Skip to main content

Azkeneko ekarpenak

Honako hauek dituzu bisitariek erantsitako berba berriak, onespen zerrendan daudenak.

alta(n) jarri. (-). Susara jarri.   Ponerse en celo.. Ik. ígel egon, xípu, uméske, arkéra.
altúan. (b). adberbioa. En voz alta.. Altuan esan zeban nere izena..
2. altan egon. (a). (argot). Sexu gogoz egon.   Estar cachonda/o, caliente. Ikusten dittuten neska danak edarrak jaozak; hau altan egotiau ez dok bape ona. (TSE Berb). . alta(n) jarri, . (-). Susara jarri.   Ponerse en celo.. Ik. ígel egon, xípu, uméske, arkéra..
1. altan egon. (b). esapidea. Txakurra edo behorra, esate baterako, susara egon.   Estar en celo la perra, la yegua, etc.. Gure Pintto alta dago..
altútik. (c). En voz alta.. Altutik leiduizu papel ori..
altúra, alturía. (a). izena. Altura. .
altz, altza. (a). izena. botanika Alnus glutinosa. Aliso. Errekondoetan eta leku urtsuetan hazten den zuhaitza.. Altza maietzeko ilbarrixan bota bia da, iraungo badau; bestela usteldu eitten da. Juantxo.. Altzak eztauka bihotzik da esaera, ez du enborrak erdian izan ohi duen muinik, alegia. Maiatzeko ilberrian ebakiz gero oso egur gogorra da; gurdi-partiketarako ere erabil daiteke, baina ondo zaindu behar da, bustitzen bada laster usteltzen da eta. Oso egur arina. Aitzur-kirtenetarako erabiltzen da, adibidez, eta garai batean artazi-kirtenak egiteko ere bai. Hostoak eta azala oin izerditsuak sendatzeko eta oiak gogortzeko erabili izan dira. .
altzagarri, altzagarrixa. (-). izena. Zerbait kili-kolo dagoenean alde motzenari azpian ezartzen zaiona.   "Calzo.. Altzagarrixa jarrixozu mai orren anka errenari..
áma, áma. (a). izena. Madre. Bai mugagabean eta bai mugatuan beti ama. Ostera, animalietan, ama, -e, -ia. . Ik. áma, ame. bigarren ama, . (d). Txikitan amaren ordez titia eman diona. . Inguruko basarrikuak pa, etxekuak etzeukan eta beste batek emuten otsan, baiña bigarren ama ero ola esaten jakon ari, baiña onek aberatsak eruaten zittuenei iñudia esaten jakuen. Don...
bigarren ama. (d). Txikitan amaren ordez titia eman diona. . Inguruko basarrikuak pa, etxekuak etzeukan eta beste batek emuten otsan, baiña bigarren ama ero ola esaten jakon ari, baiña onek aberatsak eruaten zittuenei iñudia esaten jakuen. Don..
amábost. (a). zenbatzailea. Quince.. gaur ámabost, . (c). Dentro o hace dos semanas.. Ik. gáur zórtzi.. amabostían beiñ, . (c). AMÁBOSTERO. Cada dos semanas...
amabostían beiñ. (c). AMÁBOSTERO. Cada dos semanas..
amáika. (-). 1. amaika, . (a). zenbatzailea. Once... 2. amaika, . (b). zenbatzailea. Hainbat, asko, ugari.   Mucho, cuantos. Gixajo aura be amaika lan einddakua zan ba./ Amaika ikusteko jaio giñan!. amaika ikusteko jaio giñan!, . (b). esapidea. Harridurazko esapide ezaguna... amaika olako!, . (c). esapidea. AMAIKA OLAKO. Zenbat horrelako kasu.. Oiñ Roldanen asuntua jakin dda, baiña amaika olako egongo da./ Zeldara sartu eta kartak eta liburuak eruan, gaberdixan katxeau, ta amaika olako. .. amáikatxo, . (c). (adierazkorra.) Goikoaren zentzu berdina, baina adierazkorragoa.. Amaikatxo barre erainddakua da zuen aittajuna....
1. amaika. (a). zenbatzailea. Once..
2. amaika. (b). zenbatzailea. Hainbat, asko, ugari.   Mucho, cuantos. Gixajo aura be amaika lan einddakua zan ba./ Amaika ikusteko jaio giñan!. amaika ikusteko jaio giñan!, . (b). esapidea. Harridurazko esapide ezaguna... amaika olako!, . (c). esapidea. AMAIKA OLAKO. Zenbat horrelako kasu.. Oiñ Roldanen asuntua jakin dda, baiña amaika olako egongo da./ Zeldara sartu eta kartak eta liburuak eruan, gaberdixan katxeau, ta amaika olako. .. amáikatxo, . (c). (adierazkorra.) Goikoaren zentzu berdina, baina adierazkorragoa.. Amaikatxo barre erainddakua da zuen aittajuna...
amáikatxo. (c). (adierazkorra.) Goikoaren zentzu berdina, baina adierazkorragoa.. Amaikatxo barre erainddakua da zuen aittajuna..
amaika olako!. (c). esapidea. AMAIKA OLAKO. Zenbat horrelako kasu.. Oiñ Roldanen asuntua jakin dda, baiña amaika olako egongo da./ Zeldara sartu eta kartak eta liburuak eruan, gaberdixan katxeau, ta amaika olako. .
amaika ikusteko jaio giñan!. (b). esapidea. Harridurazko esapide ezaguna..
amáiketako, amáiketakua. (a). izena. Goizeko amaikak aldera egiten den otordua.   Refrigerio que se toma avanzada la mañana . Ik. amárretako.
amábirjiña-arpégi, amábijiña-arpegíxa. (b). izena. Rostro inexpresivo, inocente.. Ezidazu amabirjiña-arpegi ori jarri, badakitt zeu izan zala ta..
2. amábirjiña, amábirjiñia. (a). Auzo batzuetan etxez etxe ibiltzen den amabirjinaren irudia.. Amabirjiñia eruaizu Urrupaiñera, eske dare ta.. Ik. sántu.
amabirjiñia urten. (-). esapidea. "Zortea izan ohi denean esaten da; ustekabe ona gertatzean ere bai.. Gabe guztia argi bae eon, da jaikitzeko orduan argixa etorri... Oixe da Amabirjiñia ertetzia!" (Lar Antz). .
ama puntáko, ama puntakúa. (b). izena. Madrina.. Mugagabean, batik bat. . Ik. aitta puntáko.
Umiei eta amiei mimuak gustatze jakue. (-). esaera. "Gazteleraz:  'el perro y el niño donde hay cariño'." (Lar Antz). .