Skip to main content

Hiztegia: bilaketaren emaitza

Errore mezua

Bilaketa azkarra Bilaketa aurreratua

gorríttu. 1.gorrittu. (a). da du Aditza. Gorri kolorea hartu edo eman. · Enrojecer. Errekia gorrittuta zoian. 2.gorrittu. (a). da Aditza. Sonrojarse. Bera ikusi orduko gorritzen da. 3.gorrittu. (c). da Aditza. Zelaiak sikatu lehortearen ondorioz. Angua aldeko zelaixak gorritzen die lenengo.
gorríuna, -e. 1.gorríuna, -e, gorríune. (c). Izena. Ezer gabeko unea. · Zona pelada, desnuda. Bizarrian gorriunia daukazu./ Basoko gorriune baten jatxi zan elikopterua. 2.gorríuna, -e, gorríunia. (b). Izena. Mancha o zona roja. Gorriuna bat daukazu mosuan.
górri. 1.gorri, gorríxa. (a). Adjektiboa. Rojo, -a, encarnado, -a. Jertse gorri bat zeroian./ Tintia bota zeben da gorri zoian errekia. Esamoldeak: 1.gorri, gorríxa. (a). Adjektiboa. Rojo, -a, encarnado, -a. Jertse gorri bat zeroian./ Tintia bota zeben da gorri zoian errekia. piparra baiño gorrixao. (c). Esapidea. Gorri-gorri. Orduan morenatu in bi eben neska gaztiak; pareta kontra jarri ta piparrak paiño gorrixao jarri zien. (Lar Antz)” górrixak ikusi. (b). Esapidea. górrixak pasau. Pasarlas moradas. Gose denporan gorrixak ikusi giñuzen./ Emakumia gorrixak pasautakua da. Ez mediku bat etxian, familixia izen Sin. beltzak ikusi.. 2.górri, górrixa(k). Adjektiboa. Azkenengo gerratean Errepublikaren alde jokatu zutenak. Baita oso ezkertiarrak, orokorrean (komunista, anarkista...). · "Los rojos". Los que en la última guerra lucharon por La República. También, izquierdista radical (comunista, anarquista...). Zuen tio gorrittan ibillitakua dok./ Gorrixak Elgeta aldian jezian da nazionalak Bergan./ Zela daukan famelixia ta Bilbon, eta joiela e, orra gorrixetara pasatzera. Fran./ Eibarren gorrixak zien nausi. Esamoldeak: infrañuko Patxi baiño gorrixaua. Esapidea. Eibar. Oso gorria, ezkertiarra. (AAG Eibes) 3.gorri. (c). Adberbioa. Desnudo, pelado. Aragoi aldian mendixak gorri dare./ Danok gorri jarri tta ibaixan baiñau giñan./ Gorrixan arrapau zittuen soldauak eta ezin izan zeben iñun ezkutau. Esamoldeak: gorri egon. (c). Esapidea. Zentimorik gabe egon. · Estar sin blanca. Aurten enajoiak bakaziñotara, gorri najaok eta. 4.gorri, gorríxa. (a). Izena. "Ganado de monte que no sea pinto. Ant. pinto." (SB Eibetno)
gorríxka, gorrixkía. (b). Adjektiboa. Rojizo. Jertse gorrixka bat zeroian. Laranja, arrosa, eta antzeko koloreez esaten da. .
gorrótau. (c). du Aditza. Gorrotoa izan. · Odiar. Orrek aintziñatik gorrotatzen dabe alkar. Gorrotoa izan, erabiliagoa..
gorróto, gorrotúa. (b). Izena. Odio. Aaztuta dare gerra denporako gorrotuak. Esamoldeak: gorrotúa izan. (b). dio Aditza. Odiar, aborrecer. Orrek alkarri gorrotua dotse./ Zuk gorrotua dotsazu txakurrei. gorrotúa artu. (b). dio Aditza. Cobrar odio. Soldauxkan gorrotua artu notsen izardunei.
górtu. (c). da du Aditza. Ensordecer. Fabrikako zaratiakin erdi gortuta dare langilliak.
góru
