñera? (SM Ezten).. Ik. tortola.
- uskeríxa, uskerixía. (b). izena. Huskeria. Nimiedad, nadería.. Uskerixa bategaittik asarretu zien./ Uskerixa bat pagauta erosi neban.. Ik. txatxarkeríxa.
- úso, usúa. (a). izena. Paloma.. Gabian uso, goizian bela, . (d). esaera. Parranda biharamunetan, aje egunetan, esana...
- usó-pase, usó-pasia. (b). izena. Usoak pasatzen direneko aldia. Pase de paloma.. Udazkenian izaten da uso-pasia.. Ik. kontrápase, páse.
- usokúma, usokumía. (b). izena. Cría de paloma, pichón. .
- usótoki, usótokixa. (b). izena. Palomar. .
- 1. uste, ústia. (b). izena. Opinión, proyecto, idea.. Lana gaur akabatzia zan nere ustia./ Zer, zuk beste uste bat zeunkan ala? . ústietan egon, . (c). esapidea. ÚSTETAN EGON. Uste izanez egon.. Zuen ama gaur bazkaltzera joango ziñaten ustietan zeuan. .. ustez, . (-). . 1. ustez, . (a). izena. Iritziz.. Nere ustez eztago ondo./ Ustez ondo ein nebalakuan da azkenian kalabazia. Honelako esaldietan, ustez... -ela, edo -elakuan. NOREN ustez .. 2. ustez, . (c). izena. Ematen du.. Beti artzekuekin dago, ustez e bere kontura bizi gala./ Liñuak loria ederra eukitzen dau, anillan kolorekua, dana berdiñ-berdiñ, ustez itxasua dala. Aniz.... uste eztako, uste eztakua. (c). izenlaguna. Ustegabekoa.. Uste eztakon bat pasatzen ezpajaku seiretarako Madrillen gare./ Kinielia tokau jakue. Uste eztako diruokin teillatua konpondu bia dabe. . Sin. ustébareko.. uste barik, . (b). adberbioa. Inesperadamente.. Berak bape uste barik famoso ein zan. .. beste uste batekua izan, . (c). esapidea. Beste iritzi batekoa izan...
- ustébareko, ustébarekua. (c). izena. Uste gabekoa. Imprevisto.. Gauza bat uste eta beste bat urtetze jakonian: ustebarekua pasau jako orri. Klem.. Sin. uste eztako.
- 4. ustel, ustéla. (c). izena. Punto, en el mus y otros juegos de cartas.. Iru usteletara jokatu izan dou musian. .
- 1. ustez. (a). izena. Iritziz.. Nere ustez eztago ondo./ Ustez ondo ein nebalakuan da azkenian kalabazia. Honelako esaldietan, ustez... -ela, edo -elakuan. NOREN ustez .
- 2. ustez. (c). izena. Ematen du.. Beti artzekuekin dago, ustez e bere kontura bizi gala./ Liñuak loria ederra eukitzen dau, anillan kolorekua, dana berdiñ-berdiñ, ustez itxasua dala. Aniz..
- útsuna, -e, útsunia. (b). izena. Hutsunea. Espacio vacío.. Jente asko zeuan, baiña utsuna batzuk pe agiri zien./ Utsuna aundixa dago etxe aretan ama il zanetik. .
- uztargílle, uztargillía. (c). izena. Uztarriak egiten dituena. Yuntero.. Uztargille langintzia akabau zan. .
- 2. uztarri, uztarríxa. (d). izena. Etxearen egituran, aidean geratzen diren osagaiak uztartzen dituen egurra. Uztarriak tximiniarako leihoak edo eskailera-zuloak egin behar direnean dira beharrezkoak, moztutako kuartoiak edo kapirixoak bertan dutelako asentaleku berria..
- 3. uztarri, uztarríxa. (d). izena. Dolareko ardatzean, azpiko ohola zanpatzen duena. Muela (?) del lagar.. Lelengo tablia bota, gero beste orrek, senduauak, da aren gaiñian etortzen zan uztarrixa, aura goittik bera datorrena ejian, aura ezta apartatzen, aura betik an ibiltzen da gora ta bera. Don. .
- 1. uztarri, uztarríxa. (b). izena. Yugo. . uztarri baten ipintzeko modukuak, . (c). esapidea. Biak antzekoak...
- uztarri-bakar, uztarri-bakarra. (c). izena. Idi edo behi bakarra lotzeko uztarria. .
- uztarri-bei, uztarri-beixa. (c). izena. Uztarrian lotzen den behia. .
- 1. úztau, úztaua. (d). izena. Gurdi gurpilaren burdinazko estalkia. Llanta, aro de hierro que cubre la rueda del carro.. Uztaua esate jako erruberiak gaiñian daroian burdiñiai. Don./ Burdi-bolantiak pa karga geixao erabiltzeko batera, da ba zela uztau zabala zeban, bide gutxiao ondatu kamiñuan. Don.. Ik. burtúel, burtxirrínka, uel.
- 2. úztau, úztaua. (d). izena. Galdara baten heldulekua. Aro que hace de asa; de un caldero, por ejemplo.. Galdaria gaiñian, eltzeko kertena, uztaua. Don. .
- 3. úztau, úztaua. (d). izena. Upela biltzen duen burdinazko aroa. Aro de tonel.. Ase (barrika), jarixoik euki eztaixen. Uztauak-eta estutu, ta gero ur puxkatekin ipiñi gaiñetik eta azpittik. Don. .
