Skip to main content

Eibar

  • araedun, araedúna. (d). (Eibar.) AREDUN. "El o la que en Eibar proveía de arena para el fregado y las fundiciones.. Areittixoko areduna izan ete da gaur Eibarren?.
  • araso, arasua. (d). izena. (Eibar.) ARAZO. "Zeozer egiteak ematen duen lana.. Materixalak onenbeste, eta gaiñeko arasua iru errial..
  • aratian. (d). adberbioa. (Eibar.) De espaldas (nadar).. Aratian eitten dau obeto (igeri), ostian baiño. (Etxba Eib). .
  • arbaso, arbasúa (Eib.). (d). izena. (Eibar.) Harriartea.   "Pedrera.. Mendixa emendiko aldetik dana arbasua da..
  • 2. arbi, arbixa. (d). izena. (Eibar.) "Hueva del pescado. . Bakillauan arbixa artakotzat saltzen da..
  • arbide, arbidía (Eib.). (d). izena. (Eibar.) ARRIBIDE. "Calzada, camino empedrado.. Bide-txingor onek arbide batera joten dau.. Ik. galtzára.
  • arbitz, arbitza. (d). izena. (Eibar.) "Cuarzo.. Arbitzak ostiango arri guztiak erreixatzen dittu..
  • arburu, arburúa. (d). izena. (Eibar.) "Peñasco, acantilado.. Eguarbitzako arburuan jarritta, orduak emoten nittuan Anbotora begira./ Itsas-ertzeko arburuetatik arrantzale eitten eban amuagaz. Sin. arkatx." (Etxba Eib).. Sin. arkatx.
  • 4. ardatz, ardatza. (b). izena. (Eibar.) Burdina hariztatzeko erreminta.   Macho de roscar.. Orrek ardatz txikixak dira eta kontuz ez bazabiz errez apurtuko jatzuz. (SM Burdin). .
  • ardatz-étxe, ardatz-étxia. (d). izena. (Eibar.) Hariztatzeko ardatzak birarazteko erreminta.   Volvedor, porta-machos. .
  • ardatz-nagusi, ardatz-nagusixa. (d). izena. (Eibar.) Eje principal de la máquina herramienta, husillo patrón.. Onen tornuonen ardatz-nagusixak ari biborra (Withworth) dauka eta ari metrikua emoteko gaizki be gaizki ibiltzen naiz. (SM Burdin). .
  • 2. ardi, ardixa. (-). (Eibar.) Pulga. . Ik. arkakúsu, -o.
  • argáluna, argálunia. (d). izena. (Eibar.) "Punto débil, punto flaco.. Danok daukagu geure argalunia nunbaitten eta zuk aguan.. Sin. bigúnuna.
  • argi-eragin. (-). aditza. (Eibar.) "Baiñu galbano-plastikuan ondoren piezeri brist-eragitteko akabatzaillien eragiketia.   Abrillantar." (SB Eibetno). .
  • ari-arixan. (-). esapidea. (Eibar.) ARI-ARIRA. "Zerbait egiteko zorian.   A punto de, al filo de, justamente.. Ari arira egon, ill edo bizi..
  • 2. aríapeko, aríapekua. (d). izena. (Eibar.) Azpijokoa; merezi ez duenari mesedea egin, merezi duenaren kaltetan.. Udaletxian libre geldittu dan plazia zelan emon jetsek orri eta ez Benittori, onek dakixan guztiakin? Epa! emen ariapekua egon dok!.
  • 1. aríapeko, aríapekua. (d). izena. (Eibar.) Erreka-azpian sortzen den iturria, putzuak agortuz egiten den arrantza oztopatzen duena.. Agortzen ekinda laga eiñ biar izan genduan, ariapeko aundixa agertu jakulako. (Etxba Eib). .
  • aríatza, aríatzia. (c). izena. (Eibar.) Hareatza.   "Arenal, playa.. Debako ariatzan, itxasora begira etxe txiki bat, zer amets ederra zartzarorako!.
  • aritxalari, aritxalarixa. (d). (Eibar.) "Etxetik alde egindako semea edo alaba. . Seme batek aritxalarixa urten zetsan..
  • arixa ixo. (c). aditza. (Eibar.) Haria eho.   "Dañar la rosca.. Torlojo oni arixa ixo jako larregi estutziakiñ..
  • arixa ixo. (-). (Eibar.) Dañar, deshacer la rosca.. Torlojo honek arixa ixota dauka..
  • arkaboz. (-). (Eibar.) Arcabuz. .
  • arkatx, arkatxa. (d). izena. (Eibar.) Malkarra, ezponda.   "Acantilado, escarpa.. Eibarren arkatxa esaten jakon Isasiko alde batari, etxiak ein baiño leen arkatxa zalako ibai aldera; arkatxpia zan Kakalarduaneko olia, gaur Alfa, eta arkatxekuak Isasixan bizi ziranak.. Sin. arburu.
  • 3. arku, arkúa. (b). izena. (Eibar.) Su-armetan kolpekaria (gatillua) babesteko pieza.   Guardamonte.. Arku gaiñeko kakua jaukak eskopeta onek..
  • armagiñ, armagíña. (b). izena. (Eibar.) Armagintzan diharduen bihargina. Armero.. Naixago armagiñ izatia, basarriko baiño./ Armagiñak asko ziran len Eibarren. (Etxba Eib). .