Azkeneko ekarpenak

Honako hauek dituzu bisitariek erantsitako berba berriak, onespen zerrendan daudenak.

6. zurittu. (b). zaio aditza. Ilea urdindu.. Zela zurittu jatzun burua!.
narrútan eiñ. (-). Narrua jo.. Zer narrutan eitteko goguakin ago, ala?. Sin. txakillétan, txórtan eiñ, txortía jo, narrúa jo, jo.
pillo, pillúe. (a). izena. (Leintz.) PILLA. Pila.   Montón.. Eskoriatzan hala deitzen zieten garai baten kanpotarrek euskaldunei. Euskaldun gehienak herriaren goi aldean bizi ziren, eta batzuek behealdekoei "maketo" deitzen zieten, eta, berriz, "pillue" beheko etxe berrietan bizi ziren erdaldunek goikoei. "Ese es pillue". Berba hori (pillue) etengabe entzuten zietelako, ziur asko.. Sin. pílla.
1. jabetu. (c). da aditza. ZEREKIN. Apoderarse.   Adueñarse.. Neu jabetu naiz zure erlojuakin.. ZEREKIN jabetu.. Ik. jabe eiñ.
iup. (-). interjekzioa. Salto.. Hartu galtzarpietatik eta iup! Hantxe laga eban laguna mahai gaiñian. (SB Eibetno). .
ka. (c). interjekzioa. Ez dut uste, ezetzean nago. Norbaitek galdetutakoa ukatzeko erabiltzen den esklamazioa.   Quía.. . Sarri apenas hitzarekin batera doa: ka, apenas edo apenas, ka, bietara. .
kanpai bédar, kanpai bedárra. (d). izena. botanika rhinantus mediterraneus. Campanilla.. Bizi motza du. Berehala ateratzen du lora. Eskuan hartu eta eraginez gero kanpaiak bezela jotzen du. Asko ugaltzen da. Sin. kanpanilla bedar, txilin bedar, txirtxil bedar. . komentario 1 Sin. dunba bédar.
iñótara (be). (b). adberbioa. IÑOTATIK BE (LEIN.). De ninguna manera.. Ezin leikek ori iñotara eiñ? Don./ Eztok konsegiduko konbenzitzeik iñotara be. Don.. Sin. ezétara (be).
Irabaziala irazi. (c). esaera. Irabazi ahala gastatu.. Orrek badakizu zer eitten daben: irabaziala irazi.. Ik. irázi.
1. ilbarri. (c). izena. Luna Nueva.. Noiz da ilbarri?. Mugagabean, eta honelako testuinguruetan, batik bat.. Ant. ilbéte.
txáluak jo. (a). aditza. TXALO EIÑ. Aplaudir.. Karreristak agertzen dienian jo txaluak./ Txalo ein zotsen Monzoni kalian pasatzerakuan..
zartáiñ-ipúrdi, zartáiñ-ipúrdixa. (c). izena. botanika daucus carota. Zanahoria silvestre.. Millu edo anis bedar deitzen zaion landarearen antzekoa da, unbeliferen familiakoa, baina ez du haren usain berezia. Ona omen da odola garbitzeko, libratzeko eta urdailerako. Baita erreuma dutenentzat ere.. Sin. san juán lora.
xiplara, xiplaria. (-). izena. (Antzuola.) "Reproche.. Beti xiplara baten dabil./ Arek bota zotsan xiplaria./ Ointxe be xiplaran esan doztazu. (Lar Antz) . Gaztelerazko 'con coña' esanahia ere hartzen du." (Lar Antz)..
uso txiki, uso txikixa. (d). izena. columba oenas. Paloma zurita.. Sin. zurita.
présa, presía. (b). izena. Presa, embalse.. Boluko presan baiñatze giñan.. pasautako urekin presia egin nai izan, . (-). esaera. Gauzak erremediorik ez dutelarik konpondu nahi direnean erabiltzen den esaera: Ori pasautako urekin presia egin nai izatia dok. ..
Ixoanian pazientziak (saltze ittue). (-). esaera. (Antzuola.) "Ixoane Antzuolan zegoen denda baten izena da. Pertsona kakalarriei edo pazientziarik gabekoei bertara joateko esaten zitzaien." (Lar Antz)..
2. ple eindda. (d). esapidea. PLEN ÉINDDA (IZAG ANTZ). Mozkortuta.   Borracho.. Tabernan ple-ple eiñ, etxera joan eta andriai kristonak emoten jotsan./ Baztarra jo zabanian itxuria ple eindda joian.. Adibidean ikusten denez, PLE-PLE ere bai.. Sin. mela-mela.
pakun. (d). onomatopeia. Fusilaren tiro-hotsa.. Iru egunian entzun zittuan tiro-otsak Deskarga aldian: pa-kun!, pa-kun!, pa-kun...! nazionalak Bergaan sartu aurretik. Klem. .
orrúzko, orruzkúa. (c). izena. ORRUZKÚAN. Horrantzako bidaia.. Eztakitt mariau barik eingoten orruzkua./ Orruzkuan txorrua itxi.. Ik. arúzko, onuzkúa. orruzkúan, . (b). Horrantz joaterakoan.. Orruzkuan txorrua itxi.. Ik. aruzkúan, onuzkúan..
1. -kúma, -kumía. (b). izena. -KUME. Hitzaren bigarren osagai gisa, animalia-umea.   Cría de animal.. Mutikotan txori-kuma billa ibiltze giñan./ Lau katakuma dauzkau.. Txerrikuma, astakuma, konejukuma... Soilik esan behar denean: ume. Astuak bi ume eittu..
karraskadia jo. (-). esapidea. (Eibar.) "En las peleas de gallos, acobardarse uno de los contendientes y dejar la pelea.   Oillarrak bildurtzen danian joten daben kantutik dator izena, kurrurruk! egin biharrian karraskadia botatzen dabelako burrukia galtzen dabenian. Oillar-jokuetatik hartuta, eguneroko beste kontu batzuetarako be erabiltzen da esakera hori, atzera egin dabenaren jokaeria adierazteko." (SB Eibetno).. Ik. arrio eiñ.
mantau. (c). aditza. Ganadua mantaz estali. . Gero mantau hotzittu ezteiñ. (AA ArrasEus, 236. o.). .
1. orri, orríxa. (a). izena. Hostoa.   Hoja vegetal.. Sin. óstro. Orri sendorra lepuan eta zozokumak kolkuan, . (d). esaera. Aitari entzuna. Ez dakit ziur zer esan nahi duen. Udaberriaren etorrerari buruzkoa dirudi. Orri sendorra, itxundutako orria, agian.. Orri sendorra lepuan eta zozokumak kolkuan. .. orrixa eiñ, . (-). esapidea. Zuhaitz adarrei hostoa kendu abereei jaten emateko.. Sin. itxúndu..
piñú-álerze, -ia, piñu-alerzia. (d). izena. Alerce.. Sin. piñu zúri, álerze.