Azkeneko ekarpenak

Honako hauek dituzu bisitariek erantsitako berba berriak, onespen zerrendan daudenak.

billósik. (c). adberbioa. BILLÓTXIK, BILLOTZIK, PILLOSIK (LEIN.). Biluzik.   Desnudo, en cueros.. Billotxik ibiltze ei da etxian. . Ubera eta Angiozar aldean batik bat.. Sin. narrútsik, narrugorríxan.
bigunkerixa, bigunkerixia. (b). izena. Blandura excesiva.. Ezta ona umiekin bigunkerixetan ibiltzia. .
billa. (a). posposizioa. En busca (de), a la busca (de).. Perretxiku billa nabill./ Zure billa nator. . billa joan, . (b). aditza. BILLA ETORRI, JARDUN, IBILLI, BILLAKA. BILLA JOAN, ETORRI, JARDUN, IBILLI. BÍLLAKA. (b). Buscando . Atsalde guztia billaka ta billaka jardun giñuan, baiña alperrik.. Ik. billáu..
billa joan. (b). aditza. BILLA ETORRI, JARDUN, IBILLI, BILLAKA. BILLA JOAN, ETORRI, JARDUN, IBILLI. BÍLLAKA. (b). Buscando . Atsalde guztia billaka ta billaka jardun giñuan, baiña alperrik.. Ik. billáu.
billáu. (a). du aditza. Bilatu.   Buscar?, encontrar.. Antiajuak bilau ezindda nabill./ Perretxiku pillia billau neban. . Erdaraz "buscar" eta "encontrar" bereizten badira ere, Bergaran, gaur behintzat, "buscar" billa ibilli esan ohi da, batik bat, eta "encontrar" billau edo topau. Lengunian treberian billa nebillela e billau najuan morokill-galdaría, burdiñazko galdaria. Don./ Mandazaiñen batzui urria galdu, eta gero ulixa basarrikuak billau zebela, eta orduan gogortu ziela basarri ortakuak. Klem.. Ik. topáu.
billoba, billobia. (-). "Nieto." (Lar Antz) .
arriua bota. (b). aditza. ARRIUA ZABALDU. Emaztegaiak zekarren arreoa erakutsi; jostunaren egitekoa zen.   Mostrar el ajuar de la novia.. Arriuoi makiña bat bider ikusitta gare: onbeste izarak, ta ezkontzen zanak arriua eruen ta arriua botatzen. Ta zertzuk onenbeste, bat eta bi tta izarak onenbeste, ta kamixak ainbeste ta bestia ta... beste bat soñian eukiko dau... ikusi ein bijako daukan edo ez! Burdixakin; gorua makillan ipinitta, kerrua batuta goruen, goenkaldien, partikako zerien, aura gorua, goruetako ardatza, ta zeakiñ, erropero ta guzti an sartuta. Ori arriuoi ala juten zan. Burdixa berriz irrintz zaratiakin, soiñua juaz, jaboia ero, intxaurra ero, zeoze irrintzia ataratzekua ero; “rinn” soiñua or atai guenian; irixan aurrien beste bat, eta atzien goruekin da, andria ero zea goruekin da goruetako makiñiakin. Sebua izate zan erruberan. Juana. .
Bakoitzak bere astuai arre. (-). esapidea. Bakoitzak bere gauzak aurrera eraman.. ..
aséguru, aségurua(k). (-). izena. ASÉGURO. Los seguros (La Seguridad Social, etc).. Aseguruak pagatzen ainbeste urtian jardun da gero erretiro negargarri bat kobratzeko./ Aseguru barik ni enajoiak lanera. . Pluralean gehienetan..
