Azkeneko ekarpenak

Honako hauek dituzu bisitariek erantsitako berba berriak, onespen zerrendan daudenak.

txákur. (-). 1. txakur, txakúrra. (a). izena. Perro.. Ik. txakurrán sálara joan, perru, jan-txákur. . Txakurra egon, . (-). esaera. "Zital edo haserre egon, edo halakoa izan.. Atzo ni etxea jun nitzanian ama zeuan txakurra! Ik. ganau ona egon." (Lar Antz)... . txakur zarra izan, . (c). esapidea. Ser perro viejo.. Retegi txakur zarra da. .. . txakurran putza!, . (-). interjekzioa. "Y un cuerno!. Sin. txakurran zaunkia!" (Lar Antz)... . txakurran moduan jan, . (c). esapidea. Presaka eta aho betean jan. .. . txakurrán buztanán modúan beti atzian, . (c). esapidea. Beti atzean gelditzen direnei esana. .. . txakurrak dauzka buztanpian!, . (c). esapidea. Kopuru hori ez dela diru gutxi adierazten duen esapidea.. Milloi erdi gutxi pentsatzen jak? Txakurrak jauzkak buztanpian. .. . txakurrak pe jan ezinddakua, . (c). esapidea. Janezina.. Saldia, txakurra(k) pe jan ezinddakua. Mertz. .. . txakurrai be emuten etxakuenak jan, . (c). esapidea. TXAKURRAK PE JATEN EZTITTUANAK JAN. Gauza eskasak jan. .. . txakúrra puzten ibilli, . (c). esapidea. Aurpegi zikina duten neska-mutikoei zera esan ohi zaie:. Zer, txakurra puzten ibilli aiz ala? ... . txákur jokátu, . (c). esapidea. UNED. Zitalkeriaz edo gogorkeriaz jokatu.. Patronatuak txakur jokatu dau UNEDekin. .. . txakurrának esan, . (c). esapidea. TXAKURRAI BE ESATEN ETXAKONAK ESAN. Decir perrerías.. Txakurranak esan zittuan neregaittik./ Txakurranak esan jostan kotxia markau notsalako. .. . txakurrának eiñ, . (c). esapidea. Hacer perrerías.. Txakurranak ein jotsen komisarixan. .. . txakurrána eiñ, . (c). esapidea. TXAKURRÁN MODÚAN SARTU. Hitzik esan gabe sartu jende artera, sukaldera adibidez. .. . txakurrai be ez opa, . (c). esapidea. Inori ez opa gauza txar bat.. Txakurrai be etxat opa nik orduan pasau nittuanak.. Sin. otsuai be ez opa... . an be txakurrak ortosik, . (c). esapidea. Han ere gauzak hemengo antzera.. Alemaniara joan zuan, baiña an be txakurrak ortosik... . txakurrán fláutia!, . (b). interjekzioa. (arrunkeria.) TXAKURRAN BI(B)OLIÑA!. Un jamón con chorreras.. . «Txakurraren txilibitua», alegia. ... 2. txakur, txakúrra. (c). izena. Policía, guardia civil.. Manifestaziñua asi baiño len an zittuan txakurrak. .. 3. txakur, txakúrra. (c). adjektiboa. (adierazkorra.) Oso ona, bikaina.   Excelente.. Pelotarixa txakurra da Oreja./ Kotxe txakurra da Audixa.. Baina eguraldiari buruz ari garenean alderantzizko zentzua du, oso txarra, alegia. Egualdi txakurra ein juan Erramu-zapatu egunian. . Ik. eguáldi.. 4. txakur, txakúrra. (c). adjektiboa. Izakera zital eta gogorreko pertsona.   Déspota, persona intransigente y de mal carácter.. Guk lenengo euki giñuan maixua, txakur bat./ Urtetan egonda najak enkargau txakur baten mendian da bajakixat ze dan ori. .. 5. txakur, txakurra. (-). (Eibar.) "Gatillo de armas de fuego.. Eskopetian txakurrak sakatuta . Ik. katu..
