Skip to main content

Azkeneko ekarpenak

Honako hauek dituzu bisitariek erantsitako berba berriak, onespen zerrendan daudenak.

4. jakíñ, jakíña. (b). adjektiboa. Begi-bistakoa, jakinekoa.   Sabido, notorio.. Kontu jakiña da ze pasau zan gure Txabolapian./ Ire kasua oso jakiña dok errixan.. Ik. jakiñeko.
5. jakíñ, jakíña. (c). adjektiboa. Concreto, -a.. Ez giñan geratu egun jakin baterako./ Leku jakiñian laga giltzia.. Ik. jakiñeko.
jakíña. (b). juntagailua. Noski, horixe.   Claro, por supuesto.. Eran ein juan da, jakiña, mozkortu.. Ik. klaro.
jaiégun, jaiegúna. (b). izena. Día festivo.. Jaieguna aillegau ta lan ein biarra tristia da. . Ant. astégun.
ixilik egon ari. (c). esapidea. Kezka, asperdura, harridura etab. adierazten duen esapidea, testuinguruaren arabera.. .
itxúlikalde, itxúlikaldia. (c). izena. Jantziaren eraz kontrako aldea.   El revés de una prenda de vestir.. Sin. itxuli. Ant. álde on. itxúlikaldera, . (c). adberbioa. ITZÚLIRA, ITXÚLITTARA. Jantziaren barrukoa kanpora begira.   Del revés; dícese del vestir una prenda con lo de dentro hacia fuera.. Jertsia itxulikaldera daukazu./ Prakak itxulikaldera jantzitta ibilli zuan Karnabaletan./ —Itxulittara daukazu jantzitta. —Ez, au alde onera jak. Don.. Ant. alde onera, érara..
ixil-póltsa, ixil-poltsía. (d). izena. Isilpeko, ezkutuko diru-poltsa.   Bolsa secreta de dinero.. Nundik norako diruekin jarabik gure andriak ainbeste dotoretasun? Ixil-poltsaren bat bajaukak baztarren batian gordeta. (SM Zirik)./ Errezelu txarrak eindda gizonoi, asi da begira, eta sakapian agertu ixil-poltsia .
ixiltásun, ixiltasúna. (b). izena. Silencio.. Ixiltasunak pentsau eraitten dau. .
ixilláldi, ixillaldíxa. (b). izena. Período de silencio.. Ixillaldi luzia egon da batzarrian./ Len dana zan korrupziño asuntua, baiña aspaldixan ixillaldixa dago.. Ik. ixíllune.
ixilik eta abarrik. (-). esapidea. (Aramaio.) Gordeta, ezkutuan.. Gandiagak esan auen ixilik eta abarrik ibili ziela euskerie ikesten Oliten. (Orm Aram)..
íxilpeko, íxilpekua. (c). izena. Secreto.. Ik. ixilléko.
itxúmen, itxuména. (d). izena. Ceguera, obcecación.. Tragaperras baten bos milla duro galdu zittuan. Ganora barik asi, berotu..., badakizu itxumena ze dan. .
itzuli. (-). Ik. itxúli.
ítxurara saldu edo erosi. (c). esapidea. Itxuraren arabera saldu edo erosi.. Itxurara saltzeko modukua dok idi au, nagi utsa dok eta. . Batik bat pertsonez esaten da, esapide ironiatsu moduan, norbaitek itxura ona, baina barrutik izorratua dagoela adierazteko: . Ik. begíra saldu. erósi. (a). du aditza. Comprar...
itxungi. (-). (Leintz., Oñati.) ATXINGI. Itzali.. Ik. eméndau.
