Bergara aldeko hiztegia
oillótoki, oillótokixa.
(b).
Izena.
Oilategia. Bai etxe barrukoa eta bai kanpokoa. Gallinero. ·
Etxetik kanpokoari oillo-txabola ere bai..
óillotei.
Oilategia. Bai etxe barrukoa eta bai kanpokoa. Gallinero. ·
Etxetik kanpokoari oillo-txabola ere bai..
óillotei.
oillotu.
(c).
Aditza.
Oñati.
"Kokotu: amilanarse. Desganarse, debilitarse" (Izag Oñ).
“"Oillua izatia dok: ser cobarde, apocado." (Izag Oñ)”
Oñati.
"Kokotu: amilanarse. Desganarse, debilitarse" (Izag Oñ).
“"Oillua izatia dok: ser cobarde, apocado." (Izag Oñ)”
oillo-zíriñ, oillo-ziríña.
(b).
Izena.
Oilo-kaka.
“Bizarrak urtetzeko oillo-ziriña emun bia zala esaten zoskuen mutikotan.”
Oilo-kaka.
“Bizarrak urtetzeko oillo-ziriña emun bia zala esaten zoskuen mutikotan.”
1.oiñ.
1.óiñ, óiña.
(d).
Izena.
Oinaren luzera (neurri unitatea). · Pie.
“Gomozkortako gizon kapritxosu orrek etorri Egixa-barrenera ta kontau ei zittuan oiñak. Lau kantoetara, Egixan. Da etxera jun da arotzei esan ei otxen: Onenbeste oiñ da Egixa. Lau kantoetara biña oiñ geixao Gomozkortak. Hil./ Da oiña; burdixa, por ejenplo, oiña esaten jakon, zortzi oiñ, beratzi oiñ esaten jakon. Jul.”
Lekuko batek esan digu antzina bazirela oinetan neurtzen zuten «metroak» eta 27 cm duela oin batek.
.
oinbéte.
2.óiñ, óiña.
(d).
Izena.
Hanka.
Oiñetako, oiñez, etab. arruntak diren arren, oiñ nekez entzuten da..
1.óiñ, óiña.
(d).
Izena.
Oinaren luzera (neurri unitatea). · Pie.
“Gomozkortako gizon kapritxosu orrek etorri Egixa-barrenera ta kontau ei zittuan oiñak. Lau kantoetara, Egixan. Da etxera jun da arotzei esan ei otxen: Onenbeste oiñ da Egixa. Lau kantoetara biña oiñ geixao Gomozkortak. Hil./ Da oiña; burdixa, por ejenplo, oiña esaten jakon, zortzi oiñ, beratzi oiñ esaten jakon. Jul.”
Lekuko batek esan digu antzina bazirela oinetan neurtzen zuten «metroak» eta 27 cm duela oin batek.
.
oinbéte.
2.óiñ, óiña.
(d).
Izena.
Hanka.
Oiñetako, oiñez, etab. arruntak diren arren, oiñ nekez entzuten da..
2.óiñ.
1.oiñ.
(a).
Adberbioa.
Orain. · Ahora.
“Nun bizi aiz oiñ?”
Esamoldeak:
oin ddala.
(a).
Adberbioa.
Orain dela, duela.
“ Oin ddala ogei urte asi nitzan lanian.”
2.oiñ.
(b).
Juntagailua.
Orain. · Ahora, ahora bien.
“Obe zeunke nerekin etorriko baziña. Oiñ, naixao bozu gelditzia, geldittu.”
1.oiñ.
(a).
Adberbioa.
Orain. · Ahora.
“Nun bizi aiz oiñ?”
Esamoldeak:
oin ddala.
(a).
Adberbioa.
Orain dela, duela.
“ Oin ddala ogei urte asi nitzan lanian.”
2.oiñ.
(b).
Juntagailua.
Orain. · Ahora, ahora bien.
“Obe zeunke nerekin etorriko baziña. Oiñ, naixao bozu gelditzia, geldittu.”
óiñago.
(c).
Adberbioa.
oiñao, -u.
Orainago, orain dela gutxi. · Hace poco, recientemente.
“Oiñago ikusi neban bera, eskua igeltsuan zebala./ Oiñago izan da erregia Naparruan.”
oiñao, -u.
Orainago, orain dela gutxi. · Hace poco, recientemente.
“Oiñago ikusi neban bera, eskua igeltsuan zebala./ Oiñago izan da erregia Naparruan.”
