Azkeneko ekarpenak

Honako hauek dituzu bisitariek erantsitako berba berriak, onespen zerrendan daudenak.

1. ipar, iparra. (d). Norte.. Sin. nórte.
ípar. (-). 1. ipar, iparra. (d). Norte.. Sin. nórte.. 2. ipar, ipárra. (c). izena. IPAR-ÁIZE, IFAR, IFAR-AIZE. Iparraldetik edo ipar-ekialdetik jotzen duen haizea.   Viento Norte o Noreste.. Udan iparrak joten badau, denpora sikua. . Sin. norte-aize, nórte. Ik. frantzía-ípar, nórde, égoe, -i. . Ifarrak berorik ez, pobriak lagunik ez, . (-). esaera. Dirurik eza eta lagunik eza alkarren kideko izaten ei dira. (SM Ezten). ...
iódo bédar, iódo bedárra. (d). izena. botanika Chelidonium majus. Árnica, celidonia.. Ebakiak eta osatzeko erabiltzen den belarra. . Sin. ebági bédar, árnika bédar, pínpiño bédar.
io. (-). Ik. eo.
ipitta. (-). "Pequeña escoba hecha con ramas de sáuco.   Itsuski edo eskoba txiki bat, gehixenetan labia garbitzeko erabiltzen dana." (SB Eibetno). .
ipoiñ. (-). Ik. ipúiñ.
ipurdia erre. (-). esapidea. "Edozer egin.. Beriakin ertetzearren ipurdia erreko luke." (Lar Antz).. Sin. ipurdia galdu.
ipurdia emon. (-). esapidea. "Bizkarra eman.. Berrogetamar bat ero eon giñan bazkaittan, baiña eztakitt... Neu ipurdia emonda nenguan geixenei..
ipurdia berotu. (-). esapidea. "Jo.. Formal ezpaza eoten, ipurdia berotukotsut..
Ipurdi batekin bi silla ezin bete. (-). esaera. (Antzuola.) "Bi gauzaren artean aukera egin behar denean bat aukeratu behar da." (Lar Antz). .
ipúrdi. (-). 1. ipurdi, ipurdia, -xa. (a). izena. Culo.. Ipurdixa bistan daukazu.. Pluralean, "nalgas" zentzuan. Orrek dauzka ipurdiak, orrek. Ipurdíxa gaur entzunagoa den arren adinekoek ipurdía gehiago darabiltela esango genuke. "Zati biko arpegixa" eufemismo umoretsuaz ere deitu izan zaio: Baiña giza-artian beti esna dabillen diabruak ein eban bere fetxurixia: goniaz batera jasota zeroian eunezko atorra, zati biko arpegixa argira jarririk. (SM Zirik).. . Ipúrdi gizéna, . (c). esaera. IPÚRDI GIZÉN. Esaera zelebre honetan agertzen da:. . Ihesbideko erantzunak. .. . Ipurdi batekin bi silla ezin bete, . (-). esaera. (Antzuola.) "Bi gauzaren artean aukera egin behar denean bat aukeratu behar da." (Lar Antz). .. . Ankiak fallau eta ipurdiak pagau, . (-). esaera. (Antzuola.) "Norbaiti jausten denean esaten zaio." (Lar Antz). .. . ipurdian zulua euki, . (-). esapidea. "Denok dugu zerbait, hutsik ez duenik ez dago. (Lar Antz). . Sin. atzian zulua izan.. . ipurdía garbíttu, . (c). esapidea. Adular, hacer la pelota de mala manera.. Orrek beria eittiagaittik ipurdia garbittuko loskio baitta zerai be. .. . ipurdia galdu, . (-). esapidea. Edozer egin zerbait lortzearren.. Jefiakiñ ipurdia galdu biarrian ibiltzen da. . Sin. ipurdia erre.. . ipurdia erre, . (-). esapidea. "Edozer egin.. Beriakin ertetzearren ipurdia erreko luke." (Lar Antz).. Sin. ipurdia galdu.. . ipurdia emon, . (-). esapidea. "Bizkarra eman.. Berrogetamar bat ero eon giñan bazkaittan, baiña eztakitt... Neu ipurdia emonda nenguan geixenei... . ipurdia berotu, . (-). esapidea. "Jo.. Formal ezpaza eoten, ipurdia berotukotsut.... 2. ipurdi, ipurdía, -xa. (b). izena. La base de una planta. También la base o parte enterrada de un edificio, poste, etc.. Aiziak arbolia ipurdittik etara dau./ Artu zerria ta ipurdittik bota zeban postia. . . etxía ipurdíttik etára biarrian arrántzaka, . (-). esapidea. ETXÍA IPURDÍTTIK ETÁRA BIARRIAN ZARATAKA. Llorando escandalosamente.. Gure txikixa puxikia apurtu jakonian etxia ipurdittik etara biarrian asi zan arrantzaka. ... 3. ipurdi, ipurdia, -xa. (c). izena. Fondo de un recipiente.. Lapiko onek ipurdian zulua dauka. . . ipurdía sartu, ipurdixa sartu. (c). dio aditza. SARTU. Ipurdi berria jarri silla edo ontzi bati.. Silliai ipurdixa sartzia bi milla pezeta kostau jatan.. Ik. sartu, paraguéro...
ipúrberde, ipúrberdia. (d). izena. botanika Sagar mota bat. .
