Azkeneko ekarpenak

Honako hauek dituzu bisitariek erantsitako berba berriak, onespen zerrendan daudenak.

banátu. (-). 1. banatu, . (b). da-du aditza. Bereizi.   Separar(se).. Orren gurasuak banatuta bizi die./ Burrukalarixak banatzera juan da berak artu zittuan kristonak.. Sin. sepárau, apártau.. 2. banatu, . (b). du aditza. Repartir.. Karamelo onek lagunei banatzeko die. . Sin. errepartídu, partidu.. 3. banatu, . (d). du aditza. Gogor jo, tratu txarra emon.   Golpear, maltratar.. Bidera urten jotsen da danen artian jota banatuta laga juen.. Gutxi erabilia. ..
barríketako, barríketakua. (c). izenlaguna. BERRÍKETAKO. Serioa, garrantzitsua. Ezezko esaldietan erabilia, batik bat.   Usado sobre todo en frases negativas, serio, importante, que no es broma.. Ez pentsau barriketako obria danik autopistia./ Ezta barriketakua gero Ruandan pasau dana. .
beléndriñ, belendríña. (c). adjektiboa. Okerra, sorgiña.   Traviesa, brujilla.. Zetan dabill gure neskatilla belendriña?. Umeei, neskatilei batez ere, esan ohi zaie maitekiro. .
bainak ortuan. (c). esapidea. Norbaitek baina adbersatiboa gehiegi darabilela iritzitakoan erantzun ohi dena.. .
1. auzólan, auzolána. (b). izena. Auzoko jendeak, elkartuta, obretan, bidegintzan, etab. egiten duen lana.   Trabajo comunitario.. Uberako frontoia ta kanposantua auzolanian einddakuak die.. Sin. lor (Aram.).. Sin. lor.
bírittako, bírittakua. (d). izena. BIRIXETAKO. Biriketako gaitza, tuberkulosia.. Sin. birigatx (Eib.).
biríbil-txápa, biríbil-txapía. (b). izena. Errementaritzan, gauza biribilak egiteko egokia den txapa.   Redondo.. Kazuelia be, txapia zinko por zien, ziento zinkuenta biribil- txapia ebai... Bix.. Errementariak burdina erosterakoan, forma konkretu batekoa eskatzen zuen: biribila, karratua, angelua, U, T..., egin beharreko lanaren arabera. Sin. erredondo. .
egun bírik béiñ. (c). NOIZ. Egun birik bat, baina NOIZ kasuan bakarrik..

