Azkeneko ekarpenak

Honako hauek dituzu bisitariek erantsitako berba berriak, onespen zerrendan daudenak.

argitxákur, argitxákurrak. (d). izena. Fuego fatuo. . Sin. sutxákur.
argízai. (-). 1. argízai, argízaixa. (a). izena. Argizaria.   Cera.. Argizaizko figurak saltzen zeuan mutil bat... 2. argízai, argízaixa. (b). izena. Kolore marroixka duen kandela mehe eta malgua, kiribilduta saltzen dena.   Candelilla, vela delgada, flexible de color marrón claro.. Aitta zanan beratziurrena da ta argizaixa piztu.. Sin. txirritola. Ik. kándela..
1. argízai, argízaixa. (a). izena. Argizaria.   Cera.. Argizaizko figurak saltzen zeuan mutil bat..
2. argízai, argízaixa. (b). izena. Kolore marroixka duen kandela mehe eta malgua, kiribilduta saltzen dena.   Candelilla, vela delgada, flexible de color marrón claro.. Aitta zanan beratziurrena da ta argizaixa piztu.. Sin. txirritola. Ik. kándela.
argízai-négar, argízai-negárra. (c). izena. Argizaria urtzerakoan sortzen den tanta.   Gota(s) de cera derretida.. Lur guztia argizai-negarrez beteta dago.. Sin. kandéla-négar, argízai-tánta. Ik. ur-négar.
argizaiobi, argizaiobixa. (-). izena. (Antzuola.) "Olata mota bat, bi edo hiru olataren tamainokoa." (Lar Antz).. Sin. olata.
argízaiol, argízaiola. (c). izena. Argizaria kiribiltzen den ohola.   Tabla en la que se enrosca la candelilla en la iglesia.. Estimaziño aundixa dauke argizaiolak..
argízai-tánta, argízai-tántia. (b). izena. Gota de cera derretida.. Sin. kandéla-négar, argízai-négar.
ári. (-). 1. ari, aríxa. (a). izena. Hilo. . . arízko, arizkúa. (c). izenlaguna. Liho-hari finezkoa.. Dana arizkua, batzuk fiñauak, beste batzuk bastotxuauak. Hil./ Arizko kamixa ta izara edarrak ekarri nittuan arriuan. JJp. . Ik. eunézko.. . aríxa eiñ, . (b). du aditza. Hilar.. Lihoz edo artilez egin izan da gure baserrietan. ... 2. ari, aríxa. (b). izena. Rosca.. Tornillo onek arixa ziero gastauta dauke./ Tornilluei arixa etaratzeko makinia dauke.. Sin. roska. . aríxan égon, . (c). Torniloa edo tuerka hariari behar den bezala helduta egon.   Estar en rosca.. Nekez lotzen da tuerka au ta eztakitt arixan dagon. .. . arixa ixo, . (c). aditza. (Eibar.) Haria eho.   "Dañar la rosca.. Torlojo oni arixa ixo jako larregi estutziakiñ... . aríxa émon, . (c). ARIXA ETARA. Tornilo eta tuerkei haria atera.   Roscar tuercas y tornillos.. Gure taillerrian tornilloik eztou eitten, beste leku batzutan einddakuei arixa emon bakarrik... . arixa artu, . (c). Agarrar la rosca.   Torlojua harian egoki sartu. .. . aríttik pasáu, Arixan korridu. (b). Haria korritu.   Correrse la rosca, pasarse de rosca.. Tornillo au arittik pasauta dago eta eztago lotzeko modurik.. Pertsona bat arittik pasauta dagoela esan ohi da apur bat burutik eginda dagoenean. Gizon jatorra da baina arittik pasau samartuta dago. .. . ari-arixan, . (-). esapidea. (Eibar.) ARI-ARIRA. "Zerbait egiteko zorian.   A punto de, al filo de, justamente.. Ari arira egon, ill edo bizi.... 3. ari, aríxa. (b). izena. Egurraren zuntza.   Fibra.. Egurra lelengo-lelengotikan ezautu ein biar da, arixa daukan ala eztaukan. Egurra lantzeko lelengo-lelengo au arixa onela biar dau. Eta egurra, ze lan in biozun, lelengo-lelengo arixa nola dakan. Juantxo. Erramintak len zian aixkorak pe bai, atxurrak pe bai, egurrakin eindakuak, baiña egurra kalidadezkua billau biar izaten zeben, arixa zeukana. Juantxo.. Haririk gabeko egurrak ez du gorputzik, eta, beraz, haridunak baino erresistentzia gutxiago dauka, batez ere lana luzetara egin behar badu. Erramintak len zian aixkorak pe bai, atxurrak pe bai, egurrakin eindakuak, baiña egurra kalidadezkua billau biar izaten zeben, arixa zeukana. . . arira ebagi, . (b). aditza. Hariaren norabidea jarraituta ebaki.... 4. ari, aríxa. (c). izena. Hilo de conversación.. Arira etorri jatan, da esan ein notsan./ Luak artu nau eta pelikulian arixa galdu dot.. . aríxa émon, . (c). esapidea. Hizketarako bidea eman; baita, amodiorako bidea edo esperantzak eman. "Estas situaciones se daban por culpa de la chica que hablaba o se callaba según le convenía o le apetecía en el momento: . Emakumiak danei arixa emon biar da..." (Aran Gatz). ... 5. ari, . (-). . Ik. átai..