1. txakur, txakúrra. (a). izena. Perro.. Ik. txakurrán sálara joan, jan-txákur, perru. Txakurra egon, . (-). esaera. "Zital edo haserre egon, edo halakoa izan.. Atzo ni etxea jun nitzanian ama zeuan txakurra! Ik. ganau ona egon." (Lar Antz)... txakur zarra izan, . (c). esapidea. Ser perro viejo.. Retegi txakur zarra da. .. txakurran putza!, . (-). interjekzioa. "Y un cuerno!. Sin. txakurran zaunkia!" (Lar Antz).. Sin. .. txakurran moduan jan, . (c). esapidea. Presaka eta aho betean jan. .. txakurrán buztanán modúan beti atzian, . (c). esapidea. Beti atzean gelditzen direnei esana. .. txakurrak dauzka buztanpian!, . (c). esapidea. Kopuru hori ez dela diru gutxi adierazten duen esapidea.. Milloi erdi gutxi pentsatzen jak? Txakurrak jauzkak buztanpian. .. txakurrak pe jan ezinddakua, . (c). esapidea. Janezina.. Saldia, txakurra(k) pe jan ezinddakua. Mertz. .. txakurrai be emuten etxakuenak jan, . (c). esapidea. TXAKURRAK PE JATEN EZTITTUANAK JAN. Gauza eskasak jan. .. txakúrra puzten ibilli, . (c). esapidea. Aurpegi zikina duten neska-mutikoei zera esan ohi zaie:. Zer, txakurra puzten ibilli aiz ala? ... txákur jokátu, . (c). esapidea. UNED. Zitalkeriaz edo gogorkeriaz jokatu.. Patronatuak txakur jokatu dau UNEDekin. .. txakurrának esan, . (c). esapidea. TXAKURRAI BE ESATEN ETXAKONAK ESAN. Decir perrerías.. Txakurranak esan zittuan neregaittik./ Txakurranak esan jostan kotxia markau notsalako. .. txakurrának eiñ, . (c). esapidea. Hacer perrerías.. Txakurranak ein jotsen komisarixan. .. txakurrána eiñ, . (c). esapidea. TXAKURRÁN MODÚAN SARTU. Hitzik esan gabe sartu jende artera, sukaldera adibidez. .. txakurrai be ez opa, . (c). esapidea. Inori ez opa gauza txar bat.. Txakurrai be etxat opa nik orduan pasau nittuanak.. Sin. otsuai be ez opa... an be txakurrak ortosik, . (c). esapidea. Han ere gauzak hemengo antzera.. Alemaniara joan zuan, baiña an be txakurrak ortosik.. Sin. an be bábak lekátik.. txakurrán fláutia!. (b). interjekzioa. (arrunkeria.) TXAKURRAN BI(B)OLIÑA!. Un jamón con chorreras.. . «Txakurraren txilibitua», alegia. ..
Txakurra egon. (-). esaera. "Zital edo haserre egon, edo halakoa izan.. Atzo ni etxea jun nitzanian ama zeuan txakurra! Ik. ganau ona egon." (Lar Antz)..
txakurrai be ez opa. (c). esapidea. Inori ez opa gauza txar bat.. Txakurrai be etxat opa nik orduan pasau nittuanak.. Sin. otsuai be ez opa..
txakurrána eiñ. (c). esapidea. TXAKURRÁN MODÚAN SARTU. Hitzik esan gabe sartu jende artera, sukaldera adibidez. .
txákal, txakála. (d). adjektiboa. TXANKAL. Insustancial.. Ik. txáldan.
1. txortxor. (c). Berriketa hotsaren onom. Berriketa hots horrek molestatzen duenean, batik bat.. Klase atzian jarri eta egun guztia txortxor eta txortxor. . Sin. txalan-txalan. (Eib.)..
ua-uau. (-). izena. (haur hizkera.) Txakurra.. Ua-uauk zer eitten dau? (SB Eibetno).. Sin. txitxi.
segámaillu, segámaillua. (c). izena. Sega pikatzeko mailu zabal kirten-motza.   Martillo de picar guadañas.. Junguria ta segamaillua. Don.. Junguria eta segamailluak osatzen dutena: pikamailluak. . Ik. pikámaillu.
