aditza
- txórtan eiñ. (b). du aditza. Larrutan egin. Hacer el amor, follar.. Gaur enajoiak etxera txortan ein barik. . Azen.: txortán ere bai.. Sin. txortía jo, narrútan eiñ, narrúa jo, jo.
- txortía emon. (d). dio aditza. (lagunartekoa.) Emakumeak gizonari larrutan "utzi" edo. Harkoia oso.. Kriston morreua bai, baina itxuria etxotsan txortia emon./ Ik segi or; orrek txortia emuten bosk ez aiz makala.. Ik. txortía jo.
- txortía jo. (b). du-dio aditza. Larrua jo.. Behiñ an dagon ari jo najotsan txortia.. Basto samar jotzen du askoren belarrira.. Sin. narrútan eiñ, txórtan eiñ, narrúa jo, jo.
- txotxolótu. (b). da aditza. Txotxolo bihurtu. .
- txukúndu. (b). da-du aditza. Garbitu, ondo jarri. Asear(se), arreglar.. Azkenian txukundu dabe Poligono aldia./ Txukundu zaitte puxkat kalera urten aurretik. .
- txuléau. (a). da-du aditza. TXULÍAU. Harrokerian ibili. Chulearse, exhibirse.. Patinete barrixakin kalian txuleatzia gustatze jako. . TXULIAU ere bai adinekoek..
- txutxúrrutxu eiñ. (c). du aditza. Gurdiak atzean pisu gehiegi daramalako burpartika goratu eta atzeak behea jo. Vencer el carro para atrás.. Burdi-garuak partikatik urten da txutxurrutxu ein zoskun.. Ik. txutxúrrutxuka.
- 1. ubeldu. (d). aditza. Amoratarse.. Betondua ubelduta zeukan./ Laster ubelduko jatzu ipurdiko golpia.. Beltzittu da erabiliagoa. .
- úju eiñ. (d). du aditza. Oihu egin.. Gabaz uju eitten daben orri esaten jotsau gau-txorixa. Don. . Gau-txorien oihuez entzun dugu bakarrik..
- 3. ukatu. (d). da-du aditza. Nekearen nekez etsi. Rendir(se) de cansancio.. Basarrixan eoten zan orduan lana; ura danian urriñ, da ganau-zaintzia, ittulia, gaztaiña zuritzen berriz, e, ukatzeko laiñ. Aniz./ Zalgia parrau eitten da, katiau eitten da dana. Garixa lotu eitten dau, garixa ukatu eitten dau atzenian. Don.. UKATUTA, batik bat. Ukatuta geldittu nitzan lastofarduak jasotzen./ Gure Jose Ramon ukatuta etorri da basotik.. Sin. ukat egiñ. Ik. mangáuta, pót eiñ, étenda.
- umeastúndu. (d). da aditza. Haurdunaldia oso aurrera euki. Tener la preñez muy adelantada, el vientre muy hinchado.. Apala” umeastunduta dago ta ezingo dou uztartu.. Behiez entzun dugu bakarrik. . Ik. astúndu.
- uméldu. (b). da-du aditza. Umel bihurtu.. Etxe aretan izarak pe umelduta egoten die, ain dda paraje zokua eze./ Umeldu ero lizundu (belarra). Umeldu ezkero ba urrengo lizuna. Umelak lizuna dakar ondorik. “Bedar umela ekarri dou. Au lizundukok”. Don. .
- umeskétu. (c). da aditza. Susara jarri behia. Encelarse el ganado vacuno.. Urrengo umesketzen danian txarolesa bota bia jako.. Sin. uméske jarri.
- umetokixa bota. (-). aditza. "Salirse el útero tras el parto, generalmente en las vacas." (SB Eibetno). .
- umia izan. (a). aditza. UMIA EUKI. Erditu, familia izan.. Maikak umia izan —(edo euki)— dau joan dan astian.. Sin. euki.. Sin. famílixia izan.