góru, górua. (c). Izena. Rueca. Gorua izete zan e, buruakin ola zer bat, makilla bat, eta buru artan batzen zan liñua, da gero andik ardatzakin, ba, arixa eiñ. Aniz./ Gorua zuan olaxe zumitzezko makilla bat, gero oso, puntan, bolatxo dotoria eitten jotsen. Makila bat ola galtzarpian artuta, nik gure amai entzuten najotsan zela ibiltzen zeben. Don.”
górueta
górueta, góruetia. (c). Izena. góruta. Goru-lana. · El trabajo de hilado con rueca. Goruetia neguan eitte zan. Azen.: gorúeta ere bai. . Esaerak: Aita guria zeruetan, ama guria goruetan, behar ez dan orduetan.. Esaera. Gure andria goruetan, behar ez dan orduetan. (Alustiza). Goruetia olgetia eta ailketia neketia. Esaera. Goru lana samurrra zela harilketaren ondoan. Juana Esamoldeak: gorúetan. (c). Adberbioa. górutan. Hilando con rueca. Goruetan, andria goruetan, da, zea, katua tximinixatik bera sartuta. Ben./ Goruetan ba izaten zan ola, goruan batzen zan, gorua izaten zan egur bat, zea izaten zan, makiltxo bat, ola puxika mouko bat; an batzen zan kerrua, ta gero gorua ta ardatza, ardatza esaten jakon ola bueltan, biurtutzeko zea, arixoi eitten, aura izaten zan ba goruetia. Goruetia olgetia eta ailketia neketia. Juana./ Errondia ba, etorten zien mutillak ero, ingurutako zerak, eta an andrakumiak egoten zien gorutan egonda, arixa eitten egonda, ta abarketa zarka ta esate jakon. Aniz. Linu harigaia irun egiten zen; lan honi ardazketa edo goruetan egitea ere deitzen zitzaion. Emakumeen lana izaten zen. Bakoitza bere etxean baino elkarrengana bilduta nahiago izaten zuten beti ere, eta gizonezkoak ere hurbiltzen zirenez, neska-mutilek elkar ezagutzeko aukera izaten zuten; batzar hauetatik ezkontzak ere sortzen ziren. GORUETATIK ETORRI, GORUETARA JUN, GORUETAN EGIN, IBILLI, EGON, etab. Azen.: góruetan ere bai..
gorúetako mákina
gorúetako mákina, gorúetako mákinia. (d). Izena. goruetako makiña, gorutako makiña.. Rueca mecánica. (Goruetako) makiñan bai, baiña ola ez, eskuan ez. Gure aldian baiña arek ugeri eitten zeben orrek, e, oittutakuak. Makiñia ikusitta egongo za zu ortaikua? JJp./ Au gorutako makiñia. Etxian jak gurian. Au adelantu aundixa zuan. Don.” Artileaz ere erabili ohi da.. content_copy dornu.
gorulári, gorularíxa. (d). Izena. Goruetan jarduten duena.
gorutxapel, gorutxapela. (d). Izena. gorotxapel. Goruaren puntan kerruari eusteko jartzen zen kapelatxoa. · Rocadero, cucurucho o sombrerillo de tela o cartón que se usaba para sujetar el copo de lino en la rueca. Goruak olase makillia ero, arek burua zertuta eukitze eben. Antxe kerrua batu, gero gorutxapela be sartu goittik bera makillan ero zerien; gorutxapela ta gorua izete zan. Juana.” Gorua bezala, ahalik eta dotoreena nahi izaten zuten gorutxapela. Arreo-gurdian joaten zen eta kolore ezberdinetako hariz eta telaz apaindutakoak izaten ziren. Monjen konbentuetan egiten zituzten. . feedback aspaldíko.
góse. 1.gose, gosía. (a). Izena. Hambre. Esaerak: Nausi askoren astua gosiak il. Esaera. "Lan edo zeregin batean jende askok parte hartuz gero, inork ez du ezer egiten; edo gutxik egiten dute lan." (Lar Antz). Esamoldeak: gosíak. (b). Adberbioa. gósez. De hambre. Gosez bazare etorri gurera. 2.gose, gosía. (c). Adjektiboa. Diruzalea. · Avido de riqueza. Eztakitt zela izan leiken ain persona gosia.