Skip to main content

Hiztegia: bilaketaren emaitza

Errore mezua

Bilaketa azkarra Bilaketa aurreratua

orráztu. 1.orraztu. (a). da du Aditza. Peinar(se). 2.orraztu. Aditza. "Quitar las sobras, los salientes a la carga del carro." (SB Eibetno). 3.orraztu, orraztúa. (c). Izena. Orrazketa. · Peinado. Astuai orraztu bat emon bia jako ferixara eruateko./ Orraztu on bat emoixezu ille orrei.
orrégaittik. (a). Adberbioa. orreaittik, orregatik. Horregatik. · Por eso.
éuki. 1.euki. (a). du Aditza. Tener. "Dirua euki" ulertzen da zenbait testuingurutan. Aura Mekolaldeko fabrikan ero ta, itxuria arek euki eingo zuan. JJp.” Esaerak: Inon emuna urrixa, obe da norberan eukixa. Esaera. Antzuola. Inoren menpe egotea txarra da." (Lar Antz). Ezer eztaukanak emon gura (edo gogua). Esaera. "Ezer ez duenak beti borondate ona." (Lar Antz) Daukanak dauka, eztaukanak baleuka. (d). Esaera. Daukanari darixo. Esaera. "Zer edo zer daukanak ezagun izaten duela. Kriston BMWia erosi dau aldamenekuak. Daukanari darixo. Esamoldeak: órrek dáuka eukíxa. (c). Esapidea. Ugari daukala. Keixa arbola orrek dauka eukixa.” Fruituez bakarrik entzun dut.. 2.euki. (c). du Aditza. Hizkuntzak jakin. Ni seminaixuan egon nitzan frailletan da, erderaik ez geunkan, antxe puxkat ikasi entenditzeko beste. Don./ Baxilion alabiak iru idioma ei dauzka Esamoldeak: estúdixuak éuki. (c). Esapidea. Tener estudios. Etzeukan estudixoik pe ta errekauak eitten asi zan. 3.euki. (b). du Aditza. Mus jokoan nahi, onartu. · "Quiero" en el mus.
mámin, mamíña. (a). Izena. Ogiaren, frutaren, pertsonaren eta abarren barne aldea, azalez estalia dagoena; azala edo hezurra ez dena. Txuleta onek azur asko ta mamiñ gutxi./ Sagar klase au azal gogorrekua baiña mamiñ bigunekua da./ Perikok ointxe eztauka mamiñ asko; azurra ta azala besteik ezta. Ogi-mamina ulertzen da honelakoetan: Asko gizentzen dau mamiñak.. ohar bat Esamoldeak: orrek dauzka mamiñak. (c). Esapidea. Horrek dauzka ipurdiak.
Ebro. Ibaia. Esamoldeak: orrek Ebro be erango leukek. (d). Esapidea. Edale handia dela.
lúrpe, lúrpia. (b). Izena. Lur azpia. Lurpian dare oinddio patatak./ Lurpeko urak aprobetxau bia die. Lekuzkoetan, batik bat.. ohar bat Esamoldeak: orrek lurpian be etarako leuke bizimodua. (c). Esapidea. Nonahi egingo lukeela aurrera. lúrpian sartu. (c). Esapidea. Desprestijiatu, ezebeztzat hartu. Zeruraiño jasotzen zaittuen moduan, urrenguan lurpian sartzen zaittue.
orren baten. Esapidea. Eibar. Gutxi gorabehera. Bazan Eibarren etxiak orren baten eitten zittuan kontratista bat. (AAG Eibes).
orrénbeste. (b). Zenbatzailea. Tanto como eso. Zetarako biozu orrenbeste diru. orrenbesteko, orrenbesteraiño, orrenbesteraiñoko, orrenbesterako, orrenbestian.. Esamoldeak: orrenbesteko bat.
orrétan. (a). En ese. Eta orretatik, orretara, orretarutz, orretaraiño... eta baita ortan, ortatik, ortara... . Esamoldeak: egon ári órtan!. (b). Esapidea. egon ári órtan. Egon hadi hori pentsatzen, uste horretan. Ze uste dok oiñ joaten baaiz lana gordekoskela, ala? Egon ari ortan. atan orretan. Adberbioa. Eibar. Gauza bat eta bestea egiten. Atan orretan, eldu zan artsalde erdia. (SM Ezten).
órri. 1.orri, orríxa. (a). Izena. Hostoa. · Hoja vegetal. content_copy óstro. Esaerak: Orri sendorra lepuan eta zozokumak kolkuan. (d). Esaera. Aitari entzuna. Ez dakit ziur zer esan nahi duen. Udaberriaren etorrerari buruzkoa dirudi. Orri sendorra, itxundutako orria, agian. Orri sendorra lepuan eta zozokumak kolkuan. Esamoldeak: orrixa eiñ. Esapidea. Zuhaitz adarrei hostoa kendu abereei jaten emateko. content_copy itxúndu. 2.orri, orríxa. (a). Izena. Hoja de libro, folio, etc. Emoidazu orri bat kartia eskribitzeko. 3.orri, orrixa. (c). Izena. Kana erdi zabalerako ehun-pieza. Neurri hori zen lehengo ehundegiek ematen zuten gehienezko zabalera. Gurien bi orrikua esate eben, izeriak bi orri, erdixan kosturiakin. Hil./ "Eun-orrixa: la pieza de tela de lino. Kana-erdiko orrixa, orri bittan." (Izag Oñ).” Ehuna, besteak beste, izarak egiteko erabiltzen zen, eta nola ehun piezaren zabalerarekin ezin zen izararik egin, bi edo batzuetan hiru zati edo orri josten ziren nahi zen zabalera lortzeko. Joskura berezi honi sorjetia deitzen zitzaion, eta baita algaina ere. Oso puntada fina izaten zen, ez zen igartzen. Ehun-piezak, juntura hau egiteko, ertz bereziak izaten zituen..
orrigártu. (d). da Aditza. Landareari orriak igartu. · Marchitarse las hojas. Urik enotsan eiñ bai, tta orrigartu ein jatan jeraniua. Klem.”
orríkara
orríkara, orríkaria. (c). Izena. botanika. populus tremula. Lertxuna. · Alamo temblón. Errekondoetan, sakonunetan, eta oro har lur freskoetan irteten den zuhaitz ez oso handia, haize kixi bat irten orduko firfirka hasten dena. .
orrítsu, orritsúa. (b). Adjektiboa. Orri askokoa. · De mucha hoja. Oso orritsua izaten da tilua.
orríttu. (c). da Aditza. Zuhaitzak orri berriz jantzi. · Echar nueva hoja los árboles. Iges febreruan arbolak orrittuta eren./ Ikusikozu sagarrak orrittuta gero izotza eitten badau.