da
- ondorátu. (c). da aditza. Irse al fondo, a pique.. Ondarrua parian ondoratu zan petrolerua. . Ik. ondarréra joan, ondóra joan.
- 3. ordenau. (c). da-du aditza. Ordenar(se) como sacerdote.. Aittasantuak abade beltzak ordenaittu./ Ogetabost urtekin ordenau zan. .
- ordíttu. (d). da aditza. Mozkortu. Don.k dio entzuna duela, Elosu aldian, batik bat.. Ezta esaten. Entzun izen da ori: “Ziero ordittu zuan, ziero mozkortu zuan”. Lenao bazkaixak-eta izeten zien, da bakarren bat, “ziero ordittuta geldittu zuan”. Baiña ezta erabilli eitten ola. Nik geixao entzungo najuan Elusu aldeko jentiai tta. Don.. Hitz galdua. . Ik. ordi.
- 1. oríau. (c). da-du aditza. Haizea hartu, despejatu. Orear(se), ventilar(se).. Egun guztia etxezuluan sartuta gare eta goazen kanpora puxkat oriatzera./ Benidorretik buelta bat komeni jatzu apur bat oriatzeko./ Zabaldu bentania abitaziñua oriau deiñ. .
- oríttu. (b). da-du aditza. Hori kolorea hartu edo eman. Amarillear. Hablando de personas, coger mal color.. Okanak oritzen dienian jaten die./ Gaixua sartu jakonian belaxe orittu zan. .
- 1. orraztu. (a). da-du aditza. Peinar(se)..
- orrigártu. (d). da aditza. Landareari orriak igartu. Marchitarse las hojas.. Urik enotsan eiñ bai, tta orrigartu ein jatan jeraniua. Klem. .
- orríttu. (c). da aditza. Zuhaitzak orri berriz jantzi. Echar nueva hoja los árboles.. Iges febreruan arbolak orrittuta eren./ Ikusikozu sagarrak orrittuta gero izotza eitten badau. .
- orrúztu. (b). da-du aditza. Horrantzago joan edo eraman. Llevar o ir hacia ahí.. Armaixua orruztu ta emen telebisiñua jarrikou. .
- ortóstu. (c). da-du aditza. Ortosik jarri. Descalzar(se).. Ortostu ein giñan errekia pasatzeko.. Ortosik edo oiñutsik jarri da arrunta. .
- 1. paráu. (c). da aditza. Txakurra geldi-geldi eta adi geratu oilagorra edo beste ehizagairen bat somatzen duenean. Quedar quieto y atento el perro cuando barrunta la becada u otra pieza.. Txakurra parauta egoten dok oillagorra ikusittakuan-da. Klem./ Txakurra neure aurrian parau jatan.. Sin. geratu (gutxiago erabilia).. Ik. parada.
- parráu. (c). da aditza. Landare igokaria parran edo landare gerrian gora kiribildu.. Zalgia parrau eitten da, katiau eitten da dana. Garixa lotu eitten dau, garixa ukatu eitten dau atzenian. Don. .
- 1. pasáu. (a). da-du aditza. Igaro. Pasar.. Iru urte pasau die./ Zure aurretik pasau naiz./ Urte txarra pasau dau. . pasáuta, . (-). . 2. pasáuta, . (-). . Ik. eranían pasau.. 1. pasáuta, . (c). adberbioa. Harri eta zur eginda. . Erabagixan berri jakin nebanian pasauta geldittu nitzuan./ Kotxiakin ein zeban eskapadiakin pasauta zeuan gizajua....
- 2. pasáu. (a). da aditza. Gertatu. Pasar, suceder.. . Erantzun hori eman ohi da norbaitek modu txarrez galdetzen duenean. .
- 3. pasáu. (b). da aditza. Jaki batek bere puntua galdu. Pasarse un alimento.. Aragi au pasauta dago./ Gaur arroza pasau ein jat. .
- pasmótu. (c). da aditza. Zornetu. .
- 1. pena izan, penia izan. (b). da aditza. Penagarria izan.. Pena da ainbeste lan eiñ eta balixau ezin izatia./ Penia da mutilla ola ikustia. .