étxe. (-). 1. etxe, etxía. (a). izena. Casa. JJp.k batzuetan etxe eta beste batzuetan itxe dio.. Nere anae zarran etxera ezkonduta. Alde ein i zun itxetik. Jun zan itxuria itxez itxe bezela. . Ik. gure. . Gatzik baeko etxian goizeko saldia arratsian, . (-). esaera. "Ganorarik gabeko etxean, goizeko salda arratsean." (Lar Antz).. . Etxia beti eske, . (-). esaera. "Etxean beti dago egin beharreko lanen edo konponketaren bat." (Lar Antz). .. . Etxetako kontuak abiak daki (arek baleki berba itten), . (a). esaera. Habea etxe guztietan dagoenez, etxeko berri guztiak dakizki. (Lar Antz).. "Sin. etxetako berri izaten dabe gelatzak eta okasiñuak." (Lar Antz)... . Etxe uts, demanda uts, . (-). esaera. (Antzuola.) ETXE UTSA, GERRA UTSA. "Ezer ez dagoen etxean, demanda besterik ez" (Lar Antz)... . Nere etxe pobria, Burgos baiño obia, . (-). esaera. Norberaren etxea onena (Izag Oñ) ... . Bere etxe pobria, erregiana baiño obia, . (-). esaera. (Lar Antz). .. . zu etxerako, . (b). esapidea. Neska mutikoak, batik bat, goraipatu nahi direnean esan ohi dena.. Datorren urtian be zu etxerako. .. . etxían-etxían, . (d). adberbioa. Etxe guztietan.. Gaur etxian-etxian dao erropia sobre, gurian aurrenengo dala. Hil. .. . etxia jaso, . (b). esapidea. Etxeko txukunketa-lanak egin.. Gaur zeuri tokatze jatzu etxia jasotzia. .. . etxia jan, . (c). esapidea. Aberastasun guztiak xahutu.. Jokuan biziau zan bai, eta etxia jan zeban. .. . etxerako modukua izan, . (c). esapidea. Familiako kide izateko egokia izan.. Etxerako moduko neskia dok eta ez litzakek iretzako gaizki etorriko. (SM Zirik). ... 2. etxe, etxia. (-). izena. Hitz konposatuen bigarren osagai gisa, armazoia, eskulekua, egitura.. Ik. suetxe, zerra-etxe, anezka-etxe, burtétxe..