Azkeneko ekarpenak

Honako hauek dituzu bisitariek erantsitako berba berriak, onespen zerrendan daudenak.

kúku eiñ. (d). esapidea. Agertu edo hots egin eta berehala ezkutatu. Jolasean edo brometan, gehienetan.   Juego o broma infantil que consiste en aparecer o dar una voz, y desaparecer súbitamente.. Kuku eiñ? zela esangotsuet pa nik; txistaria eiñ da gorde ero. Kukuka dabill ero, kuku ein ddosta ero. Klem. . kúku bat eiñ, . (c). Bisita laburtxo bat egin, edo atetik aditzera eman, behintzat.. Biar etxeruzkuan kuku bat eidazu.. Ik. tati eiñ.. kúkuka ibilli, . (d). Eguzkia laino artean sartu eta irten dabilenean, adibidez, kukuka dabilella esan ohi da. ..
kúkuka ibilli. (d). Eguzkia laino artean sartu eta irten dabilenean, adibidez, kukuka dabilella esan ohi da. .
kúku bat eiñ. (c). Bisita laburtxo bat egin, edo atetik aditzera eman, behintzat.. Biar etxeruzkuan kuku bat eidazu.. Ik. tati eiñ.
1. motxarda, motxardía. (c). adjektiboa. Neskatilla bizi eta bihurriengatik esan ohi da.   Dícese de las niñas revoltosas y de carácter.. Nungua da neskatilla motxarda belendriñ au?.
ñan-ñan eiñ. (a). du aditza. (haur hizkera.) NÁNA EIÑ, NANAN EIÑ (EIB.). Jan.   Comer.. Ale, ñan-ñan eiñ da lolo eittera. .
1. katigu. (c). adberbioa. Zenbait jolasetan "pagatzen" duena, besteak bilatu eta harrapatu behar dituena, "ama".. Oinguan zeu za katigu./ Bale-baleka katigu danak beste guztiak topau biaittu.. KATIGU IZAN, batik bat.. Ik. karábaka.
2. inúzente, inúzentia. (d). adjektiboa. Atzeratua. (ez du zentzu iraingarririk).   Retrasado mental; también, subnormal, mongólico.. Alabaik gaztena inuzentia dauka./ Leno mongolikuai tta inuzentiak esate jakuen./ Gure inguruko baserri-etxe baten seme inuzentetxo bat euken. Nausituaz bere senera etorriko zalakotzat euazen bere gurasuak. (SM Ezten).. Gaur mokolo-k ez du zentzu hau, baina baliteke noizbait izana izatea.. Ik. mokólo, -a.
istínga, istingía. (c). izena. ÍSTINGI, ISTINGIXA. Toki urtsu eta lokatzatsua, ura sortzen den lekua delako.   Cenagal.. Naiz eta sikutia eiñ istingak eztie agortzen./ Ixak eitten die istingatan. . Sin. ur-zingíra. Ik. izíngura. istinga baten ibilli, istinga baten egon. (-). esapidea. "Inguruan ur askorekin ibili, batez ere sukaldeko lanak egitean, ontziak garbitzen, esaterako. . Istinga baten emen nabill...
1. ixa. (a). adberbioa. Por poco, casi.. Ixa errekara jausi naiz./ Ixa naixao dot etxian geratzia.. Ik. kásik. ixixan, . (-). adberbioa. Hutsaren faltan.. Beti ixixan ibiltzen da, baiña sekula eztau irabazten... ixíxa, . (a). adberbioa. IXEIXA (EIB.). Ia-ia.   Casi casi.. Ixixa loterixia tokau jakon./ Trenera berandu aillegau naiz ixixa...
zerrota, zerrotia. (-). izena. (Eibar.) Serrucho. .
