Azkeneko ekarpenak

Honako hauek dituzu bisitariek erantsitako berba berriak, onespen zerrendan daudenak.

iruri. (-). Ik. idúri.
ísla. (-). 1. ísla, íslia. (-). "Horizonte, perfil de los montes." (SB Eibetno).. Sin. ostondo.. 2. ísla, íslia. (d). Hodeiertzaren argitasuna. . Islian agirixan biarra eittia ez zala ona esaten eben zarrak. (AAG Eibes). . . isladara, . (d). adberbioa. ISLADAN, ISLAN. Hodeiertzaren mugan, argiaren kontra (al contraluz).. Amak, honetaz galdetuta, zera diost zalantzaz beterik: Isladara, urriñera... eztakit nik, isladara begiratu... Zeoze bazuan baiña. Klem. "Silueta en el horizonte, al contraluz... Íslia, íslaa ikusi ñuan: sobre la línea del horizonte. Eguzkixen íslaa: mirando desde la parte opuesta del sol. Islaan ikusten da ganau bat: la silueta sobre el monte." (Izag Oñ). Hitz ia galdua; bere esanahia eta erabilera lausotu samartuak daude....
irutxur, irutxurra. (c). izena. (Eibar.) Esquina.. Irutxur batetik sakristauak entzun zituan aren azkenengo berbak eta larritu zan. (SM Ezten). . irutxur egin, . (-). esapidea. Zerbait jokoan egon eta irabazten utzi arerioari.   Hacer tongo. Ez egik pelotari horren alde jokatu, irutxur eitten jok sarri-eta. (TSE Berb).. Sin. tongo eiñ..
istantz, istántza. (c). izena. Iluntzean ia ilundurik dagoeneko tarte hori. Egunaren eta gauren arteko muga.   El crepúsculo.. Atzo istantzian uso bandara galantak pasau zien./ Istantzerarte ibilli lanian da, artu otarria, ta etxera aguro, laga afaixai tta. Hil.. Goizekoari egunsenti, baina bada goizekoari istantz esaten dionik ere.. Ik. illunábar.
istandu. (-). aditza. (Antzuola.) "Ilundu.. Etzan ondo ikusten, puxkat istanduta zeuan da." (Lar Antz). .
íspixa, íspixia. (c). izena. Espía, infiltrado.. Eren artian zeuken ispixia ta danak galdu erain zittuan. . Horrela kontatzen digu Hilarik Bergarako Konbenioko paperen eta Foruen galera: Gero... konbenixuoi tta..., orrek papelok galdu zien ezkero, kitto. Bergan i zien papelok, da gizurrakin nun sartu zittuen ispixiak esan; andik galdu ziela. Orduan be ispixia..
irúntsi. (d). du aditza. Irentsi.   Tragar.. Botoia iruntsi dau umiak./ Jan ez, iruntsi eitten dau bazkaixa.. Sin. tragáu.
2. ísla, íslia. (d). Hodeiertzaren argitasuna. . Islian agirixan biarra eittia ez zala ona esaten eben zarrak. (AAG Eibes). . isladara, . (d). adberbioa. ISLADAN, ISLAN. Hodeiertzaren mugan, argiaren kontra (al contraluz).. Amak, honetaz galdetuta, zera diost zalantzaz beterik: Isladara, urriñera... eztakit nik, isladara begiratu... Zeoze bazuan baiña. Klem. "Silueta en el horizonte, al contraluz... Íslia, íslaa ikusi ñuan: sobre la línea del horizonte. Eguzkixen íslaa: mirando desde la parte opuesta del sol. Islaan ikusten da ganau bat: la silueta sobre el monte." (Izag Oñ). Hitz ia galdua; bere esanahia eta erabilera lausotu samartuak daude...