óiñagoko, óiñagokua.
(c).
Izenlaguna.
Orainagoko, duela gutxiko. · De hace poco.
“Ameriketan da Eusebio, baiña oiñagoko barririk eztaukau./ Zuk diñozun burrukia igezko jaixetakua zan, baiña nik kontau dotena oiñagokua.”
Orainagoko, duela gutxiko. · De hace poco.
“Ameriketan da Eusebio, baiña oiñagoko barririk eztaukau./ Zuk diñozun burrukia igezko jaixetakua zan, baiña nik kontau dotena oiñagokua.”
oiñaldíxan.
(c).
Adberbioa.
Orainaldian, azken bolada honetan. · Ultimamente.
“Oiñaldixan gaizki nabill diruz.”
Orainaldian, azken bolada honetan. · Ultimamente.
“Oiñaldixan gaizki nabill diruz.”
oiñarrazí, oiñarrazixa.
"El empeine del pie." (Izag Antz)
"El empeine del pie." (Izag Antz)
oinbéte.
(d).
Hanka baten neurria. · Pie, la largura de un pie, usada como medida de longitud por los baserritarras.
“Iru oinbete dare illaratik illarara./ Oinbete laga zeban bakarrik landaratik landarara.”
óiñ.
Hanka baten neurria. · Pie, la largura de un pie, usada como medida de longitud por los baserritarras.
“Iru oinbete dare illaratik illarara./ Oinbete laga zeban bakarrik landaratik landarara.”
óiñ.
oinbíde, oinbidía.
(c).
Izena.
Oinezkoendako bidea; bide estua. · Senda peatonal.
“Zuen etxeondotik pasatzen da Goimendirako oinbidia.”
Legearen arabera, aberea bakarka bazen, pasa omen zitekeen oinbidetik, baina uztarririk ez.
.
Oinezkoendako bidea; bide estua. · Senda peatonal.
“Zuen etxeondotik pasatzen da Goimendirako oinbidia.”
Legearen arabera, aberea bakarka bazen, pasa omen zitekeen oinbidetik, baina uztarririk ez.
.
óinddio.
(a).
Adberbioa.
oinddiok, oinddiokan.
Oraindik. · Todavía.
“Oinddio eztago konforme./ Oinddiokan emen zarete? ”
oinddiok, oinddiokan.
Oraindik. · Todavía.
“Oinddio eztago konforme./ Oinddiokan emen zarete? ”
óinddioko, óinddiokua.
(c).
Oraindainokoa, orain artekoa. · El tiempo transcurrido hasta este momento, lo de hasta ahora.
“Oinddiokua bia dau Bergatik bueltia eitteko./ Oinddiokua ondo doia baiña gero ikusi biar.”
Esamoldeak:
óinddiokúan.
(c).
Adberbioa.
Orain arte. · Hasta el momento.
“Gure taillerra ondo doia oinddiokuan.”
Oraindainokoa, orain artekoa. · El tiempo transcurrido hasta este momento, lo de hasta ahora.
“Oinddiokua bia dau Bergatik bueltia eitteko./ Oinddiokua ondo doia baiña gero ikusi biar.”
Esamoldeak:
óinddiokúan.
(c).
Adberbioa.
Orain arte. · Hasta el momento.
“Gure taillerra ondo doia oinddiokuan.”
óindittik.
(c).
Adberbioa.
Oraintxe bertatik. · Desde ahora mismo.
“Oindittik esaten dotsut or ze pasau bia daben.”
Oraintxe bertatik. · Desde ahora mismo.
“Oindittik esaten dotsut or ze pasau bia daben.”
óiñez.
(a).
Adberbioa.
oiñezían.
Andando, a pie.
“Zu trankill, gero oiñezian joango ga bixok. Adinekoek inoiz erabilia.”
Adinekoek inoiz OI.
oiñezían.
Andando, a pie.
“Zu trankill, gero oiñezian joango ga bixok. Adinekoek inoiz erabilia.”
Adinekoek inoiz OI.
óiñezkero.
(b).
Adberbioa.
ónezkero, onezkerio, oiñezkerio.
Honezkero. · Para ahora.
“Oiñezkero ondo jakingozu frantses.”
Azen.: oiñézkero ere bai.
.
ónezkero, onezkerio, oiñezkerio.
Honezkero. · Para ahora.
“Oiñezkero ondo jakingozu frantses.”
Azen.: oiñézkero ere bai.
.
