Bergara aldeko hiztegia
tóketa, tóketia.
(d).
Izena.
Musika pieza.
“Eta gero Bidekutzian bi, toketak esaten gontsan, bi pieza, toketak zien orduan. Sot. (AA BergEus, 334. o.).”
Erdarazko ".
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-info-squared-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-quote-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-medium-priority-96.png)
tókilla, tókillia.
(b).
Izena.
Toquilla, chal.
“Gero asi zien tokilla batzuk; aura abrigo aundixa izete zan, tokillia, gerriraiñoko zera. Aniz.”
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-info-squared-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-quote-96.png)
tokillo, tokillua.
Izena.
Antzuola.
"Ganbara bazterrean egoten zen toki itxia; bertan txitak ateratzen ziren edo mizpirak gordetzen ziren.
“Erautzan txorixuak tokilluan eote zien." (Lar Antz)”
Etim.: toki+illun. Bada Oñatin Tokillo izeneko baserria..
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-location-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-info-squared-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-quote-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-medium-priority-96.png)
tolósa bába, tolósa babía.
(b).
Izena.
botanika.
Babarrun gorria, batzuentzat, "pinttana" beste batzuentzat.
tolósana.
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-price-tag-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-info-squared-96.png)
tolóstu.
(b).
tolóstau, toléstau.
1.tolóstu, tolóstau, toléstau.
(c).
du
Aditza.
Tolestu. · Plegar, doblar.
“Prakak kendutakuan, tolostu ta armaixora.”
2.tolóstu, tolóstau, toléstau.
(c).
du
Aditza.
Txukun eta hutsarterik gabe jarri bata bestearen gainean, gehiago kabitu dadin. Apilar
“Bandixuan sartzen dou, da gero tolostau. Don.”
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-approximately-equal-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-info-squared-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-info-squared-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-quote-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-info-squared-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-quote-96.png)
tolostúra.
1.tolostura, tolosturía.
(c).
Izena.
Pliegue o marca de doblado de una ropa.
“Tolosturatik ero joskuratik apurtzen die frakak.”
2.tolostura, tolosturía.
(c).
Izena.
Gauzak bata bestearen gainean hutsarterik gabe jartzea. · Apilamiento.
Esaerak:
Tolosturía lapúrra dala.
(d).
Esaera.
Gauzak tolostutakoan gutxitu egiten direla dirudiela.
Esamoldeak:
tolosturán ipini.
(c).
Esapidea.
Tolostuta jarri.
“Ta gero aura lixibia jabondu, tolosturan ipini eta sutako autsakin egosi. ”
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-info-squared-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-info-squared-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-quote-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-info-squared-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-info-squared-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-info-squared-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-quote-96.png)
tóma.
1.toma!.
(c).
Interjekzioa.
tómakí.
Txakurrari hurbildu dadin esaten zaion hitza. · Palabra con la que se llama al perro.
“Toma txitxi...! Etorri bia danian noberagana. Klem.”
Don.k berriz dio T.
2.tóma eiñ.
(c).
Esapidea.
lagunartekoa
Premina denean kasorik egin ez. · Desentenderse.
“Tio aberatsa jeuken, baiña eske joan jakuenian toma ein jotsen./ Abadiak pe, erei dirua eskatu ezkero, toma.”
Toma, beso-imintzio adierazkor batez laguntzen da inoiz, izurrairen (jódete) berdina.
.
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-info-squared-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-approximately-equal-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-info-squared-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-quote-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-medium-priority-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-info-squared-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-quote-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-medium-priority-96.png)
tómate.
1.tómate, tómatia.
(a).
Izena.
botanika.
solanum esculentum.
Tomate.
2.tómate, tómatia.
(d).
Izena.
Antzinako karta-jokoa. Kulapea, Don.ren ustez.
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-info-squared-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-price-tag-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-info-squared-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-info-squared-96.png)
tóngo, tóngua.
(b).
Izena.
Tongo.
“Bista-bistako tongua egon zuan atzo Atotxan.”
Esamoldeak:
tongo eiñ.
(b).
Aditza.
Hacer tongo.
“Polipasok tongo ein zebala aixkol-jokuan entzun zan. ”
irutxur egin.
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-info-squared-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-quote-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-info-squared-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-quote-96.png)
tongo eiñ.
(b).
Aditza.
Hacer tongo.
“Polipasok tongo ein zebala aixkol-jokuan entzun zan. ”
irutxur egin.
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-info-squared-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-quote-96.png)
tonk.
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-info-squared-96.png)
tontámentian.
(b).
Adberbioa.
lagunartekoa
Tontamente.
“Tontamentian asi nitzan zigarruai tirakara batzuk eitten da gero ziero biziau.”
tonto abarrian.
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-info-squared-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-quote-96.png)
tonto, -a, tóntua, -ia.
(a).
Adjektiboa.
Tonto, -a.
Esaerak:
Tonto-faltia dago.
Esaera.
tonto-faltia dator.
TONTO-FALTIA dagola edo datorrela esan ohi da, umorez; honekin adierazi nahi da tontoak beharrezkoak direla, bestelakoak ondo bizi daitezen. jatok demasa.
“Emen sekulako problemia etorri biok laster: tonto-faltia jatok demasa. ”
Tontua izeteko eztao estudixau biarrik.
Esaera.
(Lar Antz).
Esamoldeak:
tontó-usaiñak kendu.
(b).
Esapidea.
tontó-usaiñak joan.
Quitar o írsele la tontería a alguien.
“Ikusikok, soldauxkara joate aizenian an kendukoske tonto-usaiñok.”
tonto-plantak egin.
(b).
Esapidea.
Tonto-itxurak egin.
“Ezik tonto-plantaik ein, bajakixat eta nun gorde doken nere erlojua.”
Sin. tontoburu egin (Aram.)..
tonto abarrian.
(c).
Esapidea.
Tontamente.
“Tontoabarrian asi ginuztan alkarri adarra joten eta azkenian asarretu.”
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-info-squared-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-approximately-equal-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-info-squared-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-quote-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-info-squared-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-approximately-equal-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-info-squared-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-quote-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-info-squared-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-quote-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-medium-priority-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-info-squared-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-quote-96.png)
- ta
- taka!
- tálo
- tapa-tapa
- tartamútu
- táza
- téma
- terkedáde
- tik
- tirágaillu
- titi
- tóketa
- tontóarro
- tórnu, -o
- toz
- tránga
- trátante
- trikímaiñu
- trípetako
- trónpa
- trukáu
- tupi
- txakillétan
- txala eiñ
- txángal
- txápardo
- txarráma
- txarri-iltze
- txatarréro
- txepelkeríxa
- txíkita
- txíma
- txindurri madari
- txíntxilizka
- txirikórdau
- txirrípitiñ
- txist
- txitxerdi
- txokáu
- txopo-perretxiko
- txórro
- txotxolokeríxa
- txurrunpio