Azkeneko ekarpenak

Honako hauek dituzu bisitariek erantsitako berba berriak, onespen zerrendan daudenak.

azkén áurren, azkén áurrena. (-). Penúltimo.. Zein da azken aurrena? ..
azkén áurretik. (b). adberbioa. En penúltimo lugar.. Karreran azken aurretik geldittu zan. .
azkén áurreko, ázken áurrekua. (b). Penúltimo.. Biar da azken aurreko eguna. .
ázken, azkéna. (a). ÁTZEN. El último, lo último, el fin.. Zein da azkena, txandia artzeko?/ Jana bai ta goseik ez, ori da azkena.. ÁTZEN, atzéna: hau eta honen eratorri guztiak ere erabiltzen dira, Ubera eta Angiozar aldean batik bat: atzen aurreko, atzen aurretik... . nere ázkenak ízan, . (d). esapidea. Heriotza hurbil izan.. Esan i eban aittorrek e, errezau daigun erresaixua, nere azkenak izango die ointxe ta. Hil. .. azkentxo, . (-). (Eibar.) Kokila, adore faltagatik-edo beti atzean geratzen dena.. Beti azkentxo gure seme koittau au. (Etxba Eib). .. azkenak emoten egon, azkenetan egon. (-). esapidea. Estar en las últimas.. Felipe Gonzalez be ointxe azkenak emoten dago ba./Ointxe kursua azkenetan dago. .. ázkenak émon, . (b). esapidea. Apurtu, bukatu, hil.. Gure auto zarrak pe azkenak emoittu. .. azkena ipurdi gizena, . (a). esapidea. "Baten batek esaldi hori esan ezkero danak korrika hasiko dira, azkena ez ailegatzeko." (SB Eibetno). Ik. azken putz!.. azken baten, . (b). esapidea. Azken finean.. Azken baten, ze inporta jakok ari? ... azkén áurren, azkén áurrena. (-). Penúltimo.. Zein da azken aurrena? ... azkén áurretik, . (b). adberbioa. En penúltimo lugar.. Karreran azken aurretik geldittu zan. .. azkén áurreko, ázken áurrekua. (b). Penúltimo.. Biar da azken aurreko eguna. ..
azkei. (-). Ik. azi.
2. azkarri, azkarríxa. (d). adjektiboa. (Eibar.) Inteligente, despierto.. Zuk saldutako txakurrak azkarrixa urten desta./ Mutill azkarrixa oiñ artu doguna morroitzat. (Etxba Eib) .
azkárri. (-). 1. azkarri, azkarríxa. (c). izena. Levadura.. Txikittan, amak labesua ein bia zebanian, Bolintxora bialtzen giñuzen azkarrittara./ Masa zati bat ixten zan oremai baztarrian iriñakin tapauta. Da andik zortzi egunera arek ogixa arrotze eban. Aniz. . AZKARRIXA EMON egiten zaio oreari: Etxian eitten danian eromaixan, —oramaixa orreaittik izengo da, oria—: «Oria eindda dao?, oria jaikitta dao?». Lebaduria, azkarrixa emundakuan, da aura kurtiduta ipiñi ta epelian, jaiki eitten dok aura. Don. Lebadura ere deitzen zaio azkarri industrialari; azkarri, berriz, aurreko labesuko ore zatiari, irinetan laga eta fermentatutakoa, hazkarritzat erabiltzeko. Izen bata zein bestea ere esaten zaie biei, bai industrialari bai etxekoari... 2. azkarri, azkarríxa. (d). adjektiboa. (Eibar.) Inteligente, despierto.. Zuk saldutako txakurrak azkarrixa urten desta./ Mutill azkarrixa oiñ artu doguna morroitzat. (Etxba Eib) ..
2. azkar, azkarra. (a). adberbioa. Rápido, -a, listo, -a. . Ez da bertakotzat jotzen. Bixkor da erabilera arruntekoa, baina azkar ere ezagutzen da eta gaur egun erabili ere dezente.. komentario 1
ázkar. (-). 1. azkar, azkárra. (c). izena. botanika Acer campestre. Astigarra.   Arce.. Azkarran madala ibiltze giñuan Idurixon ganauei eulixak kentzeko. Klem. . Oso ugaria ez den zuhaitza, gehienetan zuhaixka dena. Beste zuhaitz eta sastraka batzuekin nahasi hazi ohi da. Azal arrakalatsu, ezkatatsua. Haziak binaka doaz lotuak eta hegaran egiten dute jira-biraka. Ik. astígar.. 2. azkar, azkarra. (a). adberbioa.

Rápido, -a, listo, -a.

.

Ez da bertakotzat jotzen. Bixkor da erabilera arruntekoa, baina azkar ere ezagutzen da eta gaur egun erabili ere dezente.

