Azkeneko ekarpenak

Honako hauek dituzu bisitariek erantsitako berba berriak, onespen zerrendan daudenak.

imútu, imutúa. (b). izena. INBÚTU. Embudo.. Imutu barik ezin ddot ardao-botillia bete. .
imutx. (-). Ik. tximutz.
in. (-). Ik. égin.
inbálido, inbálidua. (b). izena. Inválido.. Inbalido geratu zan gerratian.. Ik. elbarrittu.
inbirióso, -a, inbiriosúa, -ía. (b). adjektiboa. INBIDIOSO, ENBIDIOSO. Envidioso, -a.. Ezixozu erakutsi be eiñ, inbirioso utsa da ta. .
inbiríxa, inbirixía. (b). izena. INBIDÍXA, ENBIDIXA. Envidia.. Pielezko abrigu baten inbirixia eindda nago./ Anaian etxian inbirixatan pasau dau bizimodu guztia. . Gaur ENBIDÍXA gehiago. ZEREN inbirixia, gehienetan. Gauza batek beste bati ez diola zorrik, bestea bezain ona dela esateko: Txakoliñak etxaukak ardau onenan inbirixaik./ Degurixak eztauka Urbixan inbirixaik. ZEREN inbirixaik ez euki. . zu be inbidixia partidu zan egunian lenengo illadan eongo ziñan, . (-). esapidea. "Pertsona inbidiosoari esaten zaio." (Lar Antz). Sin. Zu be inbidixia partidu zan maixan izengo ziñan...
imintzíño, imintziñúa. (d). izena. IMINZIÑO. Aurpegiz, nahiz eskuz, nahiz bestela egindako keinua.   Gesto.. Aitta-zanak bajaukan esaera ori: imintziñua besteik eztauke ume onek. Klem./ Orrek aren zera oso edarki eitten dau aren jestua, aren kiñua ero, aren iminziñua ero, aren plantia ero. Don. Ia galdua. . Ik. kíñu, síñuka. imintzíñoka, . (d). adberbioa. Imintzinoak egiten.. Ik. síñuka, kíñuka..
imintzik. (-). Ik. zipítzik.
illuntásun, illuntasúna. (b). izena. Oscuridad.. Etxe artako illuntasunak tristuria emuten dost. .
ílluntzi, -e, ílluntzia. (a). izena. Iluntzen hasten denetik afarira arteko tartea.   El anochecer.. Illuntzi gehiago illuntze baino..
íllúntzi bédar, illúntzi bedárra. (d). izena. botanika Ez dakigu zein bedar den.. Illuntzi bedarra izengok e, illuntzian batu eitten dok bedar ori; illuntzira batu. Bere zerian, udabarrixan-da, egunez xabal-xabal egoten da euzkixa artzen, da euzkixakin batera batu eitten da. Don. .
illuntzión. (c). interjekzioa. Ilunabarreko agurra.. Gutxi erabilia. Atsaldeon (argi samar dagoenean) eta gabon (ilun samar dagoenean) dira arruntak..
illuntzittu. (d). du aditza. Ilunabartu, iluntzea etorri.. Laster illuntzittuko jok eta obe dozue lanai lagatzia. Klem. .
illúrentzia eguna. (d). IDULENTZIA EGUNA. Induljentzia eguna. Hala esaten zitzaion Bariku Santu egunari.. Etim.: «induljentzia» .
imájiña, imájiñia. (c). izena. Irudia.   Imagen.. San Pedron imajiñia kendu dabe altaratik./ Etxata joaten aren imajiñia burutik. .
imillaun. (-). Ik. imíllen.
imíllen, imíllena. (d). izena. IMÍLLAUN, IMILLAEN. Iminaren laurdena. Aleak neurtzeko edukiera neurria eta hartarako zurezko ontzia, 3,5 litro eta 3 kg inguru (gari) hartzen dituena.   Celemín. Medida de capacidad y recipiente equivalente a un dieciseisavo de fanega.. Gurian bazan egurrezko ontzi kuadrau bat imillena esate jakona; alde batetik imillena ta bestetik imillen erdikua./ Abadiai Angiuzarrera imillen bat. Denpora txarra zanian arek konjurua ein biar eban, obligaziñua. Urtero-urtero imillen bat. Ben./ Imillauna: iru kilo babia baldin bada, artua be iru kilo, garixa usten dot bi tterdi ero. Garixa rasiauta izeten da imillaunian, eta bestia torretuta. Don. . Azen.: ímillen eta ímillaun ere bai. Imillena deituriko zurezko neurri-ontziak alde batetik imillena hartzen du, eta bestetik, buelta emanda, imillen erdi.. Ik. ánega.
imíllen erdí, imíllen erdíxa. (d). izena. IMÍLLAUN ERDI. 1,75 l eta 1,5 kg (garia) gutxi gorabehera. Baita neurtzeko zurezko ontzi bikoitz karratua, normalean alde batetik imilauna eta bestetik imilaun erdia hartzen duena. Ontzi honi IMILLEN ERDIKO edo IMILLAUN ERDIKO ere deitu ohi zaio.   Un treintaidosavo de fanega. La medida más pequeña de la serie. También el recipiente con que se mide.. Imillaun erdi: alde batetik axal-axala izeten zan, da bestetik sakontxuaua, lau kuadrokua. Don.. Azen.: ímillen erdi ere bai.. Ik. ánega.
zu be inbidixia partidu zan egunian lenengo illadan eongo ziñan. (-). esapidea. "Pertsona inbidiosoari esaten zaio." (Lar Antz). Sin. Zu be inbidixia partidu zan maixan izengo ziñan..
inbutu. (-). Ik. imútu.
2. inddarraldi, inddarraldíxa. (c). izena. Indarrezko ahalegina.   Intento usando la fuerza.. Indarraldixa ein giñuan arrixa mobitzeko, baiña alperrik./ Bi indarraldittan bota giñuan monumentua. .
inddártsu. (-). 1. inddartsu, inddartsúa. (b). adjektiboa. De mucha fuerza.. Arrijasotzaille ori inddartsua da. .. 2. inddartsu, . (b). adberbioa. Con fuerza.. Aurten patatia inddartsu dator.. Ik. inddarrian s.v. inddar.. Ik. inddarrían..
1. inddartsu, inddartsúa. (b). adjektiboa. De mucha fuerza.. Arrijasotzaille ori inddartsua da. .
inddárka, inddarkía. (d). adjektiboa. Indargea, erkina.   Falto de fuerza (sobre todo aplicado a plantas).. Letxuga guztiak igartu die; alako inddarka batzuk gelditzen die bizirik.. Ik. érkiñ.