izena
- gónbitt, gonbítta. (c). izena. KONBITT. Invitación.. Tiokin kazara joateko gonbitta artu dot./ Irurok geunkan konbitta, irurok joan eziñ, da ama-alabok joan giñan. Hil. . gonbítta eiñ, . (c). aditza. Invitar.. Eta kotxian sartzeko gonbitta eitten botsu zuk ezetz esan./ Eztosta sekula etxia ikustera joateko gonbittik eiñ.. Ik. gonbídautza..
- gónbitto, gónbittuak. (b). izena. BÓNBITTO. El vómito.. Emon zostan iguiñakin ixa gonbittuak bota nittuan. . gónbittoka, . (c). adberbioa. BÓNBITTOKA. Devolviendo.. Gonbittoka pasau dot goiz guztia.. Sin. errébeska, bótaka..
- gonbíttogura, gonbíttoguría. (b). izena. BONBÍTTOGURA. Botagura. Ganas de devolver.. Pepinuak gonbittoguria emuten dost.. Sin. botagúra.
- 2. gorábera, goráberia. (b). izena. Arazoa. Asunto, problema, diferencia.. Eztakitt zeren goraberan asarretu zien./ Kontzejal ein dabenetik gorabera aundittan sartuta dago./ Euki giñuzen gorabera batzuk, baiña azkenian konpondu giñan.. Batzuetan "el quid de la cuestión": Petroliua merke egon, karu egon, ortxe dago goraberia..
- 3. gorábera, goráberia. (c). izena. Aldea. Diferencia.. Batak irabazi, bestiak irabazi, eztago gorabera aundirik./ Gonzalez eta Aznarren artian zenbat gorabera dago ba? .
- 4. gorábera, goráberak. (c). izena. Alteraciones, altibajos.. Tomatian preziuak gorabera aundixak eukitzeittu./ Oiñ ondo dabill, baiña gorabera aundixak izateittu. .
- 5. gorábera, goráberia. (c). izena. Gora eta behera egiten duen lursail edo bidea.. Muruatik Gorbeixara dana da goraberia./ Eztot ezautu ainbeste gorabera daukan bideik./ Billarealdik Aramaixora gorabera asko dago. .
- 1. gorako, gorakúa. (-). izena. Naúseas, ganas de vomitar..
- górantzia, górantziak. (a). izena. GOGORANTZIAK. Eskumuinak. Recuerdos.. Emuiozu gorantziak nere partez./ Orrek eleukek emongo ezta gorantziaik pe.. Azkenengo esaldi hau inoiz zekenengatik entzuten da. Azen.: gorántziak ere bai. Oso adinekoren bati GOGORANTZIAK ere entzun dakioke. .
- gordáillu, gordaillúa. (c). izena. Baliozko zerbait isilpean dagoen lekua. Lugar secreto para todos, o para casi todos, donde se encuentra algo de valor.. Apixa bat oillo-arrautza morduakin topatzen giñuanian gordaillua topau giñuala esate zan./ Ontzako urriak topaittue alako basarrittan. Sakapian ei euan gordaillua. .
- gordéleku, gordélekua. (b). izena. Ezkutalekua. Escondite.. Mutill bat joan jakon gordeleku billa.. Sin. ezkútaleku.
- 1. gorontz, gorontza. (c). izena. Emakumeek bularrari eusteko jazten zuten txaleko itxurako jazkia. Corsé, sostén.. Gonia ba, oso-oso gorrixa erabiltze i eban, da paiñolo zurixa ola kruzauta, ta gorontza izeten zan len, korseik eta..., gorontza esaten jakon. Gure ama olakuakin ezautu neban, guk geuk ezkiñuan erabilli baiña. Ben./ Gorontza zan emendik ona, telia, igual arixa izango zan, ola ojete batzuk emen, fajia bezalakua. Maria.. Sin. pétxera.
- 2. gorontz, gorontza. (c). izena. Neskatila txikiei barrutik sabelaldean jartzen zitzaien arropatxoa, aurrean zintaz lotzen zena. Corpiño que se ponía a las niñas pequeñas.. Oiñ umiak libre ibiltzeittuk, baiña orduan lotuta ibilli biar izate zuan. Gorontza izaten zuan ba, aujetekin, zintekin lotzen zana, ajustauta. Klem. .
- górpu, gorpúa. (d). izena. Cadáver.. Sasi batzuen atzian ei zeuan gorpua. . Oso adineko zenbaitek bakarrik; besteek gorputz..
- górputz, gorpútza. (a). izena. Cuerpo. Se dice también del cadáver.. Ik. górpu. górputz eta aníma, . (c). esapidea. Eginahalak eginez.. An zebillen pelotan, gorputz eta anima./ Etortzen zan nausixa. Gure Meltxoran ondorian gorputz da anima, etxeko semia. Eli. ..
- gorputzáldi, gorputzaldíxa. (b). izena. Estado del cuerpo, generalmente malo.. Atzo parrandan ibili tta gaur gorputzaldi txarra daukat..
- 4. gorri, gorríxa. (a). izena. "Ganado de monte que no sea pinto. Ant. pinto." (SB Eibetno).
- gorrillóta, gorrillotía. (c). izena. GORRIOTA, KURRILLOTA. passer domesticus. Gorrión.. Sin. ormatxóri, artatxóri.
- górriñ, gorríña. (b). izena. Zenbait landarek, tomateak, batik bat, harrapatzen duten gaitza. Roya, mildiu.. Gorriña arrapau ezteixen kobrearrizko sufatua botatze jakue, batez be tomatiai, patatiai ta maatsai. . Landareak zimeltzera edo tristetzera eraman ohi duen edozein gaitzi ere gorrin deitu ohi zaio gehienetan..
- gorriñ-egualdi, gorriñ-egualdixa. (c). izena. Landareak gorrina harrapatzeko eguraldi egokia, goiestali eta euria, batik bat.. Ik. goiestali.
- 1. górringo, górringua. (a). izena. La yema del huevo.. Bi gorringoko arrautzia tokau jat.. Sin. arráutza-górringo. Ik. zúringo. gorringo biko arrautzak euki, . (c). esapidea. Tener un par de cojones.. Etxok orrek atzera egingo, gorringo biko arrautzak jaukazek eta. (TSE Berb)...
