Skip to main content

aditza

  • 2. sorginddu. (c). da-du aditza. Sorginkeria baten menpe jarri edo egon. Hechizar. Eztakitt kotxe au sorgindduta dagon ala zer, baiña berak nai dabenian bakarrik arrankatzen dau. .
  • 1. sórtu. (b). da-du aditza. Nacer, surgir, crear.. Oinddio ezta olako gizonik sortu./ Eztakigu zetatik sortu jakon gaitz ori./ Peñafloridak sortu zeban Bergako Seminaixua. .
  • 2. sortu. (c). da aditza. Sorgortu.   Volverse torpe, perder la agilidad.. Aspaldixan jan da lo eitten dot bakarrik eta ziero sortuta nago.. Ant. lijértu. Ik. sortásun, sor.
  • soségau. (b). da-du aditza. SOSÍAU. Sosegar(se), calmar(se).. Oinddio gaztiak die, baiña gure edadera orduko sosegauko die./ Semeik gaztena sosegau ezindda naikua lan ei dauke. .
  • sospétxau. (a). du aditza. Sospechar. .
  • 1. su eiñ. (b). du aditza. Prender.. Bustittako egurrak nekez eitten dau su. .
  • 2. su eiñ. (c). aditza. Disparar.. Fusillakin su ein zeban illunetan. .
  • sua eiñ. (a). du aditza. SU EIÑ. Hacer un fuego.. Lenengo armozau ta gero sua egin. . SUA PIZTU, SUA EMENDAU, SU edo SUA ARTU, SU edo SUA EMON, eta abar..
  • 1. suberátu. (d). du aditza. Errementaritzan, lehenagotik ere forjatua dagoen altzairu zatia edo altzairuzko tresna sutegian berotu berriro forjatzeko.   Destemplar.. Suberatu dok ba materiala gogorra baldin bada berotu tenplia kentzeko, suberatu. Jen. . suberatua artu, . (-). esapidea. (Eibar.) "Lotsaren eraginez gorri-gorri jarri.. Guzurra atara detsanian, suberatu ederra artu dau...
  • 2. suberatu. (-). aditza. (Eibar.) Recocer oro en el trefilado (damasquinado)..
  • suelua bota. (c). aditza. Zurezko zorua ipini.. Suelua botatzen diardue gure kuartuan.. Ik. zoru.
  • suertáu. (b). da aditza. Tocar en suerte, suceder, coincidir.. Oso bei ona suertau jakun./ Ala suertau zan, da eztauka bueltaik./ Alkarrekin suertau giñan soldauxkan.. Suertea edo halabeharrarekin zerikusia duten testuinguruetan, ez bestela. .
  • suertía jo. (d). du aditza. Echar a suertes.. Ortaikua il bia zanian, jo suertia; suertian ertetze ebanak, bueno, zuk auraxe il biozu, auraxe il biar. Hil. .
  • sufátau. (b). du aditza. Sulfatar.. Tomatiak sufatau biarrian dare. .
  • 1. sufridu. (a). du aditza. Sufrir..
  • suizidau. (a). aditza. Suizidarse.. Ik. bere burúa bóta.
  • sukátutu. (d). aditza. (Oñati.) "Aficionarse como el gato a estar junto al fuego." (Izag Oñ).. Sin. katutu..
  • sumínddu. (d). aditza. Enfriarse, entumecerse, las manos o los pies.. Ik. ozminddu.
  • 1. suskittu. (d). da aditza. Matazako haria eten.. Suskittu apurtu itten danian-da esaten da, baiña, guk endreau, “dana endreau ostau obilluau. Don.. Ez diot besteri entzun. .
  • 2. suskittu. (d). du aditza. Harriak baratza hondatu.   Estropear el pedrisco las hortalizas..
  • 3. suskittu. (-). aditza. Sumindu eskuak edo oinak (?)   Entumecerse de frio las manos y los pies (?). .
  • susmau. (d). aditza. Susmatu..
  • 2. sustarra artu. (b). aditza. Landarea errotu.. Zuk sartutako tomate landarak ondo artu dabe sustarra. . Sin. lurra artu, jarri.
  • sustáu. (a). da-du aditza. Asustar(se).. Umia sustau eindda txakurrakin./ Kazarixak etorri baiño len sustau ein dittut txorixak.. Sin. billúrtu.
  • 1. sutu. (c). du aditza. Su eman.. Atzo atsaldian sutu giñuan txendorra. .