1. orde, ordía. (b). izena. Emandako gauza, egindako fabore edo lan, edo halako gauza bategatik itzultzen dena.   La compensación por el trabajo o favor realizado.. Kristala apurtu bajatzu emoixozu ordia.. ORDIAZKUA EIÑ entzun izan da gehiago ORDÍA EIÑ eiñ edo ORDEZK. Sin. ordiázko, ordézko. ordían emon, . (c). esapidea. ORDEZ EMON. Zerbaiten ordez eman.. Terreno puxketa bat emun gontsen, da erek ixko potolo bat ordian...
2. pánpot, panpóta. (d). adjektiboa. Aurpegi borobil eta beteko neskez neska-panpóta entzun ohi da inoiz.. Zuen Lierni ikusi dot, eta aura dago neska-panpota.. Ik. ponpot.
4. orduko. (c). Hartan.. Orduko denporan ez auen maternidadeik ez Bittorixen ez Bilbon eta iñun be. (AA ArrasEus, 220. o.) .
2. odóloste, odólostia. (a). (lagunartekoa.) (argot). Biguna dagoen zakila.   Pene flácido. Hogetamar zerbeza edan ostian, ordua aillegau zanian, odolostia moduan najakan: haundi-haundixa, bigun-biguna eta bal-baltza, ezetarako be ez! (TSE Berb). . Hogetamar zerbeza edan ostian, ordua aillegau zanian, odolostia moduan najakan: haundi-haundixa, bigun-biguna eta bal-baltza, ezetarako be ez! (TSE Berb)..
misérixak jo. (c). esapidea. MISERIXIA JO, MISÉRIXAK KONTAU. Contar miserias.. Beti miserixak joten ibiltze zan da dirua besteik etzeukan. . Ik. kuíttak kontáu. Miserixia jo ta artua maletan. (-). esaera. "Dirua izan arren ..
motatxóri, motatxoríxa. (c). izena. pyrrhula pyrrhula. Camachuelo.. Motatxorixak kalte aundixa eitten dotsa fruta arbolei.. Fruta arbolei mota jaten dien txori moko-okerra. Papar gorri-gorria du. Sin.neguta papargorri, lorabotatzaille, puntabatzaille, txonta erreal.. Sin. neguta gorri.
1. mor-mor. (-). onomatopeia. "Errekako urak goxo-goxo doiazenian etaratzen daben zaratia." (SB Eibetno).. Ik. murmuríxo.
klin-klan. (-). onomatopeia. "Ruido de las ventanas; movimiento y golpe." (SB Eibetno).
kirríxka, kirrixkía. (d). izena. Eskuturrean izaten den mina postura txarrean eduki ondoren edo mugimendu txarren bat eragiten zaionean.. Eskuturrian kirrixkia daukat./ Eskuturra mobidu ezindda daukat, kirrixkia daukat. (Lar Antz) . "El daño en el juego de las junturas de los huesos. Kirriskaatu: formarse daño en la junturas." (Izag Oñ)..
1. parada, paradía. (c). izena. Txakurrek jaikitako animaliari —erbiari, basurdeari edo azeriari, adibidez— ehiztariak itxoiten dion lekua.   Lugar donde el cazador espera a la pieza que han levantado los perros.. Paradan egotia, erbixa ta pasatzeko lekuan, paradan, kazarixa egotia dok. Klem./ Paradara aillegauta gero akordau nitzuan kartutxuak aaztuta joan nitzala.. PARADAN EGON, batik bat. .
pípar eiñ. (d). du esapidea. Hacer novillos.. Antzuolan erabiltzen da, eta Bergaran ere bai lehenago. Gure denboran TXARRITTAN EI.
péndola, péndolia. (d). izena. Péndulo del reloj de pared.. Zeiñ ibilli da pendoliakin jolasian?.
kontrafabóre jokatu. (c). esapidea. Boletan beste bolari batekin jokatu ea nork gehiago jo.   Apostar dinero a los bolos con otro bolari, a ver quién acierta más, mientras discurre una partida normal con muchos participantes.. Potori milla pezeta jan najotsan kontrafabore./ Kontrafabore jokatukostat iri.. Ik. trabesían, ezarríxan.
makála izan. (b). esapidea. (adierazkorra.) Ederra izan.. Iñoi esan biarra dauka, makala da ba bera. .
lur góse, lur gosía. (d). izena. Asko abonatu beharreko lurra. .