Skip to main content

Hiztegia: bilaketaren emaitza

Errore mezua

Bilaketa azkarra Bilaketa aurreratua

zotzéko sárdao, zotzéko sárdaua. (). Izena. Barrikako zotzetik ateratako sagardoa. · Sidra que se sirve directamente de la barrica. Botillakua baiño naixao juat zotzeko sardaua. Zuloa estaltzeko erabiltzen den zotzagatik hala deitua. .
zózo
zózo, zozúa. (). Izena. turdus merula. Tordo, mirlo. Esaerak: Zozuak beliai ipurbeltz. (). Esaera.
zozo paparzuri, zozo paparzurixa. Turdus torquatus. Mirlo capiblanco.
zozo-bidigárro, zozo-bidigárruak. (). Izena. Zozoak eta bidigarroak, ehiztariek ugarien harrapatzen dituzten txoriak. Horrela aipatzen dira sarri. · Dícese de tordos y malvices, piezas más comunes de los cazadores. Zozo-bidigarrotara goiaz biar goizian. Singularrean ere esan ohi da. Zozo-bidigarrua ugari dago..
zozo-zúri, zozo-zuríxa. (). Izena. Mirlo blanco. Mutikotan gure sagastian zozo-zuri bat ibili zen. Gure aita oso hunkiturik egon zen, sekula ikusi gabe zuen eta. Diotenez, miloitik bat edo irteten da zuria zozoen artean. .
ipúrbeltz, ipúrbeltza. (). Adjektiboa. Ipurdia beltza duena. · De culo negro. Uso bat ipurzurixa dok eta bestia ipurbeltza. Zozuak beliai ipurbeltz.
zu. (). Izenordaina. Tú.
inbiríxa, inbirixía. (). Izena. inbidíxa, enbidixa. Envidia. Pielezko abrigu baten inbirixia eindda nago./ Anaian etxian inbirixatan pasau dau bizimodu guztia. Gaur ENBIDÍXA gehiago. ZEREN inbirixia, gehienetan. Gauza batek beste bati ez diola zorrik, bestea bezain ona dela esateko: Txakoliñak etxaukak ardau onenan inbirixaik./ Degurixak eztauka Urbixan inbirixaik. ZEREN inbirixaik ez euki. . Esamoldeak: zu be inbidixia partidu zan egunian lenengo illadan eongo ziñan. Esapidea. "Pertsona inbidiosoari esaten zaio." (Lar Antz) “Sin. Zu be inbidixia partidu zan maixan izengo ziñan.”
étxe. Izena. ohar bat .etxe, etxía. (). Izena. Casa. JJp.k batzuetan etxe eta beste batzuetan itxe dio. Nere anae zarran etxera ezkonduta. Alde ein i zun itxetik. Jun zan itxuria itxez itxe bezela.” Esaerak: Gatzik baeko etxian goizeko saldia arratsian. Esaera. "Ganorarik gabeko etxean, goizeko salda arratsean." (Lar Antz) Etxia beti eske. Esaera. "Etxean beti dago egin beharreko lanen edo konponketaren bat." (Lar Antz). Etxetako kontuak abiak daki (arek baleki berba itten). (). Esaera. Habea etxe guztietan dagoenez, etxeko berri guztiak dakizki. (Lar Antz). "Sin. etxetako berri izaten dabe gelatzak eta okasiñuak." (Lar Antz).. Etxe uts, demanda uts. Esaera. Antzuola. Etxe utsa, gerra utsa. "Ezer ez dagoen etxean, demanda besterik ez" (Lar Antz). Nere etxe pobria, Burgos baiño obia. Esaera. Norberaren etxea onena (Izag Oñ) . Bere etxe pobria, erregiana baiño obia. Esaera. (Lar Antz). Esamoldeak: zu etxerako. (). Esapidea. Neska mutikoak, batik bat, goraipatu nahi direnean esan ohi dena. Datorren urtian be zu etxerako. etxían-etxían. (). AdberbioaEsapidea. Etxe guztietan. Gaur etxian-etxian dao erropia sobre, gurian aurrenengo dala. Hil.” etxia jaso. (). Esapidea. Etxeko txukunketa-lanak egin. Gaur zeuri tokatze jatzu etxia jasotzia. etxia jan. (). Esapidea. Aberastasun guztiak xahutu. Jokuan biziau zan bai, eta etxia jan zeban. etxerako modukua izan. (). Esapidea. Familiako kide izateko egokia izan. Etxerako moduko neskia dok eta ez litzakek iretzako gaizki etorriko. (SM Zirik).” .etxe, etxia. Izena. Hitz konposatuen bigarren osagai gisa, armazoia, eskulekua, egitura.
zúaitz, zuáitza. (). quercus robur. zu-aritz (Izag Antz), zuraitz. Gorakoa moztu gabeko haritza. · Roble bravío, sin desmochar. Baiña guk zuaitza beste bati esaten jau, aritz luziai. Aitz motza ta aitz luzia izeten die. Don./ Alerzia bere sasoian botatzen bada, zuaitzan moruan ero akazian moduan geatzen dok. Sebas.” ZU-ARITZ (Izag Antz). Z.
zúaizti, zúaiztixa. (). Izena. Haritz luzeak, moztu gabeak, dauden basoa. · Bosque de robles bravíos. Gure sobarrenian zan zuaiztixa.
zuátz, zuátza. (). Izena. zubatz. Meta. Belarrez, garoz nahiz egurrez egindakoa. META da zabalduagoa, baina ZUBATZ, ZUATZ, ZUBETZ edota ZUGATZ entzun daiteke, batik bat Bergara ekialdeko auzoetan: Aritzeta, Elosu, etab..
zuatz-égur, zuatz-egúrra. (). Izena. Zuatzari, metari, ardatz gisa jartzen zaion haga.
zúbi, zubíxa. (). Izena. Puente. Esaerak: Zer da atia zabaldu eta ezin pasau, eta zerrau eta pasau? : zubixa. Esaera. (Izag Oñ). Zubiaren igarkizuna.
zubi-ánka, zubi-ankía. (). Izena. Zubiaren arkuak apoiatzen diren zutabe bakoitza.
zúbirin-zúbirinka. (). Antzinako neska-jolasa. Bi lagun aurrez aurre esku bietatik helduta jarri honakoa kantatzen, eta besteak azpitik pasatzen hasten dira. Zubirin-zubirin, nungorin nungo, Frantziarako seme-alabak gerade, urrengo-urrengo pasatzen dana emen geldituko dala. Klem.” Hau esateaz bat azpitik pasatzen ari dena harrapatzen da beso bitartean. .
zubitesi, zubitesixa. Izena. XVI. mendeko udal-agiri baten agertzen da hitza. Hesiak igarotzeko zubi edo pasalekua esan nahi duela dirudi.