izena
- tripa-órru, tripa-órruak. (d). izena. Gose denean tripak ateratzen dituen hotsak. "Rugidos" de estómago ocasionados por el hambre.. Uste dot eskola guztian entzuten ziela nere tripa-orruak.. Ik. tripa-zórri.
- tripa-zórri, tripa-zórrixak. (c). izena. Gose denean tripan sentitzen diren kili-kiliak. Lit.: "piojo de vientre".. Bueno, tripa-zorrixak asi jatazek eta obe juau bazkaltzera joatia.. TRIPA ZORRIXAK ASI, EUKI, SENTIDU.... Ik. tripa-órru.
- tripaki-laiño, tripaki-laiñuak. (-). izena. (Angiozar., Antzuola.) "Los cirros (nubes)." (Izag Antz).. Ik. beláiño.
- 1. tripákomiñ, tripákomiñak. (a). izena. Dolores de vientre.. Sagar berdiak jan ezkero tripakomiñak eingo jatzu. .
- 2. tripákomiñ, tripákomiñak. (c). izena. Kezkak, arazo handiak.. Tripakomiñ galantak pasau giñuzen taillerra itxi zoskuenian. .
- trískantza, trískantzia. (c). izena. Destrozo, escabechina.. Beixak ortuan sartu ta egundoko triskantzia ein ddabe.. Sin. triskazíño.
- triskazíño, triskaziñúa. (d). izena. Triskantza. Destrozo.. Plazan jausi zan bonbiak triskaziño demasa ein zeban. . Sin. trískantza.
- tristúra, tristuría. (b). izena. Tristeza, melancolía.. Etxe arek tristuria emuten dost.. Ik. barrúko tristúra.
- 1. triúnfo, triúnfua. (b). izena. Triunfo..
- tróbalko, tróbalkua. (d). izena. Oihal dotore baten izena.. Zeuan orduan tela bat, batak eta arekin eitten zian, dotore jaztekua, trobalko, oso tela politta zan. Perkala lakotxia, baiña dibujo polittak zeuzkan, estanpaua, txikixa, aundixa, kolore danak, kuadruak pe bai. Maria. .
- trója, trojía. (d). izena. Gari-kutxa handia, leku baten fijo ezarrita dagoena. Arca fija grande donde se guardaba el trigo.. Trojia izeten da leku baten fijo eindda; olakin fijua, ikaraik eraitteke, bere apartamentuekin, bi ero irukuak o, segun. Da kutxak perriz, ba kutxa bat gaur amen eukikozu ta biar an. Batai kutxia esate jakon da bestiai trojia. Jeneralian trojak aundixauak zien. Gurian iruko zer bat zan, iru apartamentuko bat eindda, eta bakoitzak ogeiña anea zeuzkan. Eta kutxak pa amar anea, zortzi...; amalaukua aundixa izeten zuan. Don.. Agarreko garaixari, horreo famatuari, Agarrekoek trojia deitzen zioten lehenago, ziurrenik bertan troja bat zegoelako. . Ik. gárai, gari-kútxa, arka. Urdaixa kakuan gora eta garixa trojan bera, . (-). esaera. "Neguan baserrian gertatzen zena: urdaia eta garia gastatuz joaten zirela neguak aurrera egin ahala." (Lar Antz)... Gari ona trojatik saltzen da, . (-). esaera. "Gauza bat ona bada, ez dago asko erakutsi beharrik..." (Lar Antz)..
- trongóta, trongotía. (c). izena. Trongo garraioa. Acarreo de troncos.. Trongotia darabille Narbaizan.. TRONG.
- 1. trónpa, trónpia. (b). izena. Haur jostailua. Trompo, peonza.. Umetan artistak giñan tronpia botatzen. .
- 2. trónpa, trónpia. (b). izena. Mozkorra. Borrachera.. Kriston tronpiakin zeuan eguardiko amabixetan.. Agian sinonimoen artean adinekoek gehien darabiltena.. Sin. melokotóe, -i. Ik. atal, atxur.
- 1. tronpoillo, tronpoillúa. (d). izena. Nahas-mahas korapilatutako zerbait. Revoltijo; de cuerdas, etc.. Olako... sarrittan sokia ola zertuta dagonian e, tronpoillua. Klem. .
- tróntza, trontzía. (c). izena. TRONTZA-ZERRA, TRONSADORA. Bi aldetatik tiratzen den zerra handia. Sierra grande de mano que se usa entre dos.. Motozerria sartu zanetik sobra dare trontzak./ Trontzia. Botata gae makina bat arbola orrekin. Len, motozerriak urten aurretik, orretxekin danak botatzen zien. Sebas. . Hortzak bere entrama behar dute eta ondo zorroztuta egon..
