izena
- gólda, goldía. (b). izena. Arado.. Golda zarrak sobran dare.. komentario 1 Ik. zurgólda, golda áundi, frantzes-gólda. goldiá baiño basárrittarraua, . (c). esapidea. Oso baserritarra. .. goldiá baiño takárraua, . (c). esapidea. Oso takarra.. Periko goldia baiño takarraua zuan. ..
- golda áundi, golda aundíxa. (c). izena. Burdinazko golda gurpilduna, azken aldera erabili ohi zena. El arado más moderno, el de ruedas, el más usual en el momento que apareció el tractor. .
- gólda txíki, goldá txíkixa. (c). izena. Arado pequeño.. Goldak ola ganauakin bakarrik joate zien ba, golda txikixa zan ori, eta lenau errementarixak itte zeben. Eus. .
- goldá-árrasto, goldá-árrastua. (d). izena. GOLDARRO. Ildoa. Surco del arado.. Sin. zotárro, goldazúlo, goldázoi.
- goldá-kútxillo, goldá-kútxillua. (d). izena. Lurra ebakitzen duen goldako burdina zorrotz eta zuzena. Cuchilla de arado. . komentario 1
- goldá-pála, goldá-pália. (d). izena. Lurra alde batera iraultzeko goldak atzean duen burdina zabal bihurra. Vertedera del arado. .
- golda-zapáta, golda-zapatía. (d). izena. Dental del arado. .
- goldáketa, goldáketia. (b). izena. Goldatze lana.. Aurten eztittugu eiñ oinddio goldaketak./ Goldaketia lan astuna da. . goldáketan, . (b). adberbioa. GOLDÁN. Arando.. Julien goldaketan dabill./ Egun guztia goldan baiño geixao kantsatzen naiz zuri entzuten. ..
- 2. goldatu, goldatúa. (b). izena. Goldatutako lur-saila. El terreno ya arado.. Ariakin apurtze zan goldatua./ Goldatuan dabill beixa. .
- 1. goldázoi, goldázoix. (c). izena. Goldeak mugitzen duen zohia, lur zatia. Tepe de arado..
- 2. goldázoi, goldázoixa. (d). izena. Ildoa, golda-arrastoa. Klem. Surco de arado.. Ik. zotárro, goldá-árrasto.
- goldazúlo, goldazulúa. (c). izena. Ildoa, golda pasatutakoan gelditzen den erretena. Surco de arado.. Miñerala goldazulora botatzeko oitturia dauke./ Goldazuluan ankia sartu ta muturrez aurrera jausi nitzan.. Sin. zótaska, zotárro, goldá-árrasto, goldázoi.
- 1. golóndrina, golóndrinia. (c). izena. Hirundo rustica. Enara.. Sin. txío, azpízuri, egabera. Ik. beltxijóe.
- gólpe, gólpia. (a). izena. Golpe.. Egundoko golpia emon dotsat kotxiai. . komentario 1 Ik. odól-gólpe. gólpian, . (c). adberbioa. Bat-batean, batera-batera. De golpe, a la vez.. Kanpotar pillia etorri zan golpian gure errira./ Eurixa golpian eitten dabenian nunbaitten kaltia seguru./ Ezidazu gauza guztiak golpian esan.. Sin. gólpera.. gólpia izan, . (c). esapidea. Ezusteko handia izan.. Loterixia tokau jatak. Au dok golpia! .. gólpera, . (c). adberbioa. Bat-batean, tupustean. De golpe, derrepente.. Gaixuana golpera esan biarrian poliki-poliki esan notsan./ Krisisa golpera etorri zan da preparau barik arrapau zeban jentia.. Sin. gólpian.. gólpe zórrik ez jo, . (c). esapidea. Lan apurrik ere ez egin.. Eztau kurso guztian golpe zorrik jo. .. golpe eiñ, . (c). aditza. Heldu, eskua bota. . Benga, golpe orri!/ Laster egin gontsan golpe aillegau zien bandejei. ..
- gólu, golúa. (d). izena. Bocio.. Guk orri golúa esaten gontsan. Golua, amen koxkorra. Gure auzuan zuan zar bat Aizpekua, ta len etzien operau be eitten, da “ño, Aizpeko Joxek jaukak golua”. Don. . Ardiarenari ere berdin esaten zaio: Golua esaten jako ardixan kokaldiai be, ardixak daukan gaitzai be golua esaten jakon. Ardixak eukitze jok kokaldía, enfermedade bat. Don. . komentario 1 Ik. bózio.
- gomuta, gomutia. (-). izena. (Leintz.) Akordua. Recuerdo.. Nere gomutan eztot olakoik ezautu./ Eztaukot olako gomutaik. (Izag Oñ). .
- góna, gónia. (a). izena. Falda. . komentario 1 Carallo la cona, ni praka ni gona, . (c). esaera. Galiziarrei buruz esan ohi zen, erdi broman, erdi burlan... gónapian ázittakua, . (c). esapidea. Dícese de la personas que ha sido superprotegidas por sus padres.. Oiñ ezta bakarrik ezetarako gauza, aman gonapian azittakua da ta. . Ik. barrúko góna.. gónan zalía izan, . (c). esapidea. Andrazalea izan.. Aura pelotari ona bai, baiña gonan be zalia zuan.. Ik. gonazále..
- gonábarren, gonábarrena. (b). izena. La parte inferior de la falda.. Gonabarrena zikinddu dozu lokatzatan. .
- gonákanpana, gonákanpania. (d). izena. KANPÁNGONA. Kanpai formako gona. Falda acampanada, muy de moda antiguamente. "Se llamaban así a las sayas antiguas, largas y acampanadas." (Izag Oñ). . Gonakanpanak? Oixe; gure ama-zanan da, gazte-denporan da, erretratutan da, gonakanpanak; ointxe be ikusten die gonakanpanak. Klem..
- gonbéstante, gonbéstantia. (d). izena. KONBESTANTE. Conversador.. Gonbestante ona zuan Periko.. Gutxi entzuna. .
- gonbéstaziño, gonbestaziñúa. (c). izena. GOMESTAZÍÑO, KONBESTAZIÑO, KOMESTAZIÑO, KONBERSAZIÑO. Conversación.. Tira gizon, umien aurrerako eztaukazu beste gonbestaziñoik?/ Nik ezer esateke berak etara eban gonbestaziñua./ Iñoiz ba, bik gonbestaziño bat badauke, ezta baida bat pe, "bai arrazoia eukan, bai gizona, botaidak bostekua". Don. . Gaur egun konbersaziño entzuten da gehien. Norbaitek "gonbestaziñoik eztaukala" esan ohi da hitz gutxikoa edo hizketan zozoa denean. Persona ona da, baiña eztauka gonbestaziñoik. gonbestaziñúan egon, . (c). esapidea. Berriketan egon.. Ezautu? Bai. Gu sarri egon ga emen gonbestaziñuan. Hil. ..
- gonbídautza, gonbídautzia. (c). izena. KONBÍDAUTZA. Etxe baten gonbidau guztiak biltzearen ekintza. Acto de reunirse todos lo convidados (por fiestas, normalmente).. Gaur gonbidautzia dauke Narbaizan./ Gurian, San Paulotan urtero eitten zan gonbidautzia. .
