aditza
- 2. sendátu, sendotu. (d). da-du aditza. Sega guztiz kamustu. Pikadura sendatu; loditu, alegia. Desafilar(se) la guadaña hasta tal punto que ya no se recupera afilando con la piedra.. Segia sendatu in dda”. Amostu be esaten dok, baiña arrittu eitten dok. Bi zer dare or. Sendatzen danian arrittuta be etxok balio, pikau ein biok orduan; eta bestela, berriz, amostu eitten dok, pikaduria ondo; baiña arrittu ein biok orduan, arrixakin pasau, gozatu. Don.. Beraz, amostu baino gehiago da sendatu.. Ik. amóstu.
- seneratu. (-). aditza. (Eibar.) "Volver a sus cabales." (SM). .
- 1. sentídu. (a). da-du aditza. Sentir(se).. Nun sentitzen dozu miñ?/ Sentitzen dot, baiña alde ein biarra daukat./ Bakarrik sentitzen da. .
- 2. sentídu. (b). du aditza. Zerbait entzun. Apreciar un sonido.. Gabian eztot zure kotxia sentidu. .
- 1. serbidu. (a). du aditza. Servir.. Zetarako serbitzen dau traste orrek?/ Serbiduidazu beste platerkara bat. . . sérbitzera joan, . (-). Zerbitzera joan.. Orduan etxian etzan bizibideik eta serbitzera joaten zien neskak. .. . sérbitzen egon, . (c). Mirabe lanean jardun. . Gaztetan zerbitzen egon nitzan Monzonen etxian...
- siñátu. (d). da aditza. Aitaren egin. Santiguarse.. Aittiaren ein ddot ero siñatu ein naiz. Don.. Gutxi erabilia.. Sin. aittiaren egin.
- sinístu. (a). du aditza. Creer.. sinisten be. (b). esapidea. SINISTIA BE. Harridurazko esapidea, "sinesgaitza da hau" esan nahi duena.. Maiatza eta edurra mara-mara. Sinisten be... ..
- sinplétu. (b). da-du aditza. XINPLETU (IRAINGARRIAGOA). Sinple bihurtu.. Maria aspaldixan ziero sinpletuta dago. .
- sistu. (d). da aditza. Sitsak jan. Arropaz, batik bat, baina zuraz ere entzun daiteke. Apolillarse.. Erropak sistu eztaittien sits-bolak jartzen jakue.. Sin. sitsak jan. Ik. zerénak jan, zeréndu.
- 2. sitsak jan. (b). aditza. Carcomer la madera.. Abiak sitsak janda dare. . Sin. zeréndu, zerénak jan.
- sobráu. (a). da aditza. Sobrar. .
- 1. soilddu. (d). du aditza. Botatako zuhaitz bati adarrak ondotik jo. Baita zutik dagoenari adar guztiak kendu altura bateraino, txopoari edo pinuari egin ohi zaion legez.. Piñuak bota, soilddu eta gero kortiau eitten die./ Piñu luzia balitz soilddu. Soilddu dok beetik gorakuai alboko adarrak kentzia. Txopua soilddu, arbola luze bati alboko adarrak kentzia, soilddu. Eta arbola motza baldin bada, buruan, iñausi, adar batzuk kentzia. Don.. Ik. triskau, iñáusi, apainddu.
- sóiñua jo. (b). aditza. Akordeoia edo filarmonika jo. . Uberan ezin zala agarrauan eiñ eta Lezanera etorri; zuen tio Tomasek soiñua jo, ta dantzan jota fuego..
- soltáu. (a). da-du aditza. Soltar(se).. Atzo detenidu zabena soltau dabe./ Orrek eztau pezetaik soltatzen./ Ganaua soltau zanian ipursaltoka asi zan. . Ik. librau, jaraiñ, eskátu. . gérrikua soltau, zintturóia soltau. (d). esapidea. (eufemismoa.) GÉRRIKUA. Kaka egin.. Etxoingo dau puxkat berorrek, gerrikua soltatzera joan biarra daukat eta. . Baina guretzat txikitan aittajunak zintturoia soltatzia beste gauza bat zen: praketatik zinturoia kentzea, gogait eragiten genionean, siesta denporan ohean saltoka-eta, zinturoiaz guri emateko...
- somáu. (c). du aditza. Somatu. Sentir, barruntar, intuir.. be asko zuan, baiña oiñ eztittut somatzen. Don. .
