Azkeneko ekarpenak

Honako hauek dituzu bisitariek erantsitako berba berriak, onespen zerrendan daudenak.

2. izardi, izardíxa. (c). izena. Sapa.   Savia de las plantas.. Ilgoran igotzen dotsa izardixak arboliai, ilberan gutxi. .
1. izarratu. (c). adberbioa. Zerua izarrez beteta.   Estrellado.. Atzo etxera etorri giñanian zerua izarratu zeuan./ Oiñ izarratu dago, baiña txarra ei dator. .
itzebái, itzebáixa(k). (-). izena. Itzebagiak. Hotzarekin eskuetan edo ezpainetan sortzen diren ebakiak.   Hendiduras que se producen en las manos o en los labios con el frío.. Otzakin da, bustixakin da, eskuak sikatu barik eta ibilli ezkero; gure amai tta makiña bat itte jakuan. Klasiak pe izateittuk e, personak. Batzui itzebaixak errez itte jakuek. Klem. . komentario 1
1. izardi, izardíxa. (a). izena. Izerdia.   Sudor. . izardíttan, . (a). adberbioa. Sudando.. Goiz guztia nago izardittan. .. izárdi lárri, izárdi larríxa. (c). izena. Sudor frio, tiritona.. Izardi-larrixak eta otzikarak izaittu ta obe dau oera sartzia. ..
izárdi. (-). 1. izardi, izardíxa. (a). izena. Izerdia.   Sudor. . . izardíttan, . (a). adberbioa. Sudando.. Goiz guztia nago izardittan. .. . izárdi lárri, izárdi larríxa. (c). izena. Sudor frio, tiritona.. Izardi-larrixak eta otzikarak izaittu ta obe dau oera sartzia. ... 2. izardi, izardíxa. (c). izena. Sapa.   Savia de las plantas.. Ilgoran igotzen dotsa izardixak arboliai, ilberan gutxi. ..
ikatz-txapa, ikatz-txapia. (d). izena. IKETZ-TXAPA, IKEZ-TXAPA. Ikatz-zaku beteari puntan jartzen zaion zumitzezko estalki borobila.. Zakuak betetze zien, gero ikez-txapak izeten dia; bueltan ipintte ako goiko puntan, da ori ezpada garua ipintte ako. Mart. . Sin. txapa..
1. urdíñ, urdíña. (d). adjektiboa. Azul. Usado por nuestros antepasados.. Lenoko zarrak asko erabiltze juen urdiña, e; zeru urdiña dago ta. Ero koloriaaittik. Urdiña, urdiña erabiltze juen len. Klem./ Guk azula. Urdiña... geuk erropiai tta ez. Sagar urdiña, urdinsagarra. Urdiña ola esan ez. Urdinperretxikua ta... lizundutako gauza bati... aretxi be puxkat esaten jako, lizun-berdia eiñ ezkero, ño, au be urdintzen asitta jak. Don. . Bergarako gure lekukoen arabera, ilea ez da "urdinddu" egiten, "zurittu" baizik. Grisa edo definizio zaileko kolore eremu hori izendatzeko ez dute Bergara aldeko adinekoek ia erabiltzen, guk dakigula behintzat. Leintz edo Oñati aldekoek beharbada gehiago. Dena dela, urdin-perretxikua edo urdin-sagarra ez dira inondik inora azulak. Sin. azul (arrunta, eskolaren eraginez urdin pizten ari bada ere).. Sin. ázul. urdínska, urdínskia. (-). adjektiboa. "Un poco gris." (Izag Oñ) ..
1. zelako, zelakúa. (a). Nolakoa. Galdetzailea.. Zelakua da zure etxia?/ Zelako erregalua nai dozu?.
san juan sagar, san juan sagarra. (b). izena. Uda hasieran heltzen den sagar estimatua.   Manzana de San Juan.. Gozuak die san juan sagarrak garratz ikutu orrekin. .
