Sarrera nagusia
Kategoria gramatikala
Forma mugatua
jíria
Esanahia
Entorno, alrededor.
Jakingarriak
Gutxi erabilia; goikoaren modukoetan bakarrik. JÍRAN. Inguruan, bueltan. Sukaldian erdi-erdixan sua, da jiran, beian e, zulua, olako bat altura; danak jarteko, su aren jiran jarlekuak. Hil.
Esamoldeak
-
jíra ta búelta.
1.jira ta buelta.
(b).
Adberbioa.
Dando vueltas y más vueltas.
“Dantzan ibili giñan jira ta buelta gau guztia./ Or ibili jakun jira ta buelta nai zebana konsegidu zeban arte.”
2.jira ta buelta.
(c).
Modu batera edo bestera, azken batean.
“Azkenian, jira ta buelta, diru mordua galdu zeben juizian./ Badakitt ze pasau bia daben; jira ta buelta, azkenian neuk ein biakoittut lan guztiak.”
Ikustekoak
-
súpill, supílla.
(d).
Izena.
Antzina zenbait baserritako sukalde erdian izan ohi zen beheko sua, inguruan jarlekutzat zanga moduko bat zuena lurraren nibelaren azpitik.
“Sukaldian erdi-erdixan sua, da jiran, beian e, zulua, olako bat altura; danak jarteko, su aren jiran jarlekuak. Gaiñian, maixak eta ostientzeko bizimodua gaiñian. Supilla aren izena. Aura Lezason ezautu naban neuk, eskolarako tamaiñu ingurutako kendu eben...; bai ba, bete ta... Hil.”
Ez dakit ziur guztiari deitzen zitzaion supilla, ala zanga-jarlekuari bakarrik. Marin auzoan bada baserri bat supilarekin..
-
errubéra, errubería.
(a).
Izena.
Rueda.
“Erruberia okertu jako zuluan sartuta.”
Esamoldeak:
errubéra aundíxa artu.
(d).
Esapidea.
Inguru zabaleko jendea bildu. Zera dio Hilarik auzolanaz ari denean:
“Gabian afaixa ba berakazopiakin esnia. Eta gero gabian, ba, kuadrilla aundixa batzen zan; gurera geurera, ba, emezortzi-emeretzi, errubera aundixa artzen giñuan da.”
-
3.buélta, buéltia.
(c).
Izena.
El alrededor.
“Etxebuelta guztian piñu sartu dabe.”
Gerri handia dutenengatik: Joxek jaukak gerri-bueltia. Konposatuen bigarren osagai moduan, batik bat..
Oharrak
Ik. buelta, errubera, supill
Aipamenak
| Aipamena bera | Egilea |
|---|
Laburpena
3.jíra, jíria.
(d).
Izena.
Entorno, alrededor.
“Etxe-jira guztia loraz beteta dauke.”
Gutxi erabilia; goikoaren modukoetan bakarrik. JÍRAN. Inguruan, bueltan. Sukaldian erdi-erdixan sua, da jiran, beian e, zulua, olako bat altura; danak jarteko, su aren jiran jarlekuak. Hil.
.
ohar bat
Esamoldeak:
jíra ta búelta.
1.jira ta buelta.
(b).
Adberbioa.
Dando vueltas y más vueltas.
“Dantzan ibili giñan jira ta buelta gau guztia./ Or ibili jakun jira ta buelta nai zebana konsegidu zeban arte.”
2.jira ta buelta.
(c).
Modu batera edo bestera, azken batean.
“Azkenian, jira ta buelta, diru mordua galdu zeben juizian./ Badakitt ze pasau bia daben; jira ta buelta, azkenian neuk ein biakoittut lan guztiak.”
Entorno, alrededor.
“Etxe-jira guztia loraz beteta dauke.”
Gutxi erabilia; goikoaren modukoetan bakarrik. JÍRAN. Inguruan, bueltan. Sukaldian erdi-erdixan sua, da jiran, beian e, zulua, olako bat altura; danak jarteko, su aren jiran jarlekuak. Hil.
.
ohar bat
Esamoldeak:
jíra ta búelta.
1.jira ta buelta.
(b).
Adberbioa.
Dando vueltas y más vueltas.
“Dantzan ibili giñan jira ta buelta gau guztia./ Or ibili jakun jira ta buelta nai zebana konsegidu zeban arte.”
2.jira ta buelta.
(c).
Modu batera edo bestera, azken batean.
“Azkenian, jira ta buelta, diru mordua galdu zeben juizian./ Badakitt ze pasau bia daben; jira ta buelta, azkenian neuk ein biakoittut lan guztiak.”
