izena
- zorna bédar, zorna bedárra. (d). izena. botanika senecio vulgaris. Hierba cana, cardo enano.. Beste karduak baino txikiagoa, eta ez hain latza. Lore asko ditu, txikiak eta horiak. Urte guztia dago loran eta txoriek gustora jaten dute. Sororako kaltegarria da.. Sin. txori-kárdu.
- 1. zoro, zorúa. (-). izena. Loco, -a.. Zoro guztiak eztare Santagedan. . dirúa zóro, . (c). esapidea. Dirua esku betean, ugari.. Len taberniakin dirua zoro erabili zeben baiña oiñ majo bajauta dare./ Dirua zoro dagonian ezta pentsatzen ezik izango danik. . Uztari buruz ere esaten da inoiz. Sagarra zoro dago aurten... diru zoro, diru zorúa. (c). Erraz irabazitako dirua.. Jokuan irabazittako diru zorua errez gastatzen dok. ..
- zoró-úsaiñ, zoró-úsaiñak. (c). izena. Zorakeriak edo kaskajokeriak egiteko joera edo ohitura. La tendencia o costumbre de hacer insensateces.. Ibilli i belozidade orretan; ospittalian joango jak zoro-usaiñok./ Ezkondu zanian majo kendu jakon zoro-usaiñak. . Zoro-usaiñak joan edo kendu, batik bat.. Ik. tontó-usaiñak kendu.
- zoroáize, zoroaizía. (b). izena. Palabra que unida a diversos verbos significa, según el contexto, ganas de juerga, de hacer locuras, etc.. Gaur kriston zoroaizia daukau ta Ondarruara goiaz./ Zoroaiziak emun zotsan da moja sartu zan./ Gaur kriston zoroaizia dabill. . zoroaizia euki, . (-). esapidea. ZOROAIZIAK EMUN, ZOROAIZIA IBILLI. Hego-haizea dabilenean ere zoroaizia dabilela esan ohi da...
- zoroáldi, zoroaldíxa. (b). izena. Arrebato de locura.. Eztakitt ze zoroaldik emun dotsan domeka atsaldian lanera joateko./ Urrengo zoroaldixan auskalo ze eitten doskun. . ZOROALDIXAK EMON, batez ere..
- 1. zorri, zorríxa. (a). izena. Piojo.. Jentiak diño Cruz Verde-k zabaltze zittuala zorrixak negoziua eitteko./ Ilddakotik derrepente aldetzen dau zorrixak. Mertz. . Ik. bartz. zorrixán pare, . (b). esapidea. ZORRIXÁN MODUAN. Ugaritasun konparaketa.. Umia zorrixan pare egoten da ikastolako atian. .. zórrixak mántentzera, . (d). esapidea. Miseriak pasatzera. A pasar miseria. Lit.: "A dar de comer a los piojos".. Krieda ta al dan lekura, danok, bieko juan. Zorrixak mantentzera. Orduan zorrixa be bazan... Bai ba, etzauan linpiezaik eta. Mertz. .. gólpe zórrik ez jo. (c). esapidea. Lan apurrik ere ez egin.. Eztau kurso guztian golpe zorrik jo. ..
- zorriketa, zorríketia. (d). izena. Despioje. . zorríketan, . (c). adberbioa. Zorriak kentzen, oiloak bere luma artean pikuka, adibidez. Despiojándose, matando los piojos a picotazos (las gallinas, por ej.).. Oilluak zorriketan dabitz egun guztia ta biar eurixa seguru.. Hurrengo egunerako euri iragarpentzat hartu izan da oiloen zorriketa. ..
- 1. zorro, zorrúa. (c). izena. Saco que iba con grano al molino y volvía con harina.. Makiña bat buelta einddakuak ga zorruakin Bolura./ Zakuan sartu ta gero esate jako ari zorrua. Errotara baldin badoia: zorrua. Zakua bete ta eruateko, batek baldin badaroia astuan artuta, “zorruakin oia?” esango jak; da ostera e, gari-kutxatik zorrora botatzen ezta jardutzen, ezta esaten. “Zakua betetzen lagunduidak gero zorrua eruateko”. Gauza bati bi izen, bi formatan. Don. .
- 2. zorro, zorrua. (-). izena. (Eibar.) Funda de arma, vaina. .
- zorróta, zorrotía. (d). izena. Zorroarekin errotara egiten zen atzera-aurrera.. Zorrotia izaten zuan ba, artu garixoi astuan da. Klem.. Lekuzkoetan, batik bat. Bolura noia zorrotara. . Ik. garí-zórro.
- zorrotz-gari, zorrotz-garíxa. (a). izena. Errementariari laborantzarako tresnak zorrozteagatik garitan ematen zitzaion ordaina.. Zorrotz-garixa. Urtian gari mordua jasotze zeban Errementarikuak Osintxun. Batzutan kejau be bai, ze batzuk albokuen erreminttak be eruaten zittuen orren kontura. Eus.. Sin. errementari-gari..
- zorróztarri, zorróztarrixa. (c). izena. Tresnak zorrozteko arenarria. Piedra arenisca de afilar.. Zorroztarrixa ba are-arrixa, kutxillo-ero, zera-ero atxurrak zorrozteko arrixa. Gure albergako arrixan be zorrozten jittuen zerak. Klem.. Pedalez mugitzen denari destera.. Ik. arri.
- zorroztúra, zorrozturía. (c). izena. Zorroztutako unea. La zona delgada y afilada de un objeto cortante.. Zorroztura guztia joate jako segiai segarrixa gaixki erabilli ezkero..
. Ik. pikadura. - 1. zoru, zorúa. (d). izena. Etxe barruko azpia. Suelo de casa.. Sarrittan esaten juau sukalde inguruan da: “. Donatok dionez, beheko plantakoari esaten zaio, goikoetakoei SUELO..
- zoru-érdi, zoru-erdíxa. (d). izena. Media suela..
- zotárro, zotarrúa. (d). izena. Goldaren ildoa. Surco del arado. Uberan. Uberan goldazulo esan ohi da. Donatok zotarro dio, eta zotaska esaten dela Elosu aldean. Nire amak goldazoi deitzen dio. Golda-arrasto ere entzun izan da. Bost sinonimo gauza baterako. Etxe batzuetan, porrua sartzeko aitzurrez egiten den ildoari esaten zaio zotarro..
- 1. zotz, zótza. (b). izena. Makila zati txikiak, sua pizteko eta balio dutenak. Palitos que valen para encender el fuego, por ej.. Ekarrizu zotz batzuk sua pizteko. . Zenbaitek «palillo» esateko ere badarabil, baina honetarako pálillo esaten da normalean.. Errementarixan etxian zotza burduntzi, . (-). esaera. Ofizio batekoak bere ofizioko abilezia edo erreminta etxean falta... zotza baiño iarraua izen. (-). esapidea. Oso iharra izan. (Lar Antz)...