zil. (-). 1. zil, zilla. (c). izena. TRIPAZILL . Ombligo.. Zillian mekromina puxkat emoixozu txal jaio-barrixai.. Ik. botóe, -i, txírrin. . zilletik eiñ, . (-). esapidea. (Eibar.) "Haurgintzan amari zesarea egiten zaionean esaten da.. Bigarrena zilletik eiñ eban.... 2. zil, zílla. (d). izena. Cordón umbilical. Don... 3. zil, zílla. (d). izena. Berakatz, kipula, porru eta halakoei barruan ardatz modura sortu ohi zaien ziri gogorkotea. Baita patataren begi edo ernemuna.   El escapo de ciertas hortalizas, y también el brote de las patatas.. Patata azixai zilla urtetetze jotsak, eta kipulak eta zilddu itteittuk... Klem.. Ziri ere deitzen zaio erdiko zilari.. Ik. zílddu, garátu.. 4. zil, zílla. (d). izena. Idiskoaren zakila.   Pene de toro.. Zakilla be or bealdera ta esaten da, baiña guk geuk zilla. Don. . Ik. irízill..
unamuníxo, unamunixúa. (d). izena. UNAMORIXO. Armonia ona, familiako edo lagunarteko giro ona.   Buena armonía.. Unamunixua? ja, ja, ja (barreak); unidadia ero, unión, ero. Familixa ortan dago unixua esateko, unamunixua. Eta beste noizbait? Auzo baten-ero unamunixo ona dagola. Klem./ Bazkalonduan, guztiak alai ebizen, unamorixuan, ango kantau biarrak ez ei eukan akabaurik. (SM Ezten).. UNAMUNIXO TXARRA ez omen da esaten. .
umétu. (b). da-du aditza. Ume bihurtu.. Ze, zuk pe ziero umetu biozu, ala?.
sakátu. (b). dio aditza. Presionar, empujar hacia abajo, prensar.. Sakatu tinbriai, aber iñor dauan./ Medikuak indar guztiakin sakatu dost bixkarrian. . ederra sakatu, . (c). esapidea. Engañar, tomar el pelo, timar. . Ederra sakatu zoskuen Portugalen wiskixakin./ Ederra sakatu dotsue kotxiakin. ..
zaputs. (-). Ik. zápotz.
2. zéla-aláko, zéla-alakúa. (b). izenlaguna. De dudosa calidad o condición.. Etzeuan peskaurik eta azkenian zela-alako antxoa batzuk ekarrittut./ Txakurra badaukau baiña zela-alakua. . Sin. nola-alako. . Sin. zéozelako, zelabaitteko.
2. urren, urrena. (a). Hurbilena.. Ik. úrren.
xélba, -e, xelbía. (d). adjektiboa. ZELBE. Inorekin amistaderik ez duen pertsonaz, inorengana arrimatzen ez denaz esana.   Se dice de la persona desconfiada y que rehuye a la gente.. Ain zan persona xelbia eze, mezia akabau ta etxera bueltatzen zan iñokin berberdi be ein barik.. Juan San Martinek "impertinente" esanahia ematen dio: An eban Konejua zelbekeriz uezabari nundik kejak eruango. (SM Zirik)..
2. zínbilu-zánbulu, zínbilu-zánbulua. (-). izena. (Eibar.) Columpio.. Sin. txintxaun, zíburu.
zibilizazíño, zibilizaziñúa. (d). izena. Civilización, sobre todo en el sentido de educación. . Urte bigarrengo barrixa (umea), aura azten zanian beste bat barrixa, urrenguan beste bat barrixa. Olaxe mundua. Zibilizaziñoik pez bia danik eta. Mertz. (AA BergEus. 333. o.). / Zibilizaziño gutxiko jentia jaok gure auzuan. .
zinbili-zanbuluka. (-). adberbioa. "Zinbulu-zanbuluak eginez.. Umiak giñanian amandrian altzuan zinbili-zanbuluka ibiltze giñan." (Lar Antz)..
tremendo, tremendue. (b). (Leintz.) TREMÉNDAKO (OÑ.). Oso handia. . Konpetentzia tremendue eukitten juen eta gure aittek Arrantxeroi ein jutzan hor Kurtzetxikin txabola bat. (AA ArrasEus, 203. o.). / Tremendako zartaria artu xuan. . Oñatin asko erabiltzen da tremendako..
topekalari, topekalarixa. (c). adjektiboa. Topeka egiten duen aberea.. Sin. adarkári.
puzkar bero, puzkar berua. (-). izena. "Puzkar ixila, usain haundia eta txarra duena.. Orrek botatze ittu puzkar beruak, bere onduan ezin dda eon." (Lar Antz).