Azkeneko ekarpenak

Honako hauek dituzu bisitariek erantsitako berba berriak, onespen zerrendan daudenak.

déspota, déspotia. (c). adjektiboa. Déspota. .
1. da!. (c). interjekzioa. Zerbait bat-batean gertatzen duela adierazten duen hitza.. Don Manuel. Dotriñia preguntau saltanduan. Ez ekin saillian, e. Da! oiñ lelengua, oiñ erdikua, oiñ atzenekua. Hil.. Ik. dí-dá!.
2. baju, bajúa. (c). adjektiboa. Zurbila. Aurpegiko kolore txarra duenari kolore bajua daukala esan ohi zaio.   Dícese del color enfermizo.. Eztakitt arek beste zeoze eztaben izango, oso kolore bajua dauka.. Ik. kolóriak bajáuta.
arrápau. (-). 1. arrápau, . (a). du aditza. Lapurtu.   Robar.. Lapurrak beixa arrapau doskue... 2. arrápau, . (a). du aditza. Zerbait ehizatu edo arrantzatu.   Pescar o cazar.. Erbi bat eta bi oillagor arrapau nittuan. . Erdararen eraginez «amorraiña artu dot» eta horrelakoak gero eta gehiago entzun daitezke... 3. arrápau, . (a). du aditza. Coger, atrapar, alcanzar, echar mano a uno que huye.. Arrapatzen bazaittut ikusikozu./ Autuak arrapauta grabe dago.. . arrapatzen, . (-). (Eibar.) Haur jolasa. "A pillar." (SB Eibetno). .. . arrapar y pasar, . (c). esapidea. Norbait harrapatu eta pasatu (karrera batean, adibidez) egiten denean esan ohi den esapidea.. Ormaiztegiko txakurrana egin jotsak: arrapar y pasar. . Esaldia osorik entzun izan da. Ez dakit nondik norakoa izango den Ormaiztegiko txakur hori. .. . arrapaik ori!, . (c). esapidea. Zerbaitetan gora egin duenagatik esan ohi da. . Iru makina zarrekin asi zuan atai baten eta oiñ ikusi zelako fabrika alia daukan. Arrapaik ori! ... 4. arrápau, . (a). du aditza. Gaixotasuna bereganatu.. Katarro demasa arrapau najuan./ Gaitz txarren bat arrapau juan Afrikan egon zanian, itxuria...
aasa. (-). izena. (Eibar.) "Zestogiñak otzarak eta antzerakuak egitteko darabillen erreminttia, helduleku bikua.. Zestogiñak eta zumitzak refinatzeko erabiltzen dabe, zepillua moduan. Oiñ piñuak zuritzeko be bai". (SB Eibetno)..
adardun kakalardo. (-). Lucanus cervus. Ciervo volante. (SB Eibetno). .
aldéndu. (d). da aditza. Alde egin.. Guk betik marka txikixa euki dou, ezkerreko belarrixan akastxo bat kenduta aurrekaldetik, kaska txiki bat kenduta. Aldentzen bada, errebaiñu batetik beste errebañu batera joaten bada, olako markakua falta juau ero. Enr. . Gutxi erabilia..
2. agíri, agiríxa. (a). izena. Documento, justificante, recibo.. Kontribuziñoak pagau nittuan baiña agiririk etzosten emun..
2. biar izan. (a). aditza. NORK. Aditzaren atzetik jarririk, beharra edo gero gertatzeko ekintza.. Noiz ekarri biozu gasoleua?/ Aurten Galiziara joan biot.. Aditzaren ondoren doanean, laguntzaile NORKduna eskatzen du: Gero zinera joan biot. Dena dela, aspalditxoan behintzat, joan bia naiz ere asko esaten da.. oixe bakarrik biou, . (-). esapidea. OIXE BAKARRIK BIAJUAU, BIAJONAU. Sólo faltaba éso... biá dan modúko, biá dan modukúa. (b). Behar den bezalakoa. Ona, kalitate onekoa. Telebisiñua erostekotan bia dan modukua erosi. .. biá dan modúan, . (b). esapidea. Gabonetan eztago erregaloik.. Bia dan moduan ezpadabill Gabonetan eztago erregaloik...
1. báso, básua. (a). izena. Vaso.. basoerdi bat jo, . (-). esapidea. BAXOERDI BAT JO, BASOERDIKARA BAT JO . Ardo-trago bat hartu.. Joko juau baxoerdi bat Zapatarikuan? ...
begittazíño, begittaziñúa. (d). izena. BEGITTANZIÑO, BEGITENTZIÑO (LEIN.). Alucinación, ilusión, visión engañosa.. Eztakitt ze begittaziño euki neban. Ain edarra pentsau jatan orduan, da oiñ berriz.... Ik. begittándu, burutazíño.
1. arasa, arasía. (d). izena. Anaquel, mueble de uno o de varios estantes para dejar cosas. También agujero o rebaje en la pared con el mismo objeto.. Eta ori eindda ba plazara... ta ia pentsatzen asi giñanian neskak ete giñan ero, ola zeoze, ba an arasan jarritta iñok etaratzeko zaiñ. Asko aurreskuak eta, porsiakaso be presente. Sot. Berg. Eus.)./ Arasan dao, goenenguan, platera. Don. Altzari osoari zein apal bakoitzari: arasa. Lenengo arasia, bigarrena... Don.. Behean armarioa eta gainean arasak zituen lehenagoko sukalde altzariari: arasa-armaixo.. Ik. sukalde-armaixo, bálda, apála.
eregándu. (-). Apropiarse ellos.. Ik. beregándu.