adáritxo, adáritxua. (c). izena. ADÁRITO. Urtebetetik birako adari gaztea.. Batzuk esaten dotse adaritua. Adaritxua ba, aurretik esaten jako billotx-adarixa, billotxa andik urtebete arte, ta gero adaritua, gero adarixa. Urte bikin bai, balio izeten dau amar ardinddako ero gutxinddako, baiña errebañuan ba eztau balio; aren kontura ezin leike laga errebañua urte baterako billotxetarako. Luis.. Batzuek ADÁRITO, adáritua deitzen diotela dio Luisek.
abitazíño. (-). 1. abitaziño, abitaziñúa. (c). izena. Etxebizitza.   Vivienda, piso.. Abitaziñua erosi ei dau Eibarren.. Adinekoek esana. Kalekoei buruz, batik bat. Baserrikoa etxebizitza edo bizitza.. Sin. bízitza, etxébizitza.. 2. abitaziño, abitaziñúa. (b). izena. Logela.   Cuarto.. Etxe edarra da. Lau abitaziño, sukaldia ta komuna.. Etxea erretzen denean, adibidez, ABITAZI. Sin. kuárto. Ik. sála..
ala dalakúan. (b). esapidea. ALA ZALAKÚAN. Gauzak era hartara direla sinistuta.. Zuek egon zaizte ala dalakuan, da ikusikozue./ Sasoi artan gaztaiñia ta babia besteik ezkiñuan jaten, baiña ala zalakuan bizi giñan. Baita OLA... Olaxe bia zala ta ibili, olaxe zalakuan. Ben. .
artólapiko, artólapikua. (c). adjektiboa. Tontolapikoa, txorimaloa.   Bobo, lelo (no es tan insultante).. I, artolapiko, nun jarek nere giltzak?. Ik. tontólapiko, artabúru.
2. auzólan, auzolána. (d). izena. Antziñan, gari-joteetan etab. beste baserri batzuetara joanda egin ohi zen lana, gero besteek ere gauza bera egingo zuten baldintzarekin.. Aitta-semiak auzolanera juan die Narbaizara./ Auzolana etxatak neri asko gustatzen baiña. Auzolana izete zan, lelengo asi neguan: lurretia; da lurreta ori izete zan ba atxaldetik, oi dan moduan, da Martixan lelengo egunerarte merienda barik. Gero afaixan baba-zopia, babak, txorixua ta urdaixa da katillu-esnia. Hil./ Ipintzakua ta Zaldumendikua orbel batzen auzolanian. Klem.. Hilarik auzolanean egiten ziren lanak zeintzuk ziren izendatzen dizkigu: Lurretia bat, gero gari-zimaurketia, gero arto-zimaurketia, gero iittia, gero gari-jotia, da gero udazkenian garo-ebaittia. .
burkúbeso, burkúbesua. (d). izena. Zumitz trentzatuz eginiko kaja alboak eta aurrea (atzea ez) duen gurdia.. Nik ezautu dot beste bat zimitzakin inddakua. Ari burkubesua. Guk burtolak ibilli dittuun moduan arek aurria, batzuk zien albo bixak eindda, da gero tapak, da beste batzuk osuan indda, arkua, atzeraiñok, da atzian tapia bakarrik. Don.. Gurdi mota hau desagertua da aspaldi. Ardi-zimaurretan egiteko erabiltzen zen. Elosuko Gomezkortan ba omen zen bat duela gutxirarte. Zumitzezkoa edo hurritz-makilazkoa du kaxa. . Ik. burtési.
berba baten. (c). du adberbioa. "Hitz batez, laburbilduz".. "Berba baten: esan dozun guztia, guzurra.” (AAG Eibes).
errélebo, errélebua. (b). izena. Txandakako lan sistima.   Sistema de trabajo a relevos.. Kazara juan nai juat eta errelebua kanbixaukostak?. errélebuan ibíli, . (b). Trabajar a relevos.. Naixao juat normalian ibili errelebuan baiño./ Aspaldixan iru errelebotan gabizek.. Ik. normalían ibílli..
Inon emuna urrixa, obe da norberan eukixa. (-). esaera. (Antzuola.) Inoren menpe egotea txarra da." (Lar Antz)..
2. ezkóndu. (c). aditza. Bat egin bi gauza.   Acoplar, ensamblar, juntar.. "Arrixak ondo ezkondu, ezkónketia: poner las piedras bien juntas y ajustadas." (Izag Oñ). .
elezíño, elezíñuak. (a). izena. Hauteskundeak.   Elecciones.. Zeiñek irabaziko ete dau eleziñuetan?. Ik. botazíño.
enboi, enboixa. (-). izena. (Antzuola.) "Lo que queda en en el árbol al cortar la rama." (Izag Antz)..
gauza dana. (c). adjektiboa. GAUZA EZTANA. Balio duena, balio ez duena, honelakoetan:. Sagar ustel asko dago. Gauza dana batu banasta ontara; gauza eztana laga lurrian./ Zuek kuadrilla aundixa, baiña gauzaeztana geixena..
gosé-dénpora, gosé-dénporia. (b). izena. Gosea dagoeneko garaia, azken gerra ostekoa, bereziki.   . Gose-denporan basarrixan ainbestian be defendidu giñan. . Ik. gósete.
4. ikasi, ikasíxa. (d). izena. Ikasitako ohitura, jakintza.. Bueno, orduan euskeraz asten ga, baiña lelengo ba, geure ikasi ori, erakutsi ori daukulako ero, erderaz asten ga. Don. (AA BergEus, 343. o.).. Gutxi erabilia.. Ik. erakutsi.
2. gixói, gixóia. (-). izena. Alkate-makila?.