Skip to main content

Azkeneko ekarpenak

Honako hauek dituzu bisitariek erantsitako berba berriak, onespen zerrendan daudenak.

oráiñal, oraiñála. (b). izena. ORÍÑAL, ORAIÑEL. Pixontzia.   Orinal. .
oramai. (-). Ik. erómai.
oratu. (-). Ik. obátu.
orazíño, oraziñúa. (b). izena. Oración. .
orban. (-). (Eibar.) "Mancha, marca, rayadura, mella." (SB Eibetno)..
orbára. estepan. (-). izena. "La cicatriz." (Izag Antz)..
órbel, orbéla. (b). izena. Hosto lehor eroria.   Hojarasca.. Orbela ona da azpigarrittarako./ Ipintzakua ta Zaldumendikua orbel batzen auzo lanian. Klem.. Singularrean. . orbela letxe, . (c). esapidea. Oso ugari.. Telefono mobilla orbela letxe jagok. (Zuaz Deb) ..
orbela letxe. (c). esapidea. Oso ugari.. Telefono mobilla orbela letxe jagok. (Zuaz Deb) .
ora. (-). Ik. óre.
ópill. (-). 1. opill, opílla. (b). izena. Ogi zapal eta borobila.   Pan plano y redondo.. Labesu bakoitzian, ogixaz aparte, bi ero iru opill eitte zien. . Eztao euzkittan erretako opillik, . (-). esaera. "Munduan eta bizimoduan ezer ez da berezkoa, dena kostatu egiten da, denak du bere lana." (Lar Antz).. artúa opillákin pagáu, . (d). esapidea. Norberari egindako kalte bat kalte handiago batez ordaindu, guk jaso dugun adibide bakarrean. Beste testuinguru batzuetan ere erabiliko zen.   Pagar con creces.. ... 2. opill, opílla. (d). izena. Atea zabal dadin, honen ardatzak azpian izaten duen zulodun harria.  . . Sin. txori-opil.. Ik. txori..
ór kónpon!. (b). interjekzioa. OR KÓNPON MARIANTON!. Ahí te las arregles!. Gero eurixa eitten badau, or konpon, nik etzaittut tapauko.. Sin. allákuidaos!.
órtxe-órtxe. (b). esapidea. Gutxi gorabehera. Baita justu-justu, ia-ia.. Aura, bi metrora ezpada ailegatzen be, ortxe-ortxe ibillikok./ Zarrabeitia bueltia irabazteko ortxe-ortxe ibili zuan./ Kotxia eztosk lagako, ta bizikletia be ortxe-ortxe.. Ik. aór.
or. (a). adberbioa. Hor.   Ahí. . órtxe-órtxe, . (b). esapidea. Gutxi gorabehera. Baita justu-justu, ia-ia.. Aura, bi metrora ezpada ailegatzen be, ortxe-ortxe ibillikok./ Zarrabeitia bueltia irabazteko ortxe-ortxe ibili zuan./ Kotxia eztosk lagako, ta bizikletia be ortxe-ortxe.. Ik. aór..
2. opor, oporra(k). (-). izena. Lanik egiten ez den eguna eguraldi txarragatik edo halako beste zerbaitegatik.   "Día de vacación, de reposo, aunque no sea de fiesta, por ej. a causa de la lluvia." (Azkue).. Oporrak e, kanpuan lanik egiñ ezinddako girua zeuanian da, “oporrak dauzku ta”. Neguan edurrakin da egun bi igual da: opor-egunak. Klem./ Gaur be oporra izan dou taillerrian, arginddarrik etzeuan da. . Pluralean gehienetan. Baita irudizko zentzuan be: Aurten opor egin dosku sagarrak. Kale egin duela, ez duela eman, alegia. .