1. burúbeltz, burúbeltza. (c). BURUBALTZ, BURUBELTX. burubeltz buztanluze, burubeltz buztanluzia. (-). Aegithalos caudatus. Mito. (Saras Hegaz). Txori txikia. .. burubeltz txiki, burubeltz txikixa. (-). izena. Parus ater, parus cristatus (Saras Hegaz). Txori txikia... burubeltz aundi, . (-). izena. Parus mayor. Carbonero común.. Etxazpiko bentanan burubeltza dabill ondarra jaten. ..
bustondo, bustondúa. (-). "La post-lluvia. . Bustondo ederra." (Izag Antz). .
arabóta, arabotía. (c). izena. botanika ARAOTA, ARABAOTA. Juniperus communis. Epurua.   Enebro, ginebro.. Juniperus communis. . Mendietan, goi samarrean batik bat, ugari dagoen sastraka. Orri zorrotz eta tenteak ditu baina ez eztakarik, oteak bezala. Jinebra egiteko erabiltzen diren fruitu txiki borobilak ematen ditu. Errez gero oso usain ona uzten du. Sin. ipuru (Eib.).. Sin. ipuru.
2. amilka. (-). Saltoka.. "Arrixak ekarri dittu amilkak!: qué saltos ha venido dando la piedra!" (Izag Oñ).. Adberbio zein izen gisa. .
2. aizetsu, aizetsúa. (c). adjektiboa. (despektiboa.) Haize asko duen pertsona, proiektu zoroz betea.   Se dice de las personas fantasiosas y casquivanas. . Anai gaztia oso aizetsua zan eta Ameriketara joan zan.. Sin. áize.
3. agiri, agiríxa. (c). adjektiboa. Bistan dagoen gauza edo lekuaz esaten da.   Dícese de la cosa evidente, de lo que salta a la vista, del lugar muy visible, etc.. Gauza agirixa da alkarrekin asarretuta dabitzena/ Oso leku agirixan dago Agarregoikua.. agiríxan egon, geldittu, etab. (c). esapidea. Argi eta garbi egon, gelditu.   Quedar patente, al descubierto, estar a la vista.. Agirixan geldittu da zeiñek dakixen fubolian da zeiñek ez./ Agiri-agirixan eukitzeittue diruak. ..
aize-górde, aize-gordía. (b). izena. Haizetik babestuta geratzen den lekua.. Sin. aize-ezkútu, áizebe.
balíente. (-). 1. balíente, balíentia. (b). adjektiboa. Ausarta.. Balientia izan bia da arek ein zebana eitteko. .. 2. balíentia, . (c). adjektiboa. Baliotsua, kalitate onekoa.. Txaketia balientia zuan auraxe. Etxakixat nun galdu eban./ Kotxia erosi dau, eta balientia gaiñera.. Adinekoei entzuten zaie bakarrik. ..
2. berdinddu. (c). da aditza. Nahikoa jan.   Saciarse de comida, llenarse.. Zer, berdindduko ziñaten onezkero, ezta?. Ik. ázurrak berdínddu.
báta ta béstia. (b). esapidea. "Berriketa asko". Mucho hablar, pero.... Zuk bata ta bestia, baiña majo bizi za./ Sozialistok bata ta bestia, baiña azkenian danen antzerakuak.. Ik. batenaz beste.
áuts, áutsa. (a). da-du izena. AUTX (OS., SOR.). Polvo.. Autsa aberatsa (edo ugarixa) da., . (-). esaera. .. auts eiñ, . (c). da-du aditza. Hacer(se) polvo.. Nik an artu naban zartariakin e, zerenduta egon balitza auts eiñ eingo zan. Fran.. Sin. áustu..
ezenbe. (c). Ezeren ere.. Danok ezenbe akorduik barik bazkaitten geontzela radiotik emun juen notizioi. (AA ArrasEus, 243. o.). .
dzza-dzaa. (-). onomatopeia. "Ruido de los pies al pisar nieve blanda.. Ha za edurtzia bota ebana, dzaa-dzaa ibili giñan batetik bestera" (SB Eibetno)..
galtzétorratz, galtzétorratza. (d). izena. GALTZATORRATZ. Artilearekin galtzak eta halakoak egiteko orratz handia.   Aguja de hacer calceta.. Puntua egiteko orratz normalei ere hala esaten dio askok. .
2. fórmal. (a). adberbioa. Zintzo.   Formal.. Formal ibilli zaitte.. Ik. gauza formálik.