Skip to main content

Hiztegia: bilaketaren emaitza

Errore mezua

Bilaketa azkarra Bilaketa aurreratua

zabálera, zabáleria. (b). Izena. Anchura. Zabalera ederra dauka kamioi orrek.
zábal. 1.zabal, zabála. (a). Adjektiboa. Ancho, -a. Zure autuak errubera zabalak dauzka. Esamoldeak: zábaletara. (c). Adberbioa. A lo ancho. Luzetara ala zabaletara ebaikot tela au?/ Bokadillua filarmonikian moduan zabaletara artu ta marra-marra ziarduan. feedback lúzetara. 2.zabal. (b). Adberbioa. Zabalik. · Abierto. Begixak zabal eukizu./ Besuak zabal artu giñuzen. Zabalik esaten da normalean, eta zabal noiz edo noiz eta goikoaren antzeko testuinguruetan bakarrik. . Esamoldeak: zabal bizi. Esapidea. patxadaz bizi. zabal artu. (c). Esapidea. Lasai, patxadaz hartu. Asieria eztok erreza izango, baiña ik zabal artu, eztok ainbesterako ta. zabal-zabal. (b). Adberbioa. Oso zabalik. Bentanak zabal-zabal eindda lagaittuzu. 3.zabal, zabala. (c). Izena. Leku lau eta zabala. Toponimoetan ia bakarrik. Goimendi-Galdaramiño inguruan eitten genduan perretxikotan. Inguru horretan Beizuko-zabala eta Buztingorri-zabala dittuk onenak. (SB Eibetno).”
zabálik. (a). Adberbioa. Abierto.
zábar, zabárra. (d). Adjektiboa. Narrasa, arlotea. · Abandonado, -a. Zabarra ba bastua danian, arlotia danian. Klem.” Gutxi erabilia. .
ibílli. /eu/user/3. ibili. Ibili ahoskatzen dute askok, adinekoek batez ere. 1.ibilli. (a). da Aditza. Andar. Esamoldeak: anasetik kaifasenera ibili. (d). Esapidea. Oñati. Zerbait lortzeko atzera eta aurrera ibili. Azkenian konsegidu arek, Anasetik Kaifasenera ibilli ondoren. zabizten-zabizten. Esapidea. "Ibili eta ibili egin, ibili bitartean, jardun eta jardun. Oinddio ikusten nao, zabizten zabizten, Nekane ezkonduko dala zuek paiño lenao. Sin. ibilli-ibilli iñ; jokatu egiten da.» (Lar Antz).. content_copy ibilli-ibilli eiñ. ibilli-ibilli eiñ. /eu/user/3. Esapidea. "Zerbaitetan aritu, jardun. Ibilli-ibilli iñ, da oixe pasau jaku." (Lar Antz) dabillen lekuan. (c). Esapidea. "Edozein lekutan dabilela ere . Mutiko ori tripazorririk barik ibilliko da dabillen lekuan. andakatik mundakara ibilli. Esapidea. "Galduta edo noraezean ibili." (Lar Antz). content_copy nunbaittetik nunbaittera. 2.ibilli, ibillíxa. /eu/user/3. (c). Izena. ibili, -xa. Ibiltzea. · Caminata, el andar, el caminar, el viajar. Zuek ibilixa besteik eztaukazue buruan./ Ibilixak eztauka kalteik./ Ibilixan eztago otzik./ Ibilli bat eizu bazkaixa asentatzeko./ Arek eitten dittu ibillixak. Esamoldeak: ibilíxan-ibilíxan. (c). Esapidea. Ibiltzearen edo jardutearen poderioz. Ibilixan-ibilixan, azkenian ikasi ein zeban pelotan.
záborra, záborria. (d). Izena. Jenero txarra edo balio ez duena. · Género de pésima calidad, desperdicio. Aurtengo babiak zaborra asko dauka./ Sagarra ugari artu dou baiña geixena zaborria. Zaborra asko edo gutxi dagoela esan ohi da jeneroaren artean dagoen jenero txar edo balio ez duenarengatik..
