izenlaguna
- liorréko, liorrekúa. (c). izenlaguna. De tierra firme.. Liorrekuak eztakigu arraiñ kontuan gauza aundirik. .
- lurrézko, lurrezkúa. (b). izenlaguna. Buztinezkoa. Dícese, sobre todo, de la alfarería, de los cacharros de arcilla.. Lurrezko ontzixan einddako berakazopak gozuauak izaten die.. Hilarik izenaren atzetik ere badarabil:Katillu lurrezkuak, aundixak izete zien, lelengo danak saldia. Da gero plater aaundi batera etarata babia. Sin. buztiñezko (gutxiago esana).. Sin. buztiñézko.
- maunézko, maunezkúa. (b). izenlaguna. De mahón.. Maunezko prakan modukoik eztago lanerako./ Zein alkondara, maunezkua ala tergalezkua? .
- mín garbíko, mín garbikúa. (c). izenlaguna. Maldiziorik botatzen ez duena. Bienhablado.. Karreterua izan arren min garbikua zan.. Ant. miñ zikiñeko.. Ant. mín zatarréko, ao zatarréko.
- mín zatarréko, mín zatarrekúa. (c). izenlaguna. MIN ZIKIÑÉKO. Malhablado.. Familixa guztia die min zatarrekuak.. Sin. ao zatarréko. Ant. mín garbíko.
- mín zuríko, mín zurikúa. (c). adjektiboa. Hizketan leuna. Meloso en el hablar.. Leuna ero zera danian, min zurikua. Klem.. Zenbaitetan faltsoa, zurikeriazko berbetaduna. .
- modutáko, modutakúa. (c). izenlaguna. (adierazkorra.) A zer nolako, harridurazkoetan. Menudo, -a.. Modutako soiñokua zeroian Pilik (berezia)./ Modutako atxurra laga dostazu (eskasa edo). .
- náitta naiézko, náitta naiezkúa. (b). izenlaguna. Condición necesaria, "sine qua non".. Lan ontarako naitta naiezkua da euskeria.. Sin. derrigorréko.
- narraséko, narrasekúa. (c). izenlaguna. Erretenean etorritako uragatik esan izan da. Dícese del agua que llega a una casa por una acequia.. Eztakitt ze moduzkua egongo dan ur ori erateko, narrasekua da ta. .
- nére, nería. (-). izenlaguna. Mi, mío.. Nun dago nere jertsia. . Neria osoik eta zuria erdibana, . (-). esaera. (Antzuola.) NERIA NERETAKO, ZURIA DANONDAKO. "Bost inporta bestiak." (Lar Antz)... nere artian, . (b). esapidea. Nere baitan.. Nere artian esan neban: emen zeoze rarua pasatzen dok pa... nere eguna, . (b). ZURE, HAREN... EGUNA. Urtebetetze eguna. . Laster da nere eguna./ Zure egunian Lasara joango ga afaltzera.. Umeen, eta ez hain umeen, artean "nere zorionak" entzuten da orain barra-barra...
- 2. noizko, noizkúa. (a). izenlaguna. De cuando.. Noizko ogixa da au?/ Periodikua badago baiña auskalo noizkua. .
- nóiztiko, nóiztikua. (d). izenlaguna. Noizko. De cuando.. Noiztiko kontuak dauzkazue esateko?/ Noiztiko asuntua da ori?.
- nólanaiko. (c). izenlaguna. Edozein modutakoa, arrunta. Corriente, ordinario.. Aura sonbreruakin da bastoiakin ibiltze zuan. Ez pentsau nolanaikua zanik. . EZ IZAN NOLANAIKUA, ia beti. Arrunta ez izan, dotorea edo berezia izan. Ezezko esaldi adierazkor edo ironiazkoetan, batik bat. Orrek eztittu nolanaiko mozkorrak arrapatzen.. Sin. edozeláko.
- noráiñoko, noráiñokua. (b). izenlaguna. Zein tokitarainokoa, zenbaterainokoa.. Noraiñoko kablia da au ba?/ Eztakitt noraiñoko interesa dauken aurrera jarraitzeko. .
- noráko, norakúa. (b). izenlaguna. Zein tokitarakoa.. Norako autobusa da au?. Ik. nundik norako s.v. nundik..
- núngo, nungúa. (a). izenlaguna. De dónde.. Nungua za? galderari, joan da bertakua erantzun ohi zaio..
- obéko, obekúa. (b). izenlaguna. Onagokoa. De mejor.. Eztaukazu itxura obeko sagarrik./ Oingo nobixuoi familixa obekua da itxuria. .
- óiñagoko, óiñagokua. (c). izenlaguna. Orainagoko, duela gutxiko. De hace poco.. Ameriketan da Eusebio, baiña oiñagoko barririk eztaukau./ Zuk diñozun burrukia igezko jaixetakua zan, baiña nik kontau dotena oiñagokua. .
- 1. oingotxe, oingotxía. (c). izenlaguna. OINGOTXEKO, -UA. Oraingotxea, oraintxe bertakoa. De ahora mismo.. Kotxiak daukan markia oingotxia izan bia dau derrior./ . OINGOTXEKUA ere bai zentzu berean: Oingotxekua da ba txarlestona!. oingotxétik, . (c). adberbioa. Oraintxe bertatik.. Oingotxetik asi biakou datorren urtekua gertatzen. ..
- 2. oiñúrrengo, oiñúrrengua. (c). izenlaguna. Azkenengo aldikoa. Lo, el, la de la última vez.. Oiñurrengo afarixa etzuan izen santu-santua./ Oingua PPkua da baiña enaiz akordatzen zein izan zan oiñurrengua. . oiñúrrenguan, . (c). adberbioa. Aurretiko aldian. La vez anterior.. Biar kinto-bazkaixa daukau. Oiñurrenguan demaseko mozkorra arrapau giñuan. ..
- okelaráko, okelarakúa. (c). izenlaguna. Hiltegirako den aberea; BIZITTARAKOren kontrakoa.. Biaie ori ze daukak, bizittarako ala okelarako?. Ik. bizittaráko, áurrerako izan.
- 1. olako, olakúa. (a). izenlaguna. Honelako, horrelako. Tal como esto.. Eztot sekula ikusi olako perretxikuik.. Ik. alako. olako olakoik, . (-). . Ik. aláko alakóik!..