izena
- 2. jatordu, jatordúa. (c). izena. Jateko ordua, ekintza. Momento, hora, de comer.. Umiak! jatorduan ezta kantatzen! Jatorduan eztot ardaurik eraten. .
- játorri, játorrixa. (c). izena. Ascendencia, origen.. Aramaixon dago gure jatorrixa./ Gu bixok jatorri berdinekuak gaittuk. . Era honetako esaldiak ere entzun dizkiot amari: Extremadurako jatorrixak asko die Bergaran.. játorriz, . (c). izena. De origen, originariamente.. Familixa ori jatorriz naparra da. ..
- jáun, jáuna. (c). izena. Señor.. Beti jaun oittutakua da ta oiñ gorrixak ikusi biar. . komentario 1 bai jauna!, . (b). interjekzioa. Si señor.. Egun edarra pasau juau. Bai jauna! .. jáun da jábe, . (b). esapidea. Dueño y señor.. Urtetan izan zan aiuntamentuko jaun da jabe. ..
- jáuntxo, jáuntxua. (b). izena. Cacique.. Errittan eztago len beste jauntxo./ Len iru ero lau jauntxon esku egote zan errixa. .
- jauntxokeríxa, jauntxokerixía. (c). izena. Cacicada, caciquería.. Naiz ta arrazoirik ez euki eingotsu jauntxokerixan bat./ Jauntxokerixara oittutakua ezin izan alkate ona. .
- jazban, jazbána. (c). izena. JAZMÁN. "Jazz-band"-en euskarapena. Sasofoi, eskusoinu eta bateriaz (gehienetan) osatutako musika taldea, gerra ostean erromerietan jotzen zuena. Grupo musical, compuesto generalmente de saxofón, acordeón y batería, muy de moda en las romerías de cierto rango en la posguerra.. Uberako San Paulotan erromeixa edarra eitten zuan jazbanakin./ Altos Hornosen be jazbana egoten zuan.. Mugatu singularrean, batik bat. .
- jazkéra, jazkería. (b). izena. Vestimenta, modo de vestirse.. Jazkeriagatik ezaun zeban etzala emengua. .
- jaztétxe, jaztetxía. (c). izena. "Baserritarrek kalean arropak aldatzeko izaten zuten etxea.. Bazterretxe jaztetxia zan." (Lar Antz) .
- jel, jela. (d). izena. Hala deitzen omen zitzaion gerra aurretik lauburuari.. Idurixoko eskillaran jeuan pintauta jela. Klem. . Etim.: JEL sigla(Jaungoikoa eta legezarrak), EAJren lema..
- jémeze, jémezia. (d). izena. GMC kamioi famatua, oso ugaria gure bideetan 1945-70 bitarte horretan.. Jemeziak piñutarako erabiltze zien geixenbat./ Kamioi gogorra zan Jemezia. . Munduko II. Gerratean ibilitakoak omen gehienak..
- 1. jénero, jénerua. (b). izena. Kontsumitu eta saldu daitekeen edozer gauza. Artículo, mercancía.. Bazan gaur makiña bat jenero plazan./ Gerraostian etzeuan jeneroik diruakin be./ Bodarako erregalua. Oiñ beste gauza batzuk erregalau, baiña orduan jenerua erregalo. Gero urrengo egunian bodia ta. Ben. .
- 2. jénero, jénerua. (c). izena. Mota, suerte. Clase.. Iru soiñu jenero be egoten zien. Dultziñia be bai. Sot.. Orain klase gehiago. .
- jénte, jentía. (a). izena. JENDE. Jendea. Gente.. Beti singularrean.. Ik. napar-jénte. jentián bistán, . (b). esapidea. A la vista de todos.. Ori igual jentian bistan jartzen da narrugorri.. Ik. napar-jénte, gazte-jénte.. jenté áurrerako, . (c). Jendearekin tratatzeko, publikoan hitz egiteko, etab.. Langillia da oso, baiña eztau balio jente aurrerako. .. jenté áurrian, . (c). . Etxakon bape gustau ori jente aurrian esatia. ..
- jentélaje, jentélajia. (b). izena. JENTÍLLAJE. Gentuza.. Ze jentelaje bizi dok ire auzuan?/ Kontuz ibilli ari an dagon jentelajiakin. . komentario 1
- jéntetza, jéntetzia. (c). izena. Jendetza.. Teatro Realian, aura zan jentetzia. Mertz. . komentario 1
- jéntill, jentilla(k). (-). izena. Gentiles, personajes de la mitología.. Jéntillak? Ez; gure aitta-zanak kontatzen jittuan jentillen ipuiñak, baiña beste zerik ez. Klem.. Zenbait lekutan, Jentillak baiño txarragoak zerate gisako esaldiak esan ohi diete adinekoek gazteei, fedegabe, libertino zentzuan.. Ik. kristáu.
- jergóe, -i, jergóia. (c). izena. JARGOE. Jergón.. Koltxoia lanazkua izaten zuan baiña artamalutazkua jergoia. Klem.. Sin. lastai.