1. ísla, íslia. (-). "Horizonte, perfil de los montes." (SB Eibetno).. Sin. ostondo.
itxas-aixe, itxas-aixia. (-). izena. (Eibar.) "Itxasotik sartzen dan haixia, gehixenetan fresko eta umela" (SB Eibetno). .
isko. (-). Ik. íxko.
iskímilla, iskimillia. (d). izena. Iskanbila. Klem..
ísillu, ísillua. (d). izena. IXILLU. Lehengo baserriko sukaldeetan paretari ezarrita egon ohi zen bizkarlekudun bankua. Hiru bat pertsona sartzeko modukoak izan ohi ziren gehienak.   Banco grande de cocina con respaldo.. Isillua jeuan sukaldian, ol bateko banku zabala; azpixan ola trabesetara zapatak eta lagatzeko. Klem.. Bizkarlekurik gabekoari banku. .
irundu. (-). aditza. (Eibar.) Laminar. .
írun. (d). du aditza. Linuz edo artilez haria egin.   Hilar.. Kerrua irun esate jakon; goruan ipiñi, sartu gerrixan da ardatzakin arixa eiñ. Aniz./ Negu guztia liñua iruten, irun esaten jakon, juntau andra mordua ta, gero gabian errondia. Aniz./ Lenengo ardixen illia garbittu, siketu, kardak esate jakona, kardiakin zertu, sitx eindda ipiñi. Gero, irun esate jakon, goruetan, naiz txabillan gizonak.Aniz./ Iruten etara giñuan erretratua. JJp./ Gero irun. Iruteako zenbat lan! Ni entzunda nao —beeko sua izengo zan, beste surik ez— gabian amaikak amabixak aldera artian, ardatzian eitten onek andra zaarrok —geruaokua da makiñia— da an ardatzian eiñ, da gizonak albuan jarri, tta suai puxkat argi eraiñ, da; ostian kosta eitten zala petroliu- ta. Da suan argixakin e iruten. JJp. . Ikusten denez, IRUTEN forma agertzen da usuen..
3. irúkotx, irúkotxa. (c). izena. Trillizos. (Abereetan).. Ik. laukotx, íruki.
irúgiarre, irúgiarria. (b). izena. Tocineta, panceta.. Zartaiñian pasautako irugiarria, gozua ogi bittartian.. Azen. irugiárre, -ía ere bai. Don. Sin. txitxarra (Ub.).. Sin. txitxárra.
irúdi, irudíxa. (d). izena. Imagen.. Lenao pregoneruak pregoia jote juan Bergan. Oiinddiokan be zar baten..., goguan jaukat aren irudixa. Klem.. Gutxi erabilia. .
irubedar, irubedarra. (-). izena. "Hirugarren aldiz ebakitzen den belarra." (Lar Antz). Ik. bibédar.
irua egin. (-). IRUTU. "Pudrirse, secarse los troncos.. Honi egurroni hirua ein jakok./ Hau egurrau hirutu dok eta etxok balio". (Eibetno).
2. iru, irua. (-). izena. (Eibar.) Ilua, enbor zaharrek barruan izaten duten lehortutako edo usteldutako materia.. Sin. illu. irua egin, . (-). IRUTU. "Pudrirse, secarse los troncos.. Honi egurroni hirua ein jakok./ Hau egurrau hirutu dok eta etxok balio". (Eibetno)..
iru-lau. (c). Hiru edo lau, hiruzpalau.. Ekarrizu iru-lau bat tomate ortutik./ Iru-lau lagun naikua die lan ori eitteko.
irútik batéko, irútik batekúa. (c). esapidea. Herena.. Irutik bateko bat jan juat. Don. .
1. iru. (a). zenbatzailea. Tres.. irurak, iruretan.... iru-lau, . (c). Hiru edo lau, hiruzpalau.. Ekarrizu iru-lau bat tomate ortutik./ Iru-lau lagun naikua die lan ori eitteko.. irútik batéko, irútik batekúa. (c). esapidea. Herena.. Irutik bateko bat jan juat. Don. ..