ópor. (-). 1. opor, oporra(k). (-). izena. Vacaciones.. Batuaren bidez sartu da azken urteetan.. Sin. bakazíño.. 2. opor, oporra(k). (-). izena. Lanik egiten ez den eguna eguraldi txarragatik edo halako beste zerbaitegatik.   "Día de vacación, de reposo, aunque no sea de fiesta, por ej. a causa de la lluvia." (Azkue).. Oporrak e, kanpuan lanik egiñ ezinddako girua zeuanian da, “oporrak dauzku ta”. Neguan edurrakin da egun bi igual da: opor-egunak. Klem./ Gaur be oporra izan dou taillerrian, arginddarrik etzeuan da. . Pluralean gehienetan. Baita irudizko zentzuan be: Aurten opor egin dosku sagarrak. Kale egin duela, ez duela eman, alegia. ..
1. opor, oporra(k). (-). izena. Vacaciones.. Batuaren bidez sartu da azken urteetan.. Sin. bakazíño.
papárzuri, papárzurixa. (d). izena. Martes foina. Garduña.. Bai, paparzurixa, basakatu ero ortaikua badok. Klem.. Oilotegietan pikardiak egin izan ditu paparzuriak.. Sin. lepázuri. Ik. papárrori.
irínddu. (b). du aditza. URÚNDU. Irina egin.   Hacer harina, moler.. Zaku ori errotara eruan bia da irintzera.. Inoiz irudizko testuinguruetan ere entzuten da: Benga mutill, jo! irinddu pelotia!. Sin. iríña eiñ.
ikusí?. (b). IKUSTÉN?. Ikusten duzu?. Ikustén? Zer esaten notsun nik?/ Ikusí? Banekixen ze pasau bia zeban azkenian.. Ik. entzún?, barré?.
tapa-tapa. (b). adberbioa. Oinez pauso normalean.. Uberatik bueltia ein ddou tapa-tapa./ Ale, jaiki tta etorri tapa-tapa.. Ik. taka-taka, táparra-táparra.
6. tira eiñ. (b). dio aditza. Tirar, estirar.. Atiai tira eiñ zabaldu nai bozu.. Ik. tirátu. tíraka, . (a). adberbioa. Tira egiten.. Praketatik tiraka daukat denpora guztia ume petral au./ Zetan zebitzen goizian kable orri tiraka?/ Etzaittut txori txikixei tiraka ikusi nai.. NONDIK edo ZERI tiraka...
kasa. (-). Ik. beré kasa.
2. káska, káskia. (d). izena. Zorra.   Deuda.. Orrek kaska galantak lagako zittuan batian bestian. . Antzina ohitura zen zorretan erositakoan makila batean kaska egitea zorraren lekukotzat. Gehienetan kaskia laga, baina baita euki, egin, etab.. Ik. ákats, kóska.
lákatz. (-). 1. lakatz, lakátza. (c). izena. Botatako zuhaitz baten adarra. . LAKATZAK KENDU: botatako zuhaitza soildu. Jausi dan piñuai lakatzak kentzen dabill Julien. LÁKATZAK ERRE: kendutako adarrak erre, basoa garbitzeko edo. Lakatzak erretzen genbitzela guardia etorri jakuan. Bi testuinguru hauetan, gehienbat. Baita: lakatz baten estropuzau ta errekatxora jausi nitzuan. Zutik dagoen arbolak "adarrak" ditu; kenduta gero, sutarakoak, luzeak eta meheak badira, batik bat, "abarrak" dira. "Lakatz" bien erdibidean dago... 2. lakatz, lakátza. (c). izena. Txertagai diren adartxoa, mentua.. komentario 1 Ik. méntu.. 3. lakatz, lakátza. (c). izena. Kimu berria.   Brote.. Orrek udaberrixan lakatz edarrak botakoittu. Lakatzak bota edo etara, batik bat.. Sin. púja.. 4. lakatz, lakátza. (c). izena. Tomate landareari sortzen zaizkion alperriko kimuak.   Brotes superfluos, chupones de la planta del tomate.. Tomatiai lakatzak kendu biarrian gare. .. 5. lakatz, lakátza. (d). izena. (eufemismoa.) Mozkorra.   Borrachera.. Azelakotxe lakatza arrapau zeban.. Gutxi erabilia.. Ik. atxur..