Azkeneko ekarpenak

Honako hauek dituzu bisitariek erantsitako berba berriak, onespen zerrendan daudenak.

tíro. (-). 1. tiro, tírua. (a). izena. Tiro, disparo, explosión.. Eskupeta tirua entzun da./ Azelako tirua etara bia daben puxika orrek.. TIROBATEKO. TIROBAKAR. Tiro bateko eskupeta. TIROBIKO. Tiro biko eskupeta. Eskupeta bi jaukaraz: tirobakarra eta tirobikua. (SB Eibetno).. . tírua bota, . (-). . 1. tirua bota, . (a). aditza. Disparar.. Ikusi orduko tirua bota najotsan erbixai... 2. tirua bota, . (-). esapidea. "Gezurra edo exagerazio bat esan.. Orrek botatze jittuk tiruak!" (Lar Antz)... 3. tírua bota, . (-). esapidea. "Hizkuntza baten gaizki esaten den hori eta horrek sortzen duen belarriko mina, 'dundurixua'.. Gure mutikuak botatze jittuk tiruak, euskeraz aaztu in bi jaku, ze da baiña au." (Lar Antz)... . tiro eiñ, . (b). TIRUA EIÑ. Disparar.. Sasi artera ein najuan tiro... . tíroka, . (-). Tiroak botatzen.. Bentanatik tiroka asi zan... . tírua eiñ, . (-). . 2. tirua eiñ, . (a). aditza. TIRO EIÑ. Disparar.. Zeiñek ein ddau etxeaurrian tirua?.. 3. tirua eiñ, . (c). esapidea. TIRO EIÑ. Kirolari batek pot egin azkarregi hasteagatik.. Amargarren kilometruan tirua ein najuan./ Mindegiak tirua ein juan azkenengo tronguan./ Tiro galantak egon zittuan azkenengo maratoian. .. 1. tírua eiñ, . (a). aditza. Explotar. . Tirua ein ddau kubiertiak..... 2. tíro, tírua. (b). izena. Tximiniako kebidea zabaldu eta itxi egiten duen burdina.   El tiro de la chimenea.. Ainbeste ke botatzeko, itxitta daukazu ala tirua?.. Tximinia batek tiro ona edo txarra daukala esan ohi da, segun eta nola tiratzen duen.. . tirua artu, . (-). esapidea. Txondorrak edo tximiniak indarra hartu ondo tiratzen duelako.. Gero nola demaseko tirua artzen daben orrek... Mateo....
tirízi, tirizíxa. (d). izena. Ictericia, hepatitis.. Ba oixe, hepatitis; len tirizixa esaten jakuan orri. Ori-ori eindda ta, kaxkartuta ta, jateko gogoik ez, botaguria betik eta; tirizíxa. Don. .
4. tira!. (b). interjekzioa. Vamos!, por favor! venga ya!. Tira gizon! umien aurrian ezta olakoik esaten./ —I, lagaidak milla duro. —Tira, tira! Eskatuixok amai. .
5. tira ba!. (b). interjekzioa. Venga pues.. Tira ba! Ordua da jaikitzeko./ —Noiz erosi biar dostazu fuboleko zapatak? —Tira ba! Artu bos milla pezeta ta erosi zeuk. .
tirágaillu, tirágaillua. (c). izena. Sutegiko auspoari eragiteko haga. .
tirágoma, tirágomia. (b). izena. Tiragomas.. Tiragomiakin eitte giñuan txorittan. . Gaurko umeek (zer den dakitenek), TIRÁGOMASa..
tirakára, tirakaría. (b). izena. Tirakada, tira egiten den aldia.. Sokatiran iru tirakarara jokatzen da./ Tirakara bat eixok burdi oni./ Azelakotxe tirakarak eitten zotsan zigarruai. .
tírante, tírantia. (b). izena. Etxegintzan, hormatik postera botatzen den egurra.   Tirante. .
tirátu. (-). (Leintz.) TIRETU (LEIN.). 1. tirátu, . (b). dio aditza. Tirar, estirar.. Ezidazu praketatik tiratu.. Ik. tira eiñ.. 2. tirátu, . (b). aditza. TIRETU. Motor bat indartsu ibili. . Ostera tiretu, lauen zerbaitt baiñe aldatz goran bapez, astuaz be hareaz baiño aguruau. (AA ArrasEus, 208. o.) .. 3. tirátu, tirétu. (b). du aditza. Tximiniak kea kanpora atera.   Tirar una chimenea.. Ze moduz tiratzen dau zuen tximinixiak?.. 4. tirátu, . (b). du-dio aditza. Tiroa bota.   Disparar.. Txantxangorrixei be tiratzen dotse azkenian./ Anporretatik pe tiratzen oskuen guri. Fran./ Tiratu neban ilunetara ta basurdia jo.. Sin. tirua bota, tiro eiñ.. 5. tirátu, tirétu. (d). aditza. Errementaritzan, tresna bati ahoa atera.. Galtzairuzko llanta bat pegatze akon aixkoriai, tta a gero a tiratu mallukiakin jota, ta gero tenplau. Inaz. .. 6. tiratu, tirétu. (-). aditza. (Eibar.) "Materixala zulo batetik pasau eragiñez, luzetu, mehetu edo neurrixan jarri. Hotzian zein beruan egin leike." (SB Eibetno). .. 7. tiratu, tiratúa. (b). izena. Cansancio debido un esfuerzo intenso, matada.. Kriston tiratua artu najuan muebliak etxetik etaratzen./ Azelakotxe tiratua artu giñuan Aixkorri igotzen.. TIRATUA ARTU, gehienbat. .. 8. tiratu, tiratúa. (c). izena. Zantiratua.. Sorbaldan daukat tiratua.. Ik. zantirátu..