1. ari, aríxa. (a). izena. Hilo. . arízko, arizkúa. (c). izenlaguna. Liho-hari finezkoa.. Dana arizkua, batzuk fiñauak, beste batzuk bastotxuauak. Hil./ Arizko kamixa ta izara edarrak ekarri nittuan arriuan. JJp. . Ik. eunézko.. aríxa eiñ, . (b). du aditza. Hilar.. Lihoz edo artilez egin izan da gure baserrietan. ..
aríxa eiñ. (b). du aditza. Hilar.. Lihoz edo artilez egin izan da gure baserrietan. .
2. ari, aríxa. (b). izena. Rosca.. Tornillo onek arixa ziero gastauta dauke./ Tornilluei arixa etaratzeko makinia dauke.. Sin. roska. aríttik pasáu, Arixan korridu. (b). Haria korritu.   Correrse la rosca, pasarse de rosca.. Tornillo au arittik pasauta dago eta eztago lotzeko modurik.. Pertsona bat arittik pasauta dagoela esan ohi da apur bat burutik eginda dagoenean. Gizon jatorra da baina arittik pasau samartuta dago. .. ari-arixan, . (-). esapidea. (Eibar.) ARI-ARIRA. "Zerbait egiteko zorian.   A punto de, al filo de, justamente.. Ari arira egon, ill edo bizi...
ari-arixan. (-). esapidea. (Eibar.) ARI-ARIRA. "Zerbait egiteko zorian.   A punto de, al filo de, justamente.. Ari arira egon, ill edo bizi..
arínddu. (-). 1. arinddu, . (b). da-du aditza. BURUARÍNDDU. Pisua galdu.   Aligerar(se).. Poltsikuak majo arindduta etorri giñan bakaziñotatik.. Ant. astúndu.. 2. arinddu, . (c). da aditza. Burua arindu.   Perder, más o menos, las facultades mentales.. Gure amandriak, arintzen asi zanian, majo jote zeban panderua lapiko tapiakin./ Osasun ona bai, baiña puxkat arindduta egon bia dau./ Bein buruarinddu ezkero, erozer gauza.. . arindduta, . (c). adberbioa. BURUARÍNDDUTA. Fuera de su sano juicio. . Aittajuna aspalditxuan buru-arindduta ei dauke. ...
arránbittarte, arránbittartia. (d). izena. Tamaina erdiko arrana. . Ik. árran.
2. arrápataka, arrápatakia. (b). izena. ARRÁPAZTAKA. Prisa, apresuramiento.. Bakaziño bezperan aura zan prixia, arrapatakia ta zarraparria..
1. arrápau. (a). du aditza. Lapurtu.   Robar.. Lapurrak beixa arrapau doskue..
2. arrápau. (a). du aditza. Zerbait ehizatu edo arrantzatu.   Pescar o cazar.. Erbi bat eta bi oillagor arrapau nittuan. . Erdararen eraginez «amorraiña artu dot» eta horrelakoak gero eta gehiago entzun daitezke..
3. arrápau. (a). du aditza. Coger, atrapar, alcanzar, echar mano a uno que huye.. Arrapatzen bazaittut ikusikozu./ Autuak arrapauta grabe dago.. arrapatzen, . (-). (Eibar.) Haur jolasa. "A pillar." (SB Eibetno). .. arrapar y pasar, . (c). esapidea. Norbait harrapatu eta pasatu (karrera batean, adibidez) egiten denean esan ohi den esapidea.. Ormaiztegiko txakurrana egin jotsak: arrapar y pasar. . Esaldia osorik entzun izan da. Ez dakit nondik norakoa izango den Ormaiztegiko txakur hori. .. arrapaik ori!, . (c). esapidea. Zerbaitetan gora egin duenagatik esan ohi da. . Iru makina zarrekin asi zuan atai baten eta oiñ ikusi zelako fabrika alia daukan. Arrapaik ori! ..
arrapaik ori!. (c). esapidea. Zerbaitetan gora egin duenagatik esan ohi da. . Iru makina zarrekin asi zuan atai baten eta oiñ ikusi zelako fabrika alia daukan. Arrapaik ori! .
arrapar y pasar. (c). esapidea. Norbait harrapatu eta pasatu (karrera batean, adibidez) egiten denean esan ohi den esapidea.. Ormaiztegiko txakurrana egin jotsak: arrapar y pasar. . Esaldia osorik entzun izan da. Ez dakit nondik norakoa izango den Ormaiztegiko txakur hori. .
4. arrápau. (a). du aditza. Gaixotasuna bereganatu.. Katarro demasa arrapau najuan./ Gaitz txarren bat arrapau juan Afrikan egon zanian, itxuria..
arrára. (-). 1. arrára, arraría. (c). izena. Euri zaparrada labur eta gozoa.   Chaparrón corto y suave. . Arraratxo bat ederki letorkixue landarei.. Euri-arrara ere bai.. Sin. arrastara.. 2. arrára, arraría. (c). izena. Zirrara.   Estremecimiento.. Gorputza ikustiak demaseko arraria ein zostan.. Ik. zarrára.. 3. arrara, arrarie. (-). izena. (Aramaio.) Gizonezkoen isurtzea.   Corrida, eyaculación. ..
1. arrára, arraría. (c). izena. Euri zaparrada labur eta gozoa.   Chaparrón corto y suave. . Arraratxo bat ederki letorkixue landarei.. Euri-arrara ere bai.. Sin. arrastara.