zaio
- estráiñau. (a). zaio aditza. Extrañarse.. Etxe aura ezaututa etxatak bape estraiñatzen nerbixotatik jota egotia.. Sin. txokáu. estráiñauta égon, . (a). esapidea. Harrituta, txokatuta, egon.. Estraiñauta nago zela eztan zarataka asi...
- eztarri-gilíxa járri. (d). zaio aditza. Eztarria itxi. Ponerse afónico.. Eztarrixa itxitta. Gero esaten juau “eztarri-gilíxa jarri jatak” ero “afoniko najak”. Don.. Ez diot besteri entzun..
- gogóra etorri. (b). zaio esapidea. Burura etorri, oroitu.. Etxatak gogora etortzen zeaittik asarretu zien. .
- gogótik joan. (b). zaio aditza. Ahaztu.. Gogotik joanda neukan zure izena./ Etxat gogotik joan frailliak esan zostana. .
- inpórta izan. (a). dio-zaio aditza. NOR-NORI. Importar.. Etxat bape inporta afaldu ezta be./ Ze inporta dotsa ari gurian pasatzen danak?/ Bai zuri inporta be Afrikako kontuak. . Inporta, inporta, inportako. Hiztun onek ez dute «inportatzen» esaten. NOR-NORI zein NOR-NORI-NORK: Etxat inporta zuk esaten dozuna, edo eztost inporta zuk esaten dozuna(k?)..
- 2. kosta. (a). zaio aditza. Costar esfuerzo, tiempo. zaio ad.. KOSTA edo KOSTAU bukatua, KOSTA edo KOSTATZEN bukatu gabea, eta KOSTAKO etorkizunekoa. Kosta (edo kostau) jakun tabernia topatzia./ Gure neskiai kosta (edo kostatzen) jako etxera etortzia./ Kostako jatzue berriz aiñ ondo jatia. Hau guzti hau gero eta nahastuago dago.. kostía kósta, . (c). esapidea. Cueste lo que cueste.. Lasanera joan biou bazkaltzera, kostia kosta./ Kostia kosta, aretxekin ezkontzia nai juan. . Gure lagun artean zera esan ohi da udan: Goazen kosta aldera egun pasa, kostia kosta...
- 1. kunplidu. (b). du-zaio aditza. NOR-NORK. Cumplir.. Makiña bat lan dauka danekin kunplidu ezindda. Kortatxon, dauke tio zar bat, larogetamar urte kunplidu jakon. Hil. . Urteak bete edo kunplidu egiten dira. Gazteek NOR-NORK darabilte: Ogei urte kunplidu dittu, baina adinekoei NOR-NORI ere entzun dakieke. Kortatxon, dauke tio zar bat, larogetamar urte kunplidu jakon. Hil..
- lausúa eiñ. (d). zaio aditza. Nublarse la vista.. Eztakitt ze pasatzen jatan; ointxe be lausua ein jat bistan.. Ik. gandu.
- okurrídu. (b). zaio aditza. Bururatu.. Zuri bakarrik okurritzen jatzu olako gauzak./ Okurritzia be eztok gutxi. .
- 1. plantáu. (c). da-zaio aditza. Bat-batean haserretu eta frente eman; solaskideari, batik bat. Enfadarse y enfrentarse súbitamente, generalmente con el interlocutor.. Dirua eskatu notsanian ganau edarra plantau jatan./ Gosiak dagonian eta afaltzera ezkoiazela esan ezkero, aura plantatzen dok bitxua./ Aura belaxe plantatzen da burrukarako.. Goikoen antzeko esaldietan: MUTILLA, GANAUA, BITXUA edo BURRUKARAKO... PLANTAU norbaiti. NOR-NORI batik bat. .
- pusillótu. (c). zaio aditza. Pusiloz bete. Llenarse de pústulas.. Olixo erria jausi jatan eta esku-gaiña ziero pusillotuta daukat. .
- tokáu. (a). da-zaio aditza. Tocar, corresponder.. Zeiñi tokatze jako fregaua eittia?. Bestalde, Ari tokau eitte jako esan ohi da, batzuetan ironiaz, honako honetan bezela: Gizon aberats batekin ezkondu ei zan Eibarko neska bat, eta andik puntuko joan ei jakon amai negarrez, gizonorrek keridia zeukala ta. Amorrek esan ei zotsan: "Badakizu ba, ari tokau eitte jako ta". . bai tokáu be astuái pólaiñak. (-). esapidea. BAI TOKÁU BE ASTUÁI KÓNFITTAK. Dagokiona baino jazkera dotoreagoa eramateagatik edo halako gauzengatik norbaitez adar-soinuan esan ohi den esapidea. .. tókatzeko be aundixá izan, . (c). esapidea. BAI TOKAU BE. Ezusteko txarra edo zelebrea gertatu. ..
- txíndurrittu. (b). zaio aditza. Entumecerse, dormirse un miembro.. Ankia txindurrittu jat.. Azen.: txindúrrittu ere bai. .
- txokáu. (b). zaio aditza. Harritu. Extrañar.. Etxata bape txokatzen ainbeste umekin zoratzia.. Sin. estráiñau. txokáuta egon, . (b). esapidea. Harrituta egon.. Txokauta nago zela eztaben diar eitten...
- usáiña egin. (b). zaio aditza. Jaki bati usain txarra sortu.. Aragixai usaiña ein jako ta bota txakurrai. . Sin. usainddu.
