Azkeneko ekarpenak

Honako hauek dituzu bisitariek erantsitako berba berriak, onespen zerrendan daudenak.

amábi. (a). zenbatzailea. Doce.. amabixak jo, . (-). (argot). Zakila tentetu . Ik. jorgek egunonak emon.. amabi-amabixetan, . (-). (Eibar.) Hamabietan puntuan. . Amabi-amabixetan agertu zan, uts egin barik. (AAG Eibes)...
amabi-amabixetan. (-). (Eibar.) Hamabietan puntuan. . Amabi-amabixetan agertu zan, uts egin barik. (AAG Eibes)..
amabixak jo. (-). (argot). Zakila tentetu . Ik. jorgek egunonak emon.
amabíko-áundi, amabíko-aundíxa. (b). izena. Kartutxo normalak erabiltzen dituen eskupeta.   Escopeta de caza de calibre normal. . Amabiko aundixakin bota zotsan bi tiro..
amabíko-txíki, amabíko-txikíxa. (b). izena. Escopeta de calibre pequeño.. Txori txikittarako, amabiko txikixa..
amábirjiña. (-). 1. amábirjiña, amábirjiñia. (a). izena. La Virgen.. . amabirjiñia urten, . (-). esapidea. "Zortea izan ohi denean esaten da; ustekabe ona gertatzean ere bai.. Gabe guztia argi bae eon, da jaikitzeko orduan argixa etorri... Oixe da Amabirjiñia ertetzia!" (Lar Antz). ... 2. amábirjiña, amábirjiñia. (a). Auzo batzuetan etxez etxe ibiltzen den amabirjinaren irudia.. Amabirjiñia eruaizu Urrupaiñera, eske dare ta.. Ik. sántu..
1. amábirjiña, amábirjiñia. (a). izena. La Virgen.. amabirjiñia urten, . (-). esapidea. "Zortea izan ohi denean esaten da; ustekabe ona gertatzean ere bai.. Gabe guztia argi bae eon, da jaikitzeko orduan argixa etorri... Oixe da Amabirjiñia ertetzia!" (Lar Antz). ..
ámaiñ emon. (c). dio aditza. (Eibar.) Jaregin.   Dar suelta, liberar.. Amaiñ emon zetsan bere buruari, eta jausi zan azkenengo bizi-modura. (Etxba Eib)./ Amaiñ emon txorixari. .
alpérrontzi, alpérrontzixa. (b). izena. (adierazkorra.) Cacho holgazán.. Jaiki ari ortik alperrontzi ori.. Konfiantza giroan, familia barruan, batik bat, erabiltzen da..
1. alkaton, alkatona. (d). izena. Ohazalei albo batean hari urdinez egiten zaien bordatua.   Bordado que se hace en uno de los laterales de la funda de la colcha.. Ni akordatzen naiz, lenengo kolorez illun-illunak izaten zien, ta gero zurittu be bai, ta gozatu be bai; alkatona eitte jakuen ezkiñetan ero... zerai, oazalei. Ba ze esango, zein da oin bordaua izaten dan moruan, eskuan einda, kruzetan ero, zerien da, alkatona esaten jakon, alkaton. Juana. .
alkáuete. (-). 1. alkáuete, alkáuetia. (b). izena. Isilik gorde beharrekoak behar ez denari kontatzen dizkiona.   El/la que cuenta los secretos a quien no debe.. Lapurrak dirua lelenguan zela topau ete zeben, da zera: etxian bertan zeuan alkahuetia./ —Nere alabia “intreprete” ero ikasten jabik. —Eta zer dok pa ori? —Etxakixat baiña batek esaten dabena bestiai esatia ero izan bia jok. —A; guk orri Plazentzian alkahuete esaten jotsau. (Plazentziako txistea.) .. 2. alkáuete, alkáuetia. (c). izena. Inoiz "chivato" zentzuan ere entzun izan da. ..
alkáte, alkatía. (a). izena. Alcalde.. Zapatak okerreko hanketan jantzita daukanari erri biko alkate dela esan ohi zaio txantxetan.. Ik. errejidóre, auzo-alkáte.
alkól, alkóla. (a). izena. Alcohol.. Ik. espírittu-púru.
alimau, alimo. (-). Ik. ánimo, anímau.
2. alkaton, alkatóna. (d). izena. Pieza de tela en el ruedo de la saya..
alkóndara, alkóndaria. (a). izena. Alkandora.   . Ik. átorra.
alkórtu. (d). aditza. Elkortu, hondatu, zuraz jardutean.. [Pagoa] bota askara, da beste zortzi-amar urtian be antxe dao. Uretan bertan konserbatzen da. Da kitxo. Bai, orretxeaitxik botatzen da; ba busti-liorrian laatzen bozu, gaur busti eta biar sikatzen bada, alkortzen da. Ta akabo, juaten da aura, arek ez dau balio. —Zer da alkortzia? —Alkortzia, ba, dana sikatu ta eregi eitten da. Sebas. .
alíkate, alíkatiak. (a). izena. ALÍKANTIAK. Alicates. Gauzak gaizki aditzeko erraztasuna zuen jendeak antzina ALÍKANTIAK deitzen omen zien.. Dentistiak alikantiakin etara zotsala agiña ta, olakuak esaten jittuan. Klem. . Ik. tokámentu.
alkaton. (-). 1. alkaton, alkatona. (d). izena. Ohazalei albo batean hari urdinez egiten zaien bordatua.   Bordado que se hace en uno de los laterales de la funda de la colcha.. Ni akordatzen naiz, lenengo kolorez illun-illunak izaten zien, ta gero zurittu be bai, ta gozatu be bai; alkatona eitte jakuen ezkiñetan ero... zerai, oazalei. Ba ze esango, zein da oin bordaua izaten dan moruan, eskuan einda, kruzetan ero, zerien da, alkatona esaten jakon, alkaton. Juana. .. 2. alkaton, alkatóna. (d). izena. Pieza de tela en el ruedo de la saya...
álkar ártu. (b). esapidea. Ados jarri zerbait egiteko.   Aliarse, confabularse. Mutiko guztiak alkar artu zeben da andereñuai ezotsen arpegira begiratzen./ Euskaldunok alkar artzen bagenki ezkiñake modu onetan ibilliko. .
alkóe, alkói, alkóia. (d). izena. Halcón..
alkártu. (b). da aditza. Elkartu, bildu.   Unirse, juntarse. .
alki. (-). Ik. áulki.
alkar ikusi eziñ. (-). 1. alkar ikusi eziñ, . (c). du aditza. Gorrotoa izan, ikusiezina izan.. Guk gauza bat jaukau txarra: bista ona ta alkar ikusi eziñ... 2. alkar ikusi eziñ, alkar ikusi eziña. (c). izena. Elkarrenganako amorrua, inbidia edo gorrotoa.   Envidia, animadversión u odio recíproco. . Auzotan alkar ikusi eziñak ugari izaten die.. ALKAR ILL, ALKAR JO, etab...