Azkeneko ekarpenak

Honako hauek dituzu bisitariek erantsitako berba berriak, onespen zerrendan daudenak.

aittájauna-bisábuelo. (d). izena. Bisabuelo.. Ik. bisábuelo, -a.
aittájauna-amándria, aittájauna-amándriak. (c). izena. Abuelos.. Artizko aittajauna-amandriak pe izan die mezetan..
aizé-zurrúmillo, aizé-zurrúmillua. (c). izena. AIZÉ-ZURRÚNBILLO. Remolino de viento.. Aize zurrumilluak papel pillia aidau zeban.. Ik. sorgin-áize.
aizkoletxe. (-). 1. aizkoletxe, aizkoletxia. (-). "Aizkorak gordetzeko kutxia." (SB Eibetno)... 2. aizkoletxe, aixkoletxia. (-). "Aizkoren heldulekua." (SB Eibetno). ..
aittiáren. (-). AITTÁREN. 1. aittiaren, . (b). izena. AITTAREN. El acto de santiguarse.. Aittajunak erakutsi zoskun aittiaren eitten: Aittaren, Semiaren, Espiritu Santuaren izenian, amen.. Ik. Kurútze Santuáren. . Aittiaren, Semiaren eta Espiritu Santuaren, aitak eta amak lenengo esan ziraden, . (d). esaera. Fedea gurasoengandik hartua duela, alegia.. "Ziraden" hori bitxia da, errimagatik edo asmatua, "zosten" esaten da eta hemen... aittiaren egin, . (a). aditza. Santiguarse.. Sin. siñátu. Ik. Kurútze Santuáren.. . aittiaren eiñ orduko, . (a). esapidea. Oso azkar (aittiaren egiten tardatzen den denboran, literalki).   Con rapidez.. Gaurko lapikuekin aittiaren batian gertatzen da jatordua./ Ara!, esan da aittiaren eiñ orduko auspaz ipiñi zan, eskuak lurrian da ankak goian. (SM Ezten)... . aittiáren batían, . (c). esapidea. AITIAREN EGUN ORDUKO. Oso azkar.... 2. aittiarén!, . (c). interjekzioa. Harridura eta larritasun uneetako esklamazioa, gehienetan eskua bekokira eramanez esaten dena. Ene ba, Jesus Maria ta Jose eta horrelakoen kidekoa.   Expresión de asombro y apuro a la vez.. Aittiaren!, ori be badogu? Ezta egixa izango orraittio./ Aittiaren, aittiaren, ederra ein ddozu.. . aittiárenka, . (c). adberbioa. Harrituta eta beldurtuta aldi berean.   Haciendo cruces.. Aittiarenka egon giñan Elgetan bera bizikletan zetozen umiei begira....
2. aizkoletxe, aixkoletxia. (-). "Aizkoren heldulekua." (SB Eibetno). .
ajaja!. (-). Ik. íjiji ta ájaja.
aiuntámentu, aiuntámentua. (a). izena. Ayuntamiento. . Azen.: aiúntamentu ere bai..
aixkíre. (-). AIXKIDE. 1. aixkíre, aixkiría. (c). izena. AIXKIDE. Adiskidea, lagun kutuna.   Amigo/a íntimo/a.. Bere aixkiria bisitatzera doia ta guapa jartzen dago./ Elorrixora jungo gaittun oiñ? I, igual eztittun jungo aixkiriak-ero zera-ta, guaztanan Bergaa. Ben.. Nobioa edo amorantea izendatzeko ere erabiltzen da inoiz, eufemismo gisa. Gizonorrek itxuria ezkutuko aixkiren bat zeukan.. Ik. lágun, aixkirátu.. 2. aixkíre, aixkiría. (b). adberbioa. AIXKIDE. Adiskide, lagun.   Amigado, como amigo.. Umiak ointxe alkarrekin asarre ta ointxe aixkire./ Onezkero gure ama ezton egongo aixkire./ Berrogeta amabost urtian alkarrekin bizi izen giñan, berrogeta amabost urte, batian aixkire ta bestian asarre, baiña i (hika hitz egin) sekula bez. Ben.. Ant. asarre. . aixkire ez ibilli, . (c). esapidea. Haserre antzean ibili.. Osintxukuak, ainbeste plaentxiar geixo ikustiaz ez ebizen aiskide. (SM Ezten)....