Zozuak beliai ipurbeltz. (a). esaera.
ipúrbeltz, ipúrbeltza. (c). adjektiboa. Ipurdia beltza duena.   De culo negro.. Uso bat ipurzurixa dok eta bestia ipurbeltza. . Sin. Zozuak beliai ipurbeltz.
3. ipúiñ, ipúiña. (c). izena. Berriketa, hitz-jarioa.   Palabrería.. Ik ipuiña ugari tta formalidade gutxi. .
ípoiñetan. (d). adberbioa. (Osintxu.) Kontutan, berriketan.. “Onek ezkaittuk ezautu; geratík”. Gero alaxe ipoiñetan da. Bai ba, Gaittaokuan senide..., familixako. Da ipoiñak eta. Hil.. Sin. barríketan, kóntutan.
2. ipuiñ, ipuiña. (c). izena. IPOIÑ. Gertakizuna, jolasa, asuntua.. Garizuman erle-batzia, beste batzuk beste ipoiñ batzuk, zapata-zarkia, erle-batzia, da olakoxe ipoiñak (garai hartako jolasak). Hil.. Askotan kontu edo gertaeraren sinonimoa da. Ointxe irurogei urteko ipoiñak orrek. Arek preguntau i otxan aber iñor ill da salbau zeikien... Ori ipoiñoi ala pasau ei zan. Hil. DIRU-IPOI. ípoiñetan, . (d). adberbioa. (Osintxu.) Kontutan, berriketan.. “Onek ezkaittuk ezautu; geratík”. Gero alaxe ipoiñetan da. Bai ba, Gaittaokuan senide..., familixako. Da ipoiñak eta. Hil.. Sin. barríketan, kóntutan..
1. ipuiñ, ipuiña. (a). IPOIÑ, UPIÑ. Cuento. . Gure amandriak ola egualdi txarra zanian da, ein sua ta sutonduan jarri tta ipoiñak, bueno, bueno, bueno..., ipoiñak esan... Hil./ Otsokon da Mandokon ipuiña kontaukotsut .
ipúiñ. (-). (Eibar.) IPOIÑ (SOR.-EIB.), UPIÑ (ARAM.). 1. ipuiñ, ipuiña. (a). IPOIÑ, UPIÑ. Cuento. . Gure amandriak ola egualdi txarra zanian da, ein sua ta sutonduan jarri tta ipoiñak, bueno, bueno, bueno..., ipoiñak esan... Hil./ Otsokon da Mandokon ipuiña kontaukotsut .. 2. ipuiñ, ipuiña. (c). izena. IPOIÑ. Gertakizuna, jolasa, asuntua.. Garizuman erle-batzia, beste batzuk beste ipoiñ batzuk, zapata-zarkia, erle-batzia, da olakoxe ipoiñak (garai hartako jolasak). Hil.. Askotan kontu edo gertaeraren sinonimoa da. Ointxe irurogei urteko ipoiñak orrek. Arek preguntau i otxan aber iñor ill da salbau zeikien... Ori ipoiñoi ala pasau ei zan. Hil. DIRU-IPOI. . ípoiñetan, . (d). adberbioa. (Osintxu.) Kontutan, berriketan.. “Onek ezkaittuk ezautu; geratík”. Gero alaxe ipoiñetan da. Bai ba, Gaittaokuan senide..., familixako. Da ipoiñak eta. Hil.. Sin. barríketan, kóntutan... 3. ipúiñ, ipúiña. (c). izena. Berriketa, hitz-jarioa.   Palabrería.. Ik ipuiña ugari tta formalidade gutxi. ..
ipuinjakintzáille, ipuinjakintzaillía. (d). izena. IPOINJAKINTZAILLE. Autu-batzeilea.   Chismoso.. "Maratillia" esate otxen gaitzizena; atxua ipoinjakitzaillia. Pasatzen zan danai be preguntia, nun izen zan... Hil. .
ípu, ipúa. (d). izena. IPÚAK ÉLDU. Barea.   Bazo.. Bariak eldu joskuk, ipuak eldu joskuk. Don.. Ia galdua. Ipu eta bare, biak esaten ditu Don.k. IP. Ik. baríak éldu.
iñuska egin. (-). Ik. uxarrían.
ira. (-). Ik. ída.
irrintzi eiñ. (c). Relinchar.. Zaldixak irrintzi ein ddau. Don. .