. komentario 1.
azkapela, azkapelia. (-). izena. (Eibar.) ATZ-KAPELA. "Atzamarrean zauriren bat babesteko ipintzen den babesgarria.   Dedil.. Atzamar puntia atiak arrapau zestanetik aragi bizixan daukat eta obe izango dot azkapelia ipintzia.. Ik. aznarru.
azkabi, azkabixa. (-). izena. (Eibar.) Ilea erortzea dakarren gaitz bat.. Azkabixak artu dau eta ziero kalbotu da. (AAG Eibes). .
ázi. (-). 1. azi, . (a). da aditza. Hazi, handi egin.   Crecer.. Arbola ori ikaragarri azten da. . . azkeixa dirudi, . (-). esapidea. (Antzuola.) "Parece clase de crecer mucho." (Izag Antz). ... 2. azi, . (b). du aditza. Criar.. Amandriak azi zeban ume ori./ Artua ta esniakin azittako umiak./ Umia eittia ta umia aztia ba ezebe ezalakuan. Mertz./ Txalak aztetik bizi da. . UMIA AZI, batik bat.. . umia azi, batik bat. Umia azi, batik bat. ... 3. azi, azíxa. (b). izena. Simiente, semilla.. Letxuga azixa erosi biarrian nago. .. 4. azi, azíxa. (c). izena. Semen.. Oiñ betenaixuak ekartzen dau azixa, baiña len puestoko ixkua biar izate zan. .. 5. azi, azíxa. (c). adjektiboa. Crecido, mayor.. Antoniok oiñezkero bastante seme azixak dauzka.. Neska-mutikoei buruz erabiltzen da batez ere. ..
azértau. (a). du aditza. Acertar.. Azertau giñuan edarki jai artziakin./ Lenengo tiruan azertau neban erbixa./ Ezetz kinielia azertau.. Ik. asmáu, igárri.
azénaixa, azénaixia. (b). izena. botanika AZANAÓRIXA, ZANAORIXA. Daucus carota. Daucus carota.. Azenaixia oso ona ei da bistarako.. Ortuan lantzen da, baina berez hazitakoak ere badira..
azalatxúrtu. (d). du aditza. AZALATXURRÁTU. Sail bat azalatxurran egin.. Gabera orduko garo-sail guztia azalatxurtu giñuan.. Sin. zopizártu.
azálatxurra, azálatxurria. (d). izena. Antzina basoko garo-sailak aitzurtu egin ohi ziren. Aitzurrez zopittari (zohiari) buelta ematen zitzaion azal samarretik, gero garoa indartsuago eta zarratuago erne zedin. Gehienbat garo-sailetan egiten zen, baina ortuan ere bai inoiz.   Operación consistente en dar la vuelta superficialmente con la azada al tepe. Azalatxurria izaten zuan beste neguko lan bat, etzuan produziño aundi-aundikua baiña. Klem. . azálatxurran, . (d). adberbioa. Aipaturiko langintzan.. Azalatxurran emute giñuan negu guztia. . Ik. zopizártu..
azá-lápiko, azá-lápikua. (c). izena. Aza egosizko lapikokada, sasoi baten ohizko jatordua.. Gero Gabonetako jatordua be izete zan ba garbanzua txorixuakin, da odolostiakin aza-lapikua. Hil. .
4. azal. (-). Ik. almuadazal.
3. azal, azála. (c). adjektiboa. Sakontasun gutxiko platerez esan ohi da.. Zer etarakoittut bazkaltzeko, sakonak ala azalak?/ Plater azalak gutxi erabiltzen die gurian.. Sin. zapal. Ant. sakon.
azalían. (c). A la vista, a flor de.. Azalian olako kakanaastia egoteko, zer ez ete dago barruan./ Amorraiña ur-azalian zebillen./ Olixua beti azalian geratzen da.. Ik. urazal.
2. azal, azála. (c). izena. Gaina. Superficie.. Derrepentian korrupziño kaso mordua urten da azalera./ Antxoak udaberrixan urtetzen dabe azalera. . Lekuzko kasuetan ia bakarrik.. azalían, . (c). A la vista, a flor de.. Azalian olako kakanaastia egoteko, zer ez ete dago barruan./ Amorraiña ur-azalian zebillen./ Olixua beti azalian geratzen da.. Ik. urazal..
1. azal, azála. (a). izena. Piel, pellejo, corteza.. Naranja azalik ez bota lurrera./ Arbolei etxakue azalik kendu biar. .
ázal. (-). 1. azal, azála. (a). izena. Piel, pellejo, corteza.. Naranja azalik ez bota lurrera./ Arbolei etxakue azalik kendu biar. .. 2. azal, azála. (c). izena. Gaina. Superficie.. Derrepentian korrupziño kaso mordua urten da azalera./ Antxoak udaberrixan urtetzen dabe azalera. . Lekuzko kasuetan ia bakarrik.. . azalían, . (c). A la vista, a flor de.. Azalian olako kakanaastia egoteko, zer ez ete dago barruan./ Amorraiña ur-azalian zebillen./ Olixua beti azalian geratzen da.. Ik. urazal... 3. azal, azála. (c). adjektiboa. Sakontasun gutxiko platerez esan ohi da.. Zer etarakoittut bazkaltzeko, sakonak ala azalak?/ Plater azalak gutxi erabiltzen die gurian.. Sin. zapal. Ant. sakon.. 4. azal, . (-). . Ik. almuadazal..
azakerten. (-). Ik. kerten.