aditza
- joán. (-). aditza. JUN, JUAN, FAN, FUAN, FUEN. JUN da erabiliena Bergara gehienean. JUÁN edo JOÁN esaten da Ub.-Ang. aldean, eta kale aldean ere bai puxka bat. FAN ere bai Angiozar aldera.. Nik ezer falta baneban enintzan fango bestegana billa, e. Ni San Antonioana. Fran.. 1. joan, . (a). da aditza. Ir. . . Joan da joan, da bertan, . (c). esaera. Nun izan za? galderari erantzuteko ihesbidea.. Nun izan za? -Joan da joan, da bertan... . ze jóiak pa?, . (c). esapidea. Agur formula.. Zuka, ZE DOIA BA ere bai, baina gutxiago. .. . jun zaittez etorrittako bidetik, . (-). esapidea. "Norbait bidaltzen denean esaten da." (Lar Antz). ... 2. joan, . (c). da aditza. (eufemismoa.) Hil. Eufemismo de morir.. Aita Barandiaran joan jaku./ Badakizu ba, gizona be joan jatan da.... NOR-NORI, batik bat. .. 3. joan, . (-). . Ik. ille-joan, bizar-joan..
- 1. joan. (a). da aditza. Ir. . Joan da joan, da bertan, . (c). esaera. Nun izan za? galderari erantzuteko ihesbidea.. Nun izan za? -Joan da joan, da bertan... ze jóiak pa?, . (c). esapidea. Agur formula.. Zuka, ZE DOIA BA ere bai, baina gutxiago. .. jun zaittez etorrittako bidetik, . (-). esapidea. "Norbait bidaltzen denean esaten da." (Lar Antz). ..
- 2. joan. (c). da aditza. (eufemismoa.) Hil. Eufemismo de morir.. Aita Barandiaran joan jaku./ Badakizu ba, gizona be joan jatan da.... NOR-NORI, batik bat. .
- 2. jokatu. (a). du aditza. Apostar.. Ogei milla duro jokatu zittuan Retegiñ alde./ Nai dozuna jokatukotsut. .
- 3. jokatu. (b). du aditza. Obrar, actuar.. Jefiak eztau garbi jokatu langiliekin./ Aiuntamentuak beste modu batera jokatu bia zeban auzo-alkatien kontuan. .
- 1. jorratu. (b). du aditza. Ortuan edo soroan landareei aitzurra pasatu. Escardar.. Patatak jorratu biarrian dare. . atzia jorratzen ibilli, . (c). esapidea. Norbaitez gaizki esaten jardun...
- 2. jorratu. (c). du aditza. Diruak gastatu. Gastar dinero.. San Fermiñetan illabeteko sueldua jorratu giñuan./ Emuixok gure mutikuai milla pezetakua ta laster jorratuko jok. .
- 1. josi. (a). du aditza. Coser. . potrojosixa eiñ, . (c). esapidea. (Osintxu.) Joskura baldarra egin.. Ori don potrojosixa egin donana. ..
- 2. josi. (a). du aditza. Iltzea sartu. Clavar.. Aura, teillatuan dabillenak ra, ra, ra!, josi goittik bera, ta ia está. Martin. .
- juráu. (a). du aditza. Jurar..
- 1. juzgau. (a). du aditza. Juzgar..
- 2. kabidu. (c). da aditza. Sosegatu, baretu, konformatu; ironiazko esapideetan, batik bat. Sosegarse, aplacarse, conformarse.. Aundigixa zuan errixan kabitzeko ta Madrillera joan zuan./ Trankill, trankill, denporiakin ori be kabidukok. . práketan kabídu ézindda, . (c). esapidea. Pozez zoratzen. Batzuetan harrokeria puntu bat adierazten du.. Semiak karreria irabazi dabela ta praketan kabidu ezindda jeuan./ Praketan kabidu ezindda jaok kontzejal urten dabelako. .. kabídu-éziñ, kabídu-eziña. (c). izena. Handigura, egonezina. Ansias de triunfar, de grandeza, riqueza, notoriedad.... Len tabernia ipiñi zeban, gero dendia, oiñ erlojerixia..., jesus, orrek dauka kabidu-eziña. . Jende artean bultzaka ari denari ere kabidu-eziña daukala esan ohi zaio. Azen.: kabidú-éziñ ere bai. EURE PRAKETAN KABIDU ADI esaten zaio besteen arazoetan muturra sartzen duenari...
- kaillútu. (c). da-du aditza. Kailuz bete.. Ijittuak ankak ondo kaillututa eukittzeittue. . komentario 1
- 1. kaka eiñ. (a). aditza. Cagar. .
- kakáztu. (c). da-du aditza. Enmierdar.. Beixak kakaztuta laga dabe ataixa.. Irudizkoetan ere bai: Txibatua zala, etzala, beintzat betiko kakaztuta geratu zan./ Orrek gauzak konpondu biarrian kakaztu eitteittu. .
- kakótu. (d). da-du aditza. Pertsona okertu, zahardadez edo. Baita fruta arbola baten adarrak frutaren pisuaz, etab. Encorvarse una persona, doblar(se) las ramas de un frutal, etc.. Zaardadiakin okertzen dien orrek: kakotuta dago ta, esaten dok. Klem./ Petra ikusi dot kalian eta ziero kakotuta dago./ Adarrak majo kakotuta dauzka urdinsagarrak. .
- kále eiñ. (a). du aditza. Huts egin. Fallar, errar el golpe, el tiro, etc.. Porterixa aurrian bakarrik zeuala kale ein zeban./ Neska batekin geldittuta zeuan, baiña kale ein ddotsa..
- káletartu. (b). da-du aditza. Kaletar bihurtu. .
