Bergara aldeko hiztegia
désprojo, désprojua.
(b).
Izena.
Egur hondakinak.
“Ba orrek desprojua. Sebas.”
Etim.: "despojo" seguruenik.
Egur hondakinak.
“Ba orrek desprojua. Sebas.”
Etim.: "despojo" seguruenik.
destáju, destajúa.
(c).
Izena.
Trabajo a destajo.
“Ondo ezagutze juat destajua ta etxotsat iñoi opa./ Altos Hornosen destajuan ibillita jaok ori.”
Trabajo a destajo.
“Ondo ezagutze juat destajua ta etxotsat iñoi opa./ Altos Hornosen destajuan ibillita jaok ori.”
destartálau.
1.destartalau.
(a).
da
du
Aditza.
Destartalar(se).
“Destartalauta laga giñuan kotxia.”
2.destartalau, destartaláua.
(a).
Adjektiboa.
Destartalado, -a.
“Bizikleta destartalau batekin ibiltzen da.”
1.destartalau.
(a).
da
du
Aditza.
Destartalar(se).
“Destartalauta laga giñuan kotxia.”
2.destartalau, destartaláua.
(a).
Adjektiboa.
Destartalado, -a.
“Bizikleta destartalau batekin ibiltzen da.”
destatu, destatua.
Izena.
Antzuola.
"Ia galduta dagoen hitza, egurra neurtzeko kubikoa erabili aurreko neurria." (Lar Antz)
Antzuola.
"Ia galduta dagoen hitza, egurra neurtzeko kubikoa erabili aurreko neurria." (Lar Antz)
déstenple, déstenplia.
(c).
Izena.
Destemple.
“Sillan lo artu dot eta eztakitt destenplia ero zer daukaten, baiña enago ondo.”
Destemple.
“Sillan lo artu dot eta eztakitt destenplia ero zer daukaten, baiña enago ondo.”
déstera, désteria.
(c).
Izena.
éstera, desterarri.
Pedalez mugitzen den zorroztarri borobila. · Rueda de afilar que se impulsa a pedal.
“Ganbarako desteran zorrozten zien kutxilluak.”
éstera, desterarri.
Pedalez mugitzen den zorroztarri borobila. · Rueda de afilar que se impulsa a pedal.
“Ganbarako desteran zorrozten zien kutxilluak.”
detallau.
(b).
du
Aditza.
Detallar.
“Len ori zeuan: lapurrak bai lenengo Bergaran-ero urtebete bat; ondo gauzak detallatzen zienian Santoñara-ero; fuera, e. Errespetua bai, e; oin gutxitxo oixe dago, oin billurrez bizi ga. Hil.”
Detallar.
“Len ori zeuan: lapurrak bai lenengo Bergaran-ero urtebete bat; ondo gauzak detallatzen zienian Santoñara-ero; fuera, e. Errespetua bai, e; oin gutxitxo oixe dago, oin billurrez bizi ga. Hil.”
détalle, détallia.
(a).
Izena.
Detalle.
Esamoldeak:
detalliak artu.
(b).
Aditza.
Coger los detalle.
“Arek detalle danak artukotsu.”
Detalle.
Esamoldeak:
detalliak artu.
(b).
Aditza.
Coger los detalle.
“Arek detalle danak artukotsu.”
dezente.
dexente.
1.dézente.
(a).
Zenbatzailea.
dexente.
Bastante(s).
“Jente dezente etorri da jaialdira./ Perretxiku dezente dago aurten.”
Izenaren atzean normalean, baina aurretik ere entzuten da, zuzena den ez dakidan arren: Dezente diru batu dou. Bakarrean ere bai: Dezente ikusten da minifaldia. Sekula ere ez adjektiboaz edo adberbioaz: "dezente politta", "dezente urriñ". Horrelakoetan: bastante politta, bastante urriñ, urriñ samar....
2.dézente, dézentia.
(b).
Adjektiboa.
Handi samarra. · Bastante grande.
“Zaparrara dezentia ein ddau./ Mozkor dezentia arrapau giñuan atzo.”
3.dézente, dézentia.
(b).
Adjektiboa.
Itxurazkoa, on samarra. · Aceptable, decente.
“Eztaukat erropa formalik, jertse au da dezentiena.”
dexente.
1.dézente.
(a).
Zenbatzailea.
dexente.
Bastante(s).
“Jente dezente etorri da jaialdira./ Perretxiku dezente dago aurten.”
Izenaren atzean normalean, baina aurretik ere entzuten da, zuzena den ez dakidan arren: Dezente diru batu dou. Bakarrean ere bai: Dezente ikusten da minifaldia. Sekula ere ez adjektiboaz edo adberbioaz: "dezente politta", "dezente urriñ". Horrelakoetan: bastante politta, bastante urriñ, urriñ samar....
2.dézente, dézentia.
(b).
Adjektiboa.
Handi samarra. · Bastante grande.
“Zaparrara dezentia ein ddau./ Mozkor dezentia arrapau giñuan atzo.”
3.dézente, dézentia.
