aditza
- 1. tajutu. (c). du aditza. Itxuratu, ondo jarri. Acondicionar, arreglar.. Lokal au, puxkat tajutu ezkero, ederki geratuko da.. Sendatu zentzuan jaso diogu Hilariri: Errejimena ipiñi otxen, baiña errejimena ipiñi tta tajutu zanian e... .
- takártu. (c). da-du aditza. Takar bihurtu. .
- tantíau. (c). du aditza. Tantear.. Etxakixat naiko daben baiña ik tantiaik disimuluakin./ Ori gu tantiatzen dabill. . tantiúan ibilli, . (c). esapidea. Tantiatzen jardun.. Nundik erren itten doten tantiuan dabill. ..
- tardáu. (a). aditza. Tardar. .
- tas-tas emon. (a). dio aditza. (haur hizkera.) Jo, pasada eman. Pegar.. Geldik ezpazare tas-tas emungotsut. .
- tatxáu. (c). du aditza. Tachar.. Bigarren berbarako tatxau zittuan alkatiok, kontzejalok eta iñundienok. .
- 3. tenpláu. (c). da-du aditza. Epeldu. Templar.. Gaur asko tenplau dau egualdixa./ Gatzarixa bota aurretik tenplatzen laga bia jako esniai. .
- 4. tenpláu. (c). aditza. TENPLIA EMON. Forjatu ondoren erreminta edo pieza bati erresistentzia eta gogortasuna eman, uretan poliki-poliki sartuz. Templar.. Gero tenplau. Uretan tamaiñua artu biar. Orrek galtzairuzko iddetaixak peligrosuauak izate zian, denpora askuan eukitzen bozu uretan, bertan geratu, eten itte zian. Inaz./ Taillarretan-da ortxe, tenpliak emon-da, burdiñia suberatzeko-ta, kañoiak-eta peatzeko-ta. Cand.. Sin. arua emon (Eib.)..
- tentáu. (b). du aditza. Zirikatu. Tentar.. Etzaitte umiak tentatzen ibilli.. TENTÁUTA EGON. Ameriketara joateko tentauta nago. .
- 1. tentetu. (b). da aditza. Tente jarri. Erguirse, ponerse derecho.. Zeukan mozkorrakin ezin zan tentetu be eiñ. .
- 2. tentetu. (c). da aditza. Adoretu, animatu.. Baju ibili naiz aspaldixan baiña ointxe tentetu biar dot, bai. .
- tíjeran ipini. (c). aditza. Goian aipatutako eran ipini.. Zuk aura ein biozu ebai, da tijeran ifini biozu ola, tijeran; eurixa artu ta sikatzia komeni jako; zerrautsa garbittu ein biejako dana. Sebas. .
- tintáu. (a). aditza. Tintar, teñir.. Esku guztiak tintauta ekarrittu eskolatik.. Bergaran oihala tintatu ohi da: Tintautako arixak ekartzen zian, baiña bestela, gero ankiña eitteko, azula eitteko, orrek danak arixa tintau barik, eta gero tintau. Josu. .
- 6. tira eiñ. (b). dio aditza. Tirar, estirar.. Atiai tira eiñ zabaldu nai bozu.. Ik. tirátu. tíraka, . (a). adberbioa. Tira egiten.. Praketatik tiraka daukat denpora guztia ume petral au./ Zetan zebitzen goizian kable orri tiraka?/ Etzaittut txori txikixei tiraka ikusi nai.. NONDIK edo ZERI tiraka...
- tíran egon. (b). aditza. Estar tenso, en tensión, un objeto, una cuerda generalmente.. Ekilibristia ibili deiñ sokiak tiran egon bia dau. . tiran lana eiñ, . (d). esapidea. Trabajar a tracción un madero (etxegintza).. . Ik. zutittara lana eiñ..
- 3. tirátu, tirétu. (b). du aditza. Tximiniak kea kanpora atera. Tirar una chimenea.. Ze moduz tiratzen dau zuen tximinixiak?.
- 2. tirátu. (b). aditza. TIRETU. Motor bat indartsu ibili. . Ostera tiretu, lauen zerbaitt baiñe aldatz goran bapez, astuaz be hareaz baiño aguruau. (AA ArrasEus, 208. o.) .
- 5. tirátu, tirétu. (d). aditza. Errementaritzan, tresna bati ahoa atera.. Galtzairuzko llanta bat pegatze akon aixkoriai, tta a gero a tiratu mallukiakin jota, ta gero tenplau. Inaz. .