zaborreríxa. 1.zaborrerixa, zaborrerixía. (c). Izena. Zarramarrak, hondakinak. · Suciedad, desperdicios, basura. Ufala pasau ondoren egundoko zaborrerixia geldittu zan kaletan./ Ezin da sinistu be eiñ bodegan zeuan zaborrerixia. 2.zaborrerixa, zaborrerixía. (c). Izena. Zaborra, kalitate eskaseko jeneroa.
zabrázta, zabraztía. (d). Izena. arbazta, garbazta, zarbazta. Arbazta. Arbola-adarra edo sastraka-abarra, zerbaitetarako erabiltzen denean. · Rama de árbol, matojo de brezo, etc. cuando se utiliza para alguna función. Zabrazta bana artu eta sua emendatzera joan giñan basora./ Zabraztatxo batekin kenduixek eulixak irixei.
zábuka. (d). Adberbioa. Burukadak emanez loguragatik edo. · Dando cabezadas de sueño. Zabuka... balantzaka. Balantzaka edo estropozuka adierazteko ere badirudi erabiltzen zutela lehengo zaharrek, baina gaurkoek aipaturiko bi hitz horiek esaten dituzte, eta zabuka, berriz, burukadez, eta oso gutxitan..
zádor, zadórra. (d). Izena. Errekak ekarritako orbela eta abar, presetan eta geratutakoa, ongarritzat erabili ohi zena. · Limo, lígamo. Lenao presetara-ta orbela etortzen zuan, aura zadorra. Orbela geratu presan, usteldu, eta gero soorako eruaten zuan. Don.” Hemendik ote dator Arabako ibaiaren izena? Beste lekuko batek diosku azpigarritarako orbelari ere ZADOR esaten zitzaiola..
zagáztarro
zagáztarro, sagáztarrua. (c). Izena. turdus viscivorus. zaraztarro, karraztarro. Neguan agertzen den txoria, birigarroa baino handixeagoa. Zorzal charlo Bi zozo ta iru sagastarro arrapaittut.
zái, záixa. (c). Izena. Gari-azala, pentsutarako erabilia. · Salvado. Artiriña ta zaixa emun ganauei. Bi mota daude, zai-zabala eta zai-birriña edo birzaixa. .
zai-bírriñ, zai-birríña. (c). Izena. Zahi xehea. · Salvado menudo. Zai-zabala ta zai-birriña, bixak erabiltzen die pentsutarako./ Baiak lelengo zai-zabala botatzen eban, urrengo birriña, ta urrengo semolia. Aniz.” content_copy birzái.
zai-zábal, zai-zabála. (c). Izena. Birrindu gabeko zahia. · Salvado sin triturar. Gustora jaten dabe beixak zai-zabala pentsuakin naastuta.
zái-záku, zái-zákua. (c). Izena. Saco de salvado (tanto el continente como el contenido). Zai-zakuak eztau balio iriña gordetzeko. Zaku salga eta handiak dira. .
zaidun ogi, zaidun ogixa. (c). ogi zaidun. Pan integral. Ez aaztu ogi zaiduna ekartzia.” Gure amak hala esan ohi du. . content_copy ogíbeltz.
záilddu. 1.zailddu. (b). da du Aditza. Nekeztu. · Hacer(se) difícil. Entzunda nago aspaldixan zaildduta dagola kotxian karneta. content_copy nekéztu. feedback samúrtu, erréztu. 2.zailddu. (c). da Aditza. Lanerako edo kirol baterako gogortu, kurtidu. · Curtirse, hacerse fuerte o hábil para un trabajo o deporte. Ze uste dok pa, korredore ona izateko gaztetatik zailddu biok; parranda gutxi ta entrenau asko./ Ondo zailddutakuak izengo zien bai, lengo andrak eta gizonak erak e. JJp.”