époka, épokia. (b). izena. Oiñ eztok perretxiku epokia.. Sasoi da esanagoa. .
erbittalári, erbittalaríxa. (d). izena. Erbi ehiztaria.   Cazador de liebres.. Antxiñan eibartar erbittalarixak ibiltze zien emendik ziar. .
erbi-txákur, erbi-txakúrra. (c). izena. Lebrel.. Aterako erbi-txakurra baiño arratoi-txakurra obe. .
erdéldun, erdélduna. (a). izena. Gazteleraz dakiena baina euskaraz ez.   El/la que habla castellano pero no vasco.. Azen.: érdeldun ere bai. Sin. kastíllano.
erdéldundu. (b). da-du aditza. Erdaldun bihurtu.. Azen.: érdeldundu eta erdeldúndu ere bai. .
erdelgaizto, erdelgaiztúa. (d). izena. Gaizki berba egindako gaztelera.. Arek etxuan sekula ikasi, erdelgaiztua eitten juan.. Ik. euskalgáizto.
erderakára, erderakaría. (b). izena. Erderakada. Euskara usaineko erdara txarrean eginiko hitza edo esaldia.  . Euskeraz eitteko baiño inportantiaua dok eta kriston erderakarak botatze jittuk. . Baita alderantzizkoa ere, erdara usaineko euskara txarrean egindakoa, alegia. Ikastolako umiak erderakara galantak botatzeittue. "Euskerakara" esaten da euskaraz gaizki dakien batek euskeraz nola edo halako esaldiak egiten dituenean, hitz potoloak erabiltzen dituenean, eta horrelakoetan. Kulturako kontzejalak beti erderaz eitte jok baiña euskeraz asten danian sekulako euskerakarak botatze jittuk. ERDERAKARAK edo EUSKERAKARAK BOTA, gehienetan..
erderazko dantzak. (-). Inoiz entzun izan da "Espainiako dantzak" esanahiaz.. Ik. éuskerazko praka.
érdi. (-). 1. erdi, erdíxa. (a). izena. La mitad.. Erdixa zuretako ta beste erdixa neretako. . . erdixa kanpora eta beste erdixa barrura, . (-). esapidea. "Zerbait lurrera jausiz gero esaten da.. Erdixa kanpora eta beste erdixa barrura jun don!" (Lar Antz)... . erdíra jo, . (c). esapidea. Batenaz beste egin.   Promediar.. Urtian, erdira jota, irurogei bat anega gari artuko giñuzen. . Ik. góittik jo, beetik jo.. . erdíra, . (c). adberbioa. Irabaziak erdibana. Hau gertatzen da batez ere bat lurjabea denean eta besteak egiten duenean lan.. Basuan eitten da oin be. Basuan piñui sartziak eta gauzak erdira ipintzeittuk oin be. Zerak, Esperantzak, bajittuk erdira ipinittakuak. Don.. Horrela hartutako sailari ERDIRÁKO, erdirakúa, deitu ohi zaio. .. . érdi-erdíxan, . (a). aditza. En la mitad mitad.. Erdi-erdixan azertau dozu. .. . érdi tta érdi, . (c). esapidea. Erdi eta erdi.   Mitad y mitad. Aurten aprobauak eta suspensuak erdi tta erdi izen die. .. . erdi lo, . (a). adberbioa. Medio dormido.. Erdi lo dago eta laga bakian. ... 2. erdi, erdíxa. (a). izena. El centro.. Erdi-erdixan jo neban. .. 3. erdi, . (-). aditza. Medio, mitad. Se usa en función de afijo.. Etxat bape txokatzen erdi-fraillia da ta./ Beti izan da erdi-zorua./ Ni erdi-tontua, baiña i tonto osua./ Bere anai-erdixakin asarre dago.. Ik. anaiérdi, gabérdi..
1. erdi, erdíxa. (a). izena. La mitad.. Erdixa zuretako ta beste erdixa neretako. . erdixa kanpora eta beste erdixa barrura, . (-). esapidea. "Zerbait lurrera jausiz gero esaten da.. Erdixa kanpora eta beste erdixa barrura jun don!" (Lar Antz)... erdíra jo, . (c). esapidea. Batenaz beste egin.   Promediar.. Urtian, erdira jota, irurogei bat anega gari artuko giñuzen. . Ik. góittik jo, beetik jo.. erdíra, . (c). adberbioa. Irabaziak erdibana. Hau gertatzen da batez ere bat lurjabea denean eta besteak egiten duenean lan.. Basuan eitten da oin be. Basuan piñui sartziak eta gauzak erdira ipintzeittuk oin be. Zerak, Esperantzak, bajittuk erdira ipinittakuak. Don.. Horrela hartutako sailari ERDIRÁKO, erdirakúa, deitu ohi zaio. .. érdi-erdíxan, . (a). aditza. En la mitad mitad.. Erdi-erdixan azertau dozu. .. érdi tta érdi, . (c). esapidea. Erdi eta erdi.   Mitad y mitad. Aurten aprobauak eta suspensuak erdi tta erdi izen die. .. erdi lo, . (a). adberbioa. Medio dormido.. Erdi lo dago eta laga bakian. ..
erdi lo. (a). adberbioa. Medio dormido.. Erdi lo dago eta laga bakian. .