aditza
- gatxeretxi. (-). aditza. (Aramaio.) GATXETSI (EIB.). "Txori-amak bere kumea baztertu.. Afixie ikusten bozu, da umiei ikuketan butsezu, amiek gatxeretxi eitten dau, da martxau eitten dau.. "Rechazar, repudiar, abandonar.. Sin. zapuztu.
- gatxosatu. (-). aditza. (Aramaio.) "Gaizkoatu, gaitz edo zauri bat gaizki osatu.. Osatu barik geratu, gatxosatu esaten da./ Etzauen kurau bai, da gatxosatu jakon da akabo!" (Orm Aram) .
- gátza émon. (b). aditza. Haragia kontserbatzeko, urdaiazpiko edo zezinatarako, adibidez, gatzetan euki.. Txarrixa ilddakuan gatza emoten jakue urdaiazpikuei..
- 4. gauza izan. (b). da aditza. Gai izan. Ser capaz; ser apto para algo.. Sasoi batian Urkiolaraiño oiñez; oiñ enaiz eskillarak igotzeko gauza./ Larogei urte izan arren oinddio gauza da etxeko lanak eitteko./ Esne au ezta erateko gauza. . gauza dana, . (c). adjektiboa. GAUZA EZTANA. Balio duena, balio ez duena, honelakoetan:. Sagar ustel asko dago. Gauza dana batu banasta ontara; gauza eztana laga lurrian./ Zuek kuadrilla aundixa, baiña gauzaeztana geixena...
- 1. gazittu. (c). du aditza. GATZITTU. Gatza eman. Salar.. Ardi okelia gazittuta eitten da zezaiñia.. Sin. gátza émon.
- gaztétu. (a). da-du aditza. Rejuvenecer.. Aspaldixan gaztetu ein za./ Bizarra kendu dabenetik gaztetuta dago. .
- géittu. (a). da-du aditza. Gehitu. Aumentar, añadir.. Asko geittu da lanik eza./ Etxiai tejabana bat geittu dotse. .
- geldi egon. (a). da aditza. Estar quieto. .
- 3. geldittu. (c). aditza. Ernari geratu.. Zer, zuen biai gaztia geldittu zuan azkenian? .. geldíttuta, . (d). Ernari; batik bat ernaltzealdiaren hasieran, edo duda dagoenean.. Geldittuta egon bia dau, ernari dao”. Ernari dago jakitten danian ernai dagola. Bei au, ta; dudan baldin bao “etxakixat geldittuta daon”. Ikusten baldin bada ernai —beiñ bi illabete pasau ezkero igartzen jakok beixai, irura beintzat— “joño, au bai, ernai dago”. Don.. Ik. ernári..
- geldótu. (c). da-du aditza. Geldo bihurtu. Quedarse sin energía, volver(se) incapaz.. Andria il jakonetik ziero geldotuta dago. .
- gerturátu. (c). da-du aditza. Urreratu. Acercar(se).. Etzaittez orreana gerturatu be.. Gutxi erabilia. Urreratu da arrunta. .
- gesáldu. (-). aditza. (Antzuola.) "Desalar una cosa que está salada." (Izag Antz)..