áitz amerikáno, áitz amerikanúa. (b). izena. botanika Quercus rubra. Roble americano. Iparramerikar jatorrikoa, parketan, zelai barrenetan, etab. ikus daiteke. Azal leun, zidar kolorekoa du.. Sin. amérikaitz.
2. áitz, áitza. (a). izena. botanika ÁRITZ. Quercus robur. Haritza.   Roble.. -Len pagua egongo zan geixao? -Bai, pagua, aritza... Hil.. ARITZ, ARETX (Lein.). iz. (Adineko askok ARITZ dio garbi-garbi. Don.k ere aritza esan digu. Oso egur oneko arbola eder ezaguna. Garai baten Euskal Herriko basoak haritzez beteak bazeuden ere, asko urritu dira, alde batetik poliki hazten delako (150 bat urte behar ditu garapen osorako), eta bestetik ontzigintzan, altzarigintzan eta etxegintzan oso erabilia izan delako.. Ik. zúaitz, ámetz.
1. aixkíre, aixkiría. (c). izena. AIXKIDE. Adiskidea, lagun kutuna.   Amigo/a íntimo/a.. Bere aixkiria bisitatzera doia ta guapa jartzen dago./ Elorrixora jungo gaittun oiñ? I, igual eztittun jungo aixkiriak-ero zera-ta, guaztanan Bergaa. Ben.. Nobioa edo amorantea izendatzeko ere erabiltzen da inoiz, eufemismo gisa. Gizonorrek itxuria ezkutuko aixkiren bat zeukan.. Ik. lágun, aixkirátu.
aixkire ez ibilli. (c). esapidea. Haserre antzean ibili.. Osintxukuak, ainbeste plaentxiar geixo ikustiaz ez ebizen aiskide. (SM Ezten)..
aixkíre-áldi, aixkíre-aldíxa. (c). izena. Adiskide-aldia, norbaitekin adiskide deneko unea edo garaia.. Joan zaittez ointxe aittaana pagia eskatzera. Aixkire-aldixa aprobetxaizu. Klem. Alkarrekin ikusi dittut; aixkire-aldixa dauke, itxuria..
aixkolári, aixkolaríxa. (a). izena. Aizkolaria.   Persona que usa el hacha, en apuestas, sobre todo. .
aixkoldu. (d). izena. Aizkoratu, aizkoraz zerbait txikitu.   Partir o destrozar algo a hachazos.. Etxuan giltzaik topatzen eta jota aixkoldu egin juan etxeko atia..
aitxakixa. (-). Ik. aitzákixa.
aittunkérixa, aittunkérixia. (d). izena. (Eibar.) "Pedantería.. Ez dakitt aittua izango zan; baiña aittunkerixia ez jakon falta..
aitz gáiñeko gáro, aitz gáiñeko garúa. (d). izena. botanika Polypodium interjectum. Garo mota hau enborretan, haitzetan eta hormetan egiten da. Urdaileko gaitzendako nahiz okaldia arintzeko hartu izan dute bai pertsonek, bai animaliek. .
aitzákixa, aitzákixia. (a). izena. AITXÁKIXA, ATXAKIXA. Excusa, pretexto.. Gaur aitzakixan bat asmau biakot etxian, bestela entzun biakoittut ederrak..
aixkirátu. (b). da aditza. Adiskidetu. Bakeak egin, edo lagun egin berriro, haserrealdi baten ondoren.   Amigarse después de un enfado, reconciliarse.. Itxuria Mikel da bere nobixia aixkiratu die, alkarrekin ikusittut beintzat eta./ Umiak, aserretu eta aixkiratu belaxe eitten die.. Sin. lagundu. Ik. aixkíre. aixkiratuko da oilluak txixa eiñ orduko., . (-). esapidea. (Lar Antz). Nahi eta nahiez adiskidetu beharko duela...
aixe. (-). Ik. áize.
aitz-pérretxiku, aitz-pérretxikua. (c). izena. botanika AITZ-PÉRRETXIKO. Russula lilacea (?). Gibelurdinaren antzekoa. .
aixélbuztan, aixélbuztana. (b). izena. botanika AIXELBUZTEN, AIXERBUZTAN, AIXALBUZTAN, AIXEN, AIXEN BEDAR. Equisetum arvense. Azeri-buztana.   Cola de caballo. Lora gabeko landarea, arrabete edo bi luze, izai txiki baten antza du. Eztainuzko ontziak garbitzeko erabili izan da eta horregatik Euskal Herriko zenbait tokitan eztainu belar deitzen zaio. .