(b).
Adjektiboa.
Itxurazkoa, on samarra. · Aceptable, decente.
“Eztaukat erropa formalik, jertse au da dezentiena.”
dezidídu.
1.dezididu.
(b).
du
Aditza.
Erabaki. · Decidir.
erabagi.
2.dezididu, dezididúa.
(c).
Adjektiboa.
Ausarta. · Atrevido, -a, decidido, -a.
“Beti izan da dezididua.”
1.dezididu.
(b).
du
Aditza.
Erabaki. · Decidir.
erabagi.
2.dezididu, dezididúa.
(c).
Adjektiboa.
Ausarta. · Atrevido, -a, decidido, -a.
“Beti izan da dezididua.”
dí-dá!.
(c).
Onomatopeia.
"Ziszás, onomatopeya del acto de golpear." (Etxba Eib).
“Di-da, bi muturreko emon jotsan da lurrera.”
"Ziszás, onomatopeya del acto de golpear." (Etxba Eib).
“Di-da, bi muturreko emon jotsan da lurrera.”
di-di-di.
Onomatopeia.
ti-ti-ti.
"Tartamudez; no poder decir algo correctamente. · Esan ezina.
“Azkenian berba eiñeran be, di-di-di-di urtetzen desta, ezin esan." (SB Eibetno)”
ohar bat
ti-ti-ti.
"Tartamudez; no poder decir algo correctamente. · Esan ezina.
“Azkenian berba eiñeran be, di-di-di-di urtetzen desta, ezin esan." (SB Eibetno)”
ohar bat
diábru.
1.diabru, diabrúa.
(a).
Izena.
El diablo.
“Infernuko diabrua baiño okerraua da.”
Etsaixa ere deitzen zitzaion eliz giroan.
.
Esamoldeak:
diabrua baiño okerraua izan.
Esapidea.
Oso okerra, bihurria izan.
“Diabrua baiño okerraua zan txikittan. ”
diábru gúztiak bat éindda be oláko olakóik.
(d).
Esapidea.
Expresión de asombro.
2.diabru, diabrúa.
(a).
Adjektiboa.
Okerra. · Travieso, -a.
“Mutiko diabru onekin ezin ddot burutu.”
"Díabru" da zenbait pertsona bihurriren ezizena.
.
1.diabru, diabrúa.
(a).
Izena.
El diablo.
“Infernuko diabrua baiño okerraua da.”
Etsaixa ere deitzen zitzaion eliz giroan.
.
Esamoldeak:
diabrua baiño okerraua izan.
Esapidea.
Oso okerra, bihurria izan.
“Diabrua baiño okerraua zan txikittan. ”
diábru gúztiak bat éindda be oláko olakóik.
(d).
Esapidea.
Expresión de asombro.
2.diabru, diabrúa.
(a).
Adjektiboa.
Okerra. · Travieso, -a.
“Mutiko diabru onekin ezin ddot burutu.”
"Díabru" da zenbait pertsona bihurriren ezizena.
.
diabrukeríxa.
1.diabrukerixa, diabrukerixía.
(b).
Izena.
Sorginkeria. · Diablura, misterio, fatalidad.
“Motor onek badauka diabrukerixan bat ez arrankatzeko.”
demoníokerixa.
2.diabrukerixa, diabrukerixía.
(b).
Izena.
Bihurrikeria. · Diablura, travesura.
“Txikittan makiña bat diabrukerixa einddakua da.”
demoníokerixa.
1.diabrukerixa, diabrukerixía.
(b).
Izena.
Sorginkeria. · Diablura, misterio, fatalidad.
“Motor onek badauka diabrukerixan bat ez arrankatzeko.”
demoníokerixa.
2.diabrukerixa, diabrukerixía.
(b).
Izena.
Bihurrikeria. · Diablura, travesura.
“Txikittan makiña bat diabrukerixa einddakua da.”
demoníokerixa.
díar, diárra.
(a).
Izena.
Deiadarra. · Grito, llamada en voz alta.
“Baten baten diarra entzun da./ Polizian kontrako diarrak eittue manifestaziñuan.”
Esamoldeak:
díarka.
(a).
Gritando, llamando a gritos.
“Umiak diarka baten dabitz./ Manuel, ama zuri diarka dabill.”
díar eiñ.
(a).
dio
Aditza.
Deiadar egin, deitu. · Llamar.
“Biar, goizeko zazpiretan diar eidazu./ Barzelonatik diar ein ddotsue telefonotik.”
Deiadarra. · Grito, llamada en voz alta.
“Baten baten diarra entzun da./ Polizian kontrako diarrak eittue manifestaziñuan.”
Esamoldeak:
díarka.
(a).
Gritando, llamando a gritos.
“Umiak diarka baten dabitz./ Manuel, ama zuri diarka dabill.”
díar eiñ.
(a).
dio
Aditza.
Deiadar egin, deitu. · Llamar.
“Biar, goizeko zazpiretan diar eidazu./ Barzelonatik diar ein ddotsue telefonotik.”