ítxura, ítxuria. (a). izena. Aspecto, traza, figura.. Itxura ona daukazu. . ítxurian kontrakua izan, . (c). esapidea. Ser lo que no se aparenta.. Serixua emoten dau, baiña adarra jo baitta bere amai be. Itxurian kontrakua da aura. .. ítxurian jabe izan, . (c). esapidea. Ser lo que se aparenta.. Sinpatikua ta jatorra emuten dau, baiña ezta itxurian jabe./ Itxurian jabe bada, eztau inddar aundirik eukiko. .. itxuriagatik pe, . (c). esapidea. Por decoro.. Itxuriagatik pe mezetara juan bia ziñuke orraittio. .. itxuria galdu, . (c). esapidea. ITXURATIK URTEN. Gauza batek presentzia galdu.. Jertsia itxuria galduta daukazu ziero./ Itxuratik urtenda dauzkak zapatak... itxuria emon, . (c). esapidea. Taxutu, egin samartu.. Oinddio obria eztou ziero akabau, baiña itxuria emonda dago beintzat./ Aurtengo San Paulotan eztabe ezer organizau. Etxatak ondo pentsatzen. Naiz ta beste munduko ezer ipini ez, itxuria emon beintzat. .. itxurarako be, . (c). esapidea. Itxura zaintzeko.. Tira gizon, itxurarako be obe dozu alkondara ori aldatzia. .. ítxurara saldu edo erosi, . (c). esapidea. Itxuraren arabera saldu edo erosi.. Itxurara saltzeko modukua dok idi au, nagi utsa dok eta. . Batik bat pertsonez esaten da, esapide ironiatsu moduan, norbaitek itxura ona, baina barrutik izorratua dagoela adierazteko: . Ik. begíra saldu. erósi, . (a). du aditza. Comprar.... ítxura batéra, . (c). esapidea. A la primera impresión.. Itxura batera eztau emoten krisisa dagonik. ..
ixíl-kóntu, ixíl-kóntuak. (c). izena. Ahopekoak.   Confidencias, cuchicheos.. Ixil-kontuak esaten. Gaur goizian ixil-kontu ugari euki juau. Don.. Sin. áopeko.
ítxura batéra. (c). esapidea. A la primera impresión.. Itxura batera eztau emoten krisisa dagonik. .
ixilléko, ixillekúa. (c). izenlaguna. Ixilpekoa, ezkutukoa.   Secreto.. Oiñ zuk dauzkazun ixilleko diruak partidu biaittugu./ Ixilleko nobixia i dauka.. Sin. íxilpeko.
ixillu. (-). Ik. ísillu.
ixíllune, ixíllunia. (c). izena. Rato de silencio.. Ixillunia aprobetxauaz neuk berba eingot.. Ixillaldi eta ixillune Sin. gisa ere erabiltzen dira, baina badirudi ixillune beti dela laburra, eta ixillaldi luzea ere izan daiteke. .
ixko eske. (-). Ik. uméske.
1. íxko. (b). izena. Idiskoa.   Novillo.. Bi ixko ta biaia dare zaltaixan.. Urtebete bat artekoa: txal-ixko. Ugalketarakoa: puestoko ixko. Idi gaztea: ixko-koxkor edo idi-gazte. . Ik. txál-íxko, biáe. ixkua bota, . (-). . Ik. ixkotu.. ixko eske, . (-). . Ik. uméske..
íxko. (-). 1. íxko, . (b). izena. Idiskoa.   Novillo.. Bi ixko ta biaia dare zaltaixan.. Urtebete bat artekoa: txal-ixko. Ugalketarakoa: puestoko ixko. Idi gaztea: ixko-koxkor edo idi-gazte. . Ik. txál-íxko, biáe. ixkua bota, . (-). . Ik. ixkotu.. ixko eske, . (-). . Ik. uméske... 2. íxko, íxkua. (c). izena. (lagunartekoa.) Pertsona handi eta kirtena, lagun artean.. I aiz ixkua, i!.. 3. íxko, íxkua. (a). (lagunartekoa.) Mutil erakargarria eta emakumetan trebea.. Hori don ixkua; Redfor bera bera be txiki lagatzen jon...