San Juan. (-). 1. San Juan, . (-). toponimoa. Bergara eta Ubera artean dagoen auzoa... 2. San Juan, San Juanak. (-). izena. Ekainak 24, Eibarko eta Arrasateko jaiak, besteak beste.. . San Juan, San Juan, nekez etorri eta bizkor juan, . (-). esaera. (SM Zirik). Gauza onak (kasu honetan jaiak) gutxi irauten dutela. .. . san juán lora, san juán loria. (d). izena. botanika Zanahoria silvestre. San Juan-sortan ipini ohi zen lora hau.. Ik. zartáiñ-ipúrdi.. . san juan sorta, san juan sortia. (c). izena. San Juan egunez neskatilek eskuan auzoko elizara eramaten duten lore-sorta dotorea.. San Juan egunian San Juanera joaten zien neskatillak lora-sortiakin; San juan sortia. Akordatzen naiz Justiñak zelako soiñoko politta eruaten zeban, paparrian erroseta dotoriakin. Klem. . . san juan sortia izen, . (-). esapidea. "Neska politarengatik esaten da.. A ze san Juan sortia!" . (Lar Antz). ... . san juan sagar, san juan sagarra. (b). izena. Uda hasieran heltzen den sagar estimatua.   Manzana de San Juan.. Gozuak die san juan sagarrak garratz ikutu orrekin. .. . San Juán su, San Juán suak. (a). izena. San Juan bezpera gauean (ekainak 23) egiten den sua.   Fogata de San Juan.. Urtero eitten die gurian san Juan suak.. Zera kantatzen zen: San Juan San Juan berde, subiak eta zapuak erre, artuak eta garixak gorde, biba san Juan berde! ...
postaka. (-). adberbioa. (Gatzaga.) Lasterka.. Ik. antxíntxika.
púrrut. (c). onomatopeia. Puzkerraren onomatopeia.. Egun guztia zabitz purrut eta purrut.. Ik. parrát!.
própiña, própiñia. (a). izena. Propina.. Zer, amandriak emon dotsu propiñia?. Ik. éskupeko.
zuza-lekua ikasi. (-). esapidea. Zuza-lekua aurkitu.. Ik. txorí ápixia ikasi.
zoríon, zoríonak. (a). izena. Felicidades, enhorabuena.. Zorionak emun dosta. . zoríonian, . (c). adberbioa. En buena hora.. Zorionian juntau zan lagun-kuadrilla orrekin, bestela onezkero kartzelan zan...
1. sasóe, -i, sasóia. (b). izena. Garaia.   Epoca, tiempo.. Sasoi artan etzeuan ainbeste kotxe./ Keixia ezta sasoe ontakua, udaberrikua baiño.. Ik. urté-sásoe, -i. sasoia da..., . (c). esapidea. (adierazkorra.) Denpora asko da.. Sasoia da autobusa pasau dala..... sasoetáko, sasoetakúa. (c). izenlaguna. (adierazkorra.) Aspaldikoa, honelakoetan: . Sasoetako kontuekin zatoz... .. sasoiz, . (b). adberbioa. Garaiz.. Sasoiz aillegatzen banaiz, biarko bazkaixa preparauko dot...
ttir-ttir. (-). onomatopeia. (Eibar.) "Sonido que produce el afilador." (SB Eibetno)..
tronpil, tronpilla. (-). adjektiboa. (Antzuola.) "Pertsona haundia, potoloa, takarra.. Sin. potril, tronpil, tronpota..
tíran egon. (b). aditza. Estar tenso, en tensión, un objeto, una cuerda generalmente.. Ekilibristia ibili deiñ sokiak tiran egon bia dau. . tiran lana eiñ, . (d). esapidea. Trabajar a tracción un madero (etxegintza).. . Ik. zutittara lana eiñ..
2. txapa, txapía. (a). izena. Sukalde gaineko burdina. . txapan erreta, . (a). Txapa gainean erreta...
2. eta ze prosozíño!. (c). Eta ze otxokuarto.   Qué puñetas.. Ze sindikato ta ze prosoziño, nik neuk nai dotena eitte juat.. Sin. eta ze otxókuarto!.
ugez. (-). UEZ. Uez entzun ohi da gehienetan osagai hau duten ondorengo berbetan. .
zúma, zumía. (b). izena. botanika salix sp.. Mimbre.. Garai baten dezente ereiten zen zumea saskiak eta egiteko. ZUMA Z. Sin. mímen, zumitz. Ik. zumáka. zuma gorri, zuma gorríxa. (d). Salix rubens (?), salix caprea. .. zuma zúri, zuma zuríxa. (d). Salix viminalis...
Aldiz aldiz, zapatarixa zaldiz. (-). esaera. "Bizitzan gora-beherak izaten dira; zapataria ere askotan oinez, baina beste batzuetan zaldiz ibiltzen da." (Lar Antz). .