izena
- jáki, jákixa. (d). izena. Alimento, pero parece que en Bergara solamente se dice asociado a "txarra" o "ona", en frases como esta:.. Txakurra gaixoik dago, jaki txarren batek gaitz eindda ero. .
- jakínbiar, jakínbiarra. (c). izena. Jakin-beharra. Jakiteko grina. Curiosidad desmedida.. Batzuk iñon etxeko goraberen jakinbiarra izaten dabe./ Orren jakin-biarrak eztauka akaburik./ . Jakinahi (eta jakingura) eta jakinbiar antzerakoak dira, baina jakinbiar-ek ikutu peioratibagoa du berez. .
- jakinduríxa, jakindurixía. (b). izena. JAKITURIXA. Sabiduría.. Masajista orrek eztau jakindurixa aundirik eukiko, baiña eskua primerakua./ Bere jakindurixa guztia azaldu nai izaten dau./ Berak jakindurixaz, bere buruko inuzentzixatik. Hil./ Orretarako dittuk ire batxillerrok, jakiturixok eta medikuntzok? (SM Zirik) .
- jakintsukerixa, jakintsukerixia. (c). izena. Sasijakintsuaren esana edo ekintza.. Arek beti jaukak jakintsukerixan bat. .
- 5. jan, jana. (a). izena. Janaria. Comida, alimento.. Jana ta erana izan ezkero naikua dau.. Sin. játeko. On egin janak eta kalterik ez edanak, . (-). esaera. (Lar Antz). Jaterakoan probetxu ona opatzeko esan ohi dena...
- jan-txákur, jan-txakúrra. (c). izena. Gorrón, parásito.. . Jatorriz: jan besterik egiten ez duten txakurrak. —Ze txakur klase dok au? —Au, jan-txakurra.
- 1. janaldi, janaldíxa. (b). izena. Jate saioa. Sesión de comida.. Atzo gaztaiñak erre giñuzen eta aze janaldixa ein giñuan./ Orrek janaldi baten iru txuleta igual jate jittuk. .
- jangóiko, jangoikúa. (a). izena. Dios. . komentario 1 Jangoikua, bat eta bera naikua, . (c). esaera. .. jangoikuak pe eztaki, . (b). esapidea. Asko.. Jangoikuak pe eztaki zenbat sufridu daben asunto orrekin. .. jangoikuan izenian!, . (b). interjekzioa. Por el amor de Dios.. Limosnatxo bat Jangoikuan izenian. .. jangoikuak aparta!, . (c). interjekzioa. JANGOIKUAK APARTA. Harridura esapidea.. Arek pe eztauke erruki aundirik, jangoikuak aparta! ... jangoikúa lagun, . (c). Harridura adierazten duen esklamazioa. Por el amor de Dios.. Au ipiñi erderaz da (tutik jakin gabe), erak e, jangoikua lagun, zelako barriak lurrian bueltaka. Aniz./Oiñ nola billauko juau guk atzera bidia? Illunduta ta, jangoikua lagun. Ba Zumarrara jun biako juau oiñez. Mertz. .. jangoikuágaittik!, . (c). interjekzioa. Por el amor de Dios!. Gabian andrakumaik ez bakarrik jangoikuagaittik iñora e. Hil. ..
- jangoikuán atzámar, jangoikúan atzámarrak. (d). izena. botanika JANGOIKUAN ATZAPAR. Lonicera periclymenum. Madreselva.. Belar bakarra hazi beharrean tortotan hazten da. Normalean, bide bazterretan, pareta zaharretan eta etxe inguruetan hazten da. Pluralean izendatzen da. Sin. Jesukriston atzapar (Os.), Amaberjiñian atzapar (Eib.)..
- jangoikuán katu, jangoikuán katúa. (d). izena. ZERUKO KATU, INFERNUKO KATU. Larva peluda de mariposa.. Zeruko katu esaten zaio Oñatin eta Eibarren, eta infernuko katu beste zenbait lekutan..
- 1. janóntzi, janóntzixak. (d). izena. Vajilla.. Sukaldeko janontzixak. Don. . Hala erantzun du Donatok sukaldeko tresnei nola deitzen zaien galdetuta..
- 2. janóntzi, janóntzixak. (d). izena. Abereek jateko ontziak, oiloenak batik bat.. Eranontzixak eta janontzixak garbittu biarrian gare. .
- jansagar, jansagarra. (-). izena. "La manzana de comer." (Izag Oñ). .
- 4. jantzi, jantzíxa. (c). izena. Sostén, porvenir.. Dauken golfo pariakin jantzi ederra dauke./ Zuekin bajaok jantzixa.. JANTZI EDERRA EUKI, batik bat. Normalean zentzu negatiboan. Ez dagoela jantzirik, etorkizunik, alegia. .
- 2. jardun, jardúna. (b). izena. Berriketa, hitz-jarioa. Palabrería.. Orrek jarduna ugari baiña formalidade gutxi.. Sin. barríketa. jardun txepel, jardun txepela. (c). esapidea. Ganora gutxiko berriketa.. Sin. txepel-jardun... jardunían járdun, . (c). esapidea. Hitz egiteagatik hitz egin. Hablar por hablar.. Zuri jardunian jardutia gustatze jatzu./ —Autopistia gure etxe ondotik pasau biar i da —Orretxi esate jako jardunian jardun. .. jarduneráko gógo, . (-). . 1. jarduneráko gogo, jarduneráko gogúa. (c). Ganas de discutir, de follón verbal.. Jesus, Maria ta Jose, ori da jardunerako gogua —edo jardun biarra— daukazuna. .. 2. jarduneráko gogo, jarduneráko gogúa. (c). Berriketarako, hitz egiteko gogoa.. Jardunerako gogo ederra eukitzen dau aldeko Pellok.... jarduna ipiñi, . (c). esapidea. Hizpidea, berbakizuna ipini.. Gaztetxiorrek jarduna beintzat ipiñi dau errixan. .. jardún-bíar, jardún-bíarra. (c). Ganas de discutir.. Orrek eukitzen dau jardun-biarra.. Sin. jardunerako gogo...
- jásotako, jásotakua. (d). izena. Hala deitzen zaio familia batean jaio eta, gurasoak hil edo familia handiegia izan mantentzeko, edo beste edozergatik beste familia batean seme edo alabatzat hartua izan denari.. Errekaldeko Joxe jasotakua da. Bergako kalekua da izatez, baiña txiki-txikittatik bizi da Errekalden da eztabe pentsatzen familixakua eztanik pe. .
- 1. jataille, jataillia. (c). izena. Jalea, jaten duena.. Ni ez naiz ola oso gazura jataillia. (Lar Antz). .