1. tirátu. (b). dio aditza. Tirar, estirar.. Ezidazu praketatik tiratu.. Ik. tira eiñ.
2. tirátu. (b). aditza. TIRETU. Motor bat indartsu ibili. . Ostera tiretu, lauen zerbaitt baiñe aldatz goran bapez, astuaz be hareaz baiño aguruau. (AA ArrasEus, 208. o.) .
5. tirátu, tirétu. (d). aditza. Errementaritzan, tresna bati ahoa atera.. Galtzairuzko llanta bat pegatze akon aixkoriai, tta a gero a tiratu mallukiakin jota, ta gero tenplau. Inaz. .
6. tiratu, tirétu. (-). aditza. (Eibar.) "Materixala zulo batetik pasau eragiñez, luzetu, mehetu edo neurrixan jarri. Hotzian zein beruan egin leike." (SB Eibetno). .
7. tiratu, tiratúa. (b). izena. Cansancio debido un esfuerzo intenso, matada.. Kriston tiratua artu najuan muebliak etxetik etaratzen./ Azelakotxe tiratua artu giñuan Aixkorri igotzen.. TIRATUA ARTU, gehienbat. .
8. tiratu, tiratúa. (c). izena. Zantiratua.. Sorbaldan daukat tiratua.. Ik. zantirátu.
titijorrán. (-). 1. titijorrán, . (c). adberbioa. Titiak ikutzen.. Dantzan baiño geixao titijorran ein giñuan. .. 2. titijorrán, . (c). esapidea. Kolpe zorririk jo gabe emakumea.. Egun guztia titijorran egonda eztago ezer. . Ik. potrojórra..
topekára, topekaría. (-). izena. Topekada, burukada.   Testarazo. .
2. trabes. (-). Ik. trábesetara.
1. trámo, trámua. (d). izena. Habeartea, postetik postera dagoen tartea.   Tramo, luz.. Tramuandako egurra dok ori” orduan esaten da, baiña bestela ba poste bittartiak, postetik postera: poste bittartiak. Don.. Sin. abélarte, posté-bíttarte.
2. trámo, trámua. (d). izena. Tramo, capa. Txondorrak duen egur-ilara bakoitza, adibidez.. Lantzian tramo bat; a kendu, da bardindu, da atzea bota lurra, a lur-sikua. Cand./ Ori karobixoi zan ba, lelengo tramo bat egurra da geo arrixa, da atzea gaiñian egurra ta arrixa. Cand..
3. trámo, trámua. (a). izena. Tramo en general.. Iru tramotan eingo dabe autopistia. .
tranbil, tranbilla. (-). izena. (Eibar.) TRONBIL. "Rulo apisonador, molón de labranza.". Tranbilla esaten jakon soluan erpilak zapaltzeko ibiltzen zanari. Alper-arrixa porlanezkua izaten dan moduan, egurrezkuak izaten ziran, haundixak.”. Zurezkoa, beraz.. Ik. erpíllarri.
tránga. (-). 1. tránga, trángia. (b). izena. ATE-TRANGA. Atea kanpotik ezin zabaldu ahal izateko barrutik jartzen den egurra.   Tranca de puerta.. Atia zerratzeko trangia. Sebas. . Tranga biko ateak ere izaten dira... 2. tránga, trángia. (d). izena. Linuaren kanpoko azal gogorra apurtzeko erabiltzen zen zurezko tresna, guraize handi batzuen tankera duena.   Agramadera.. Trangia esate jakon, ola miiña barrura sartze jakon zer bat. Aniz./ Ta trangak izeten zien, ola kanala daukan..., arekin artu ta traska-traska kentze jakon azala. Juana. .. 3. tránga, trángia. (d). izena. Errotaren tolbako klaketa. ..
1. tránga, trángia. (b). izena. ATE-TRANGA. Atea kanpotik ezin zabaldu ahal izateko barrutik jartzen den egurra.   Tranca de puerta.. Atia zerratzeko trangia. Sebas. . Tranga biko ateak